Słowa kluczowe
obszary zalewowe
planowanie przestrzenne
tereny zurbanizowane
Jak cytować
Abstrakt
Tereny zurbanizowane są szczególnie narażone na ryzyko powodziowe z uwagi na bardzo wysokie straty materialne i niematerialne mogące wystąpić w wyniku powodzi. Konieczność zachowania i poprawy bezpieczeństwa powodziowego obszarów miejskich niestety stoi często w konflikcie z wartościami przyrodniczymi i krajobrazowymi doliny rzecznej. Zrównoważony rozwój (zagospodarowanie) obszarów zalewowych, jako rozwiązanie tego problemu, ma na celu pogodzenie potrzeb ochrony ludzi i mienia przed powodzią z ochroną przyrody. Zagospodarowanie obszarów zalewowych powinno bowiem uwzględniać oddziaływanie praw przyrody i charakterystycznych rytmów życia rzeki i przez to zapewnić bezpieczeństwo zdrowia i życia ludności oraz ich mienia, a także niezakłócone funkcjonowanie miasta i jego gospodarki.Bibliografia
ASFPM (The Association of State Floodplain Managers). 2002. Best practices on flood prevention, protection and mitigation. Copenhagen.
Bańkowska A., Sawa K., Wasilewicz M., Żelazo J. 2010. Analiza barier i ograniczeń w renaturyzacji rzek i dolin. [W:] B. Więzik (red.), Prawne, administracyjne i środowiskowe uwarunkowania zagospodarowania dolin rzecznych. Wyd. Wyższej Szkoły Administracji, Bielsko-Biała, s. 97–119.
Becker G., Aerts J.C.J.H., Huitema D. 2014. Influence of flood risk perception and other factors on risk-reducing behaviour: A survey of municipalities along the Rhine. Journal of Flood Risk Management, 7(1): 16–30.
Burton A.J.R., Shepard M.A., Roddel K.J. 2003. Land use and flood risk trough catchment flood management plans. Water Environment Journal, 17(4): 220–225.
Czoch K., Kulesza K., Walczykiewicz W. 2010. Renaturyzacja i rewitalizacja rzek i potoków jako element zrównoważonego rozwoju dolin rzecznych. [W:] K. Więzik (red.), Prawne, administracyjne i środowiskowe uwarunkowania zagospodarowania dolin rzecznych. Wyd. Wyższej Szkoły Administracji, Bielsko-Biała, s. 121–136.
Eckes K. 2010. Analizy przestrzenne w czasie rzeczywistym dla wspomagania akcji ratowniczych na terenach dotkniętych powodzią. Roczniki Geomatyki, 8(6): 63–68.
Egler R. 2003. System ochrony przeciwpowodziowej kraju. Cz. I. Gospodarka Wodna, 4: 143–148.
Evans E.P., Ashley R., Hall J., Penning-Rowsell E., Sayers P., Thorne C., Watkinson A. 2004. Foresight. Future fl ooding. Scientifi c summary: volume I – future risks and their drivers. Offi ce of Science and Technology, London.
Gąsowski Z., Dobrowolski A. 2010. Ochrona przed powodzią doliny Loary jako przykład rozwiązań zgodnych z zasadą zrównoważonego rozwoju. Gospodarka Wodna, 3: 103–109.
Grocki R., Czamara R. 2001. Metody ograniczania skutków powodzi. Ograniczanie skutków powodzi w skali lokalnej. Biuro Koordynacji Projektu Banku Światowego. Seria: Ograniczanie Skutków Powodzi w Skali Lokalnej. Wyd. Safage, Wrocław.
Grocki R., Eliasiewicz R. 2001. Zagospodarowanie terenów zalewowych. Biuro Koordynacji Projektu Banku Światowego. Seria: Ograniczanie Skutków Powodzi w Skali Lokalnej. Wyd. Safage, Wrocław.
Grykień S., Szmytkie R. 2008. Społeczny i ekonomiczny wymiar powodzi we Wrocławiu w 1997 roku. Uniwersytet Wrocławski, Wyd. ZANTE, Wrocław.
Grzonka B. 2003. Optymalne rozwiązania w zakresie zapobiegania powodziom, ochrony przeciwpowodziowej i ograniczania skutków powodzi. Gospodarka Wodna, 10: 404–408.
Hall J.W., Meadowcroft I.C., Sayers P.B., Bramley M.E. 2003. Integrated Flood Risk Management in England and Wales. Natural Hazard Review, 4(3): 126–135.
Hooijer A., Klijn F., Pedroli G.B.M., van Os A.G. 2004. Towards sustainable flood risk management in the Rhine and Meuse river basins: synopsis of the findings of IRMA-SPONGE. River Resources Applications, 20(3): 343–357.
Jankowski W. 2007. Dlaczego powinniśmy chronić doliny rzeczne? Bezpieczna gmina nad Odrą. WWF Wrocław (http://awsassets.wwfpl.panda.org/downloads/materialy_informacyjne.pdf; dostęp: marzec 2012).
Jarzębińska T. 2006. Zagrożenia powodziowe. [W:] S. Bednarczyk, T. Jarzębińska, S. Mackiewicz, E. Wołoszyn (red.), Vademecum ochrony przeciwpowodziowej. Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Gdańsk, s. 11–37.
Jermaczek A., Misztal K., Wasiak P. 2008. Przyczyny i skutki powodzi na Dolnym Śląsku – propozycje ekologicznych działań przeciwpowodziowych. Wydawnictwo Klubu Przyrodników w Świebodzinie, Gorzów Wlkp.
Kaźmierczak A., Cavan G. 2011. Surface water flooding risk to urban communities: Analysis of vulnerability, hazard and exposure. Landscape and Urban Planning, 103(2): 185–197.
Kurnatowski J., Kociński C. 2001. Projekt Likwidacji Skutków Powodzi. Gospodarka Wodna, 8: 318–320.
Lechowska E. 2016. Zmiany zagospodarowania obszarów zalewowych i ich wpływ na poziom ryzyka powodziowego w miastach nadodrzańskich w Polsce. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Luino F., Turconi L., Petrea C., Nigrelli G. 2012. Uncorrected land-use planning highlighted by fl ooding: the Alba case study (Piedmont, Italy). Natural Hazards Earth System Sciences, 12(7): 2329–2346.
Malisz B. 1984. Podstawy gospodarki i polityki przestrzennej. Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
Meyer V., Priest S., Kuhlicke C. 2012. Economic evaluation of structural and non-structural flood risk management measures – examples from the Mulde River. Natural Hazards, 62(2): 301–324.
Musungu K., Motala S., Smith J. 2012. Using Multi-criteria Evaluation and GIS for Flood Risk Analysis in Informal Settlements of Cape Town: The Case of Graveyard Pond. South African Journal of Geomatics, 1(1): 77–91.
Nachlik E. 2007. Miejsce ochrony przed powodzią w programowaniu rozwoju społeczno-gospodarczego. Gospodarka Wodna, 7: 269–275.
Nieznański P. 2007. Znaczenia naturalnych obszarów zalewowych dla ochrony przed powodzią. Bezpieczna gmina nad Odrą. WWF Wrocław (http://awsassets.wwfpl.panda.org/downloads/materialy_informacyjne. pdf; dostęp: marzec 2012).
Plate E. J. 1999. Flood risk management: a strategy to cope with floods. [W:] A. Bronstert, A. Ghazi, J. Hladny, Z.W. Kundzewicz, L. Menzel, (red.), Proceedings of the European Meeting on the Oder Flood 1997, Ribamod concerted action. European Communities, Office for Official Publications of the European Communities, Luxemburg, s. 115–128.
Plit J. 2008. Zarządzanie krajobrazem dolin rzecznych. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 10: 230–240.
Radczuk L., Szymkiewicz R., Jełowicki J., Żyszkowska W., Burn J.F. 2001. Wyznaczanie stref zagrożenia powodziowego. Seria: Ograniczanie Skutków Powodzi w Skali Lokalnej. Biuro Koordynacji Projektu Banku Światowego, Wyd. Safege, Wrocław.
Radczuk L., Żyszkowska W. 2001. Sposoby wykorzystania stref zagrożenia powodziowego. Biuro Koordynacji Projektu Banku Światowego. Seria: Ograniczanie Skutków Powodzi w Skali Lokalnej. Wyd. Safege, Wrocław.
Richert E., Bianchin S., Heilmeier H., Merta M., Seidler C. 2011. A method for linking results from an evaluation of land use scenarios from the viewpoint of fl ood prevention and nature conservation. Landscape and Urban Planning, 103(2): 118–128.
Ristic R., Kostadinov S., Abolmasov B., Dragicevic S., Trivan G., Radic B., Trifunovic M., Radosavljevic Z. 2012. Torrential fl oods and town and country planning in Serbia. Natural Hazards Earth System Sciences, 12(1): 23–35.
Rotko J. 2005. Prawne determinanty gospodarowania terenami narażonymi na niebezpieczeństwo powodzi: Z uwzględnieniem przepisów prawa dotyczących planowania przestrzennego, gospodarki wodnej i ochrony środowiska. Gospodarka Wodna, 9: 353–358.
Schanze J. 2012. Dealing with future change in fl ood risk management. Journal of Flood Risk Management, 5(1): 1–2.
Schanze J. 2006. Flood Risk Management – A Basic Framework. [W:] J. Schanze, E. Zeman, J. Marsalek (red.), Flood Risk Management: Hazards, Vulnerability and Mitigation Measures. NATO Science Series, 67: 1–20.
Schneider-Skalska G. 2010. Projektowanie zrównoważone terenów nadrzecznych miast. [W:] K. Więzik (red.), Prawne, administracyjne i środowiskowe uwarunkowania zagospodarowania dolin rzecznych. Wyd. Wyższej Szkoły Administracji, Bielsko-Biała.
Suriya S., Mudgal B.V. 2012. Impact of urbanization on fl ooding: The Thirusoolam sub watershed – a case study. Journal of Hydrology, 412–413: 210–219.
Thorne C.R., Evans E.P., Penning-Rowsell E. (red). 2007. Future flooding and coastal erosion risks. Thomas Telford, London.
UE 2005. Opinia EKES – Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 9 lutego 2005 r. w sprawie komunikatu Komisji dla Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: „Zarządzanie powodziowe — zapobieganie powodziom, ochrona przed powodziami i łagodzenie skutków powodzi” COM(2004) 472 końcowy. NAT/263, Bruksela. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, t. 48 z 2005 r., poz. C 221/08, s. 35–39 (http://eescopinions.eesc. europa.eu/eescopiniondocument.aspx?language=pl&docnr=125&year=2005; dostęp: marzec 2012).
UE 2007. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim (2007/60/WE).
Warcholak P., Kołodziejczyk U. 2007. Słubice – potencjalny lubuski Nowy Orlean. Gospodarka Wodna, 10: 419–425.
Wheater H., Evans E. 2009. Land use, water management and future fl ood risk. Land Use Policy, 26, supl. 1: 251–264.
Więzik B. 2010. Wpływ zagospodarowania międzywala na zagrożenia powodziowe. [W:] K. Więzik (red.), Prawne, administracyjne i środowiskowe uwarunkowania zagospodarowania dolin rzecznych. Wyd. Wyższej Szkoły Administracji, Bielsko-Biała.
Wołoszyn E. 2006. Oddziaływanie powodzi na środowisko. [W:] S. Bednarczyk, T. Jarzębińska, S. Mackiewicz, E. Wołoszyn (red.), Vademecum ochrony przeciwpowodziowej. Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Gdańsk, s. 125–158.
Żelazo J., Popek Z. 2002. Podstawy renaturyzacji rzek. Wyd. Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa.