Słowa kluczowe
tereny rolne
rozwój obszarów miejskich
powiat poznański
Jak cytować
Abstrakt
Obserwowana w Polsce presja inwestycyjna przyczynia się do zmian w użytkowaniu gruntów w miastach, co przejawia się zwłaszcza ubywaniem gruntów rolnych. W literaturze istnieją przykłady badań prowadzonych w tym zakresie na terenie dużych miast w Polsce, jednak w przypadku mniejszych miast badań brakuje. Ważnym problemem jest rozpoznanie tych zmian w mniejszych miastach. Celem opracowania jest analiza zmian w użytkowaniu gruntów ze szczególnym uwzględnieniem gruntów rolnych w miastach powiatu poznańskiego w latach 2010 i 2020. W tym okresie największe zmiany zaszły w Luboniu, Swarzędzu i Mosinie. Powierzchnia gruntów rolnych w tych miejscowościach zmniejszyła się odpowiednio o 17,5%, 10,0% i 9,5%.
Bibliografia
Beim M. 2007. Modelowanie procesu suburbanizacji w aglomeracji poznańskiej z wykorzystaniem sztucznych sieci neuronowych i automatów komórkowych. Rozprawa doktorska. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań.
Bruszewska K. 2013. Tereny rolne w polskich miastach jako potencjał do kształtowania zielonej infrastruktury. Problemy Ekologii Krajobrazu, 36: 15-22.
Churski P., Konecka-Szydłowska B., Perdał R. 2009. Rola aglomeracji miejskiej Poznania w kształtowaniu spójności regionu wielkopolskiego. [W:] P. Churski (red.), Spójność i konkurencyjność regionu wielkopolskiego. Wyniki projektu badawczego zrealizowanego w ramach konkursu z dotacji Ministerstwa Rozwoju Regionalnego w zakresie wdrażania funduszy strukturalnych na poziomie Narodowej Strategii Spójności. Wersja CD, Poznań, s. 1-55.
Ciak J., Wąsewicz B. 2015. Oczekiwany model katastru nieruchomości w Polsce. Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu, 3(1): 27-43.
Degórska B. 2017. Urbanizacja przestrzenna terenów wiejskich na obszarze metropolitalnym Warszawy. Kontekst ekologiczno-krajobrazowy. Prace Geograficzne, 262.
Dej M. 2010. Rolnicze użytkowanie ziemi i jego przemiany w małych miastach powiatowych w Polsce. Prace Naukowe/Akademia Ekonomiczna w Katowicach, s. 225-239.
Dembicka-Niemiec A. 2017. Zrównoważony rozwój a funkcje miast. Badanie związków między zrównoważonym rozwojem średnich miast w Polsce a ewolucją ich struktury funkcjonalnej. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
Fogel A. 2020. Prawne uwarunkowania peryurbanizacji w Polsce – zagadnienia wybrane. Urban Development Issues, 66: 143-150.
Gałecka-Drozda A., Zachariasz A. 2017. Tereny postagrarne w największych miastach Polski. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 38: 57-70.
Geszprych M. 2016. Ochrona gruntów rolnych w miastach – analiza aksjologiczno-prawna. [W:] Z. Cieślak, A. Kosieradzka-Federczyk (red.), Ochrona środowiska a działalność inwestycyjna. Aspekty prawne. Prace Studialne Seminarium Aksjologii Administracji, Warszawa, s. 85-100.
Giedych R., Poniży L. 2013. Ogrody działkowe jako przedmiot polityki przestrzennej i ekologicznej miast na przykładzie Warszawy i Poznania, [W]: M. Kosmala (red.), Ogrody działkowe w miastach – bariera czy wartość? Wyd. Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych, Toruń, s. 23-33.
Giecewicz J. 2005. Obszary rolne jako czynnik przyrodniczej rewitalizacji miasta. Teka Kom. Arch. Urb. Stud. Krajobr. OL PAN, Warszawa.
Głębocki B. 2008. Zmiany w strukturze własnościowej i użytkowania gruntów w Poznaniu i jego strefie podmiejskiej (1990-2007). [W:] T. Kaczmarek, A. Mizgajski (red.), Powiat poznański. Jakość przestrzeni i jakość życia. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 177-192.
Główny Urząd Statystyczny. 2018. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2018 roku. Warszawa.
Główny Urząd Statystyczny. 2019. Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2019. Warszawa.
Gotowski R. 2009. Rolnicze użytkowanie ziemi w Bydgoszczy. Ekologia i Technika, 17(5): 199-202.
Harańczyk A. 2015. Przemiany w użytkowaniu gruntów w miastach wojewódzkich w latach 2010 i 2014. Studia Miejskie, 18: 131-146.
Heczko-Hyłowa E. 2009. Miejski system przyrodniczy w zarządzaniu rozwojem i odnową miast na tle koncepcji reurbanizacji. Studia KPZK PAN, 123.
Jędrzejko A., Wierzchowski M. 2015. Przemiany użytkowania gruntów w wybranych miastach aglomeracji górnośląskiej w latach 2005-2011. Świat Nieruchomości, 3(93): 19-28.
Kacprzak E., Głębocki B. 2016. Urban sprawl a zmiany zasobów użytków rolnych na obszarach wiejskich aglomeracji poznańskiej w latach 1990-2016. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 34: 99-118.
Kacprzak E., Maćkiewicz B. 2011. Wyłączenia użytków rolnych z produkcji rolniczej w powiecie poznańskim w latach 2000-2009. [W:] E. Kacprzak, B. Maćkiewicz (red), Gospodarka rolna w aglomeracji poznańskiej. Biblioteka Aglomeracji Poznańskiej, 16: 61-70.
Kaczmarek T., Mikuła Ł. 2007. Ustroje terytorialno-administracyjne obszarów metropolitalnych w Europie. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Kałamucka W., Kałamucki K., Kamińska A., Filipek M. 2012. Zmiany użytkowania terenu w Lublinie i jego najbliższym sąsiedztwie w ostatnim 40-leciu. Barometr Regionalny, 4(30): 99-110.
Kisiel L. 2010. Struktura własnościowa ziemi i jej wpływ na użytkowanie przestrzeni w miastach województwa podkarpackiego ze szczególnym uwzględnieniem użytkowania rolniczego. Praca doktorska. Uniwersytet Pedagogicznym im. Komisji Edukacji Narodowej, Kraków.
Konieczna J., Konieczny D. 2017. Procedury aktualizacji danych katastralnych w obecnych uwarunkowaniach prawnych. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 1(1): 139-154.
Koziarski S., Wróbel R. 2019. Zmiany struktury użytkowania gruntów miast województwa opolskiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
Krzyk P. 2009. Obszary rolne jako element systemu przyrodniczego miasta Krakowa. Problemy Rozwoju Miast, 3: 47-61.
Kustroń-Mleczak P., Gawroński K. 2004. Tendencje zmian struktury władania ziemią w latach 1996- 2002 w regionie podkarpackim. Acta Sci. Pol., Administratio Locorum, 3(2): 61-69.
Kwiatek-Sołtys A., Wiedermann K. 2014. Spatial structure transformations in small towns in view of rehabilitation and gentrification processes. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia G, 5: 31-40.
Maćkiewicz B., Karalus-Wiatr C. 2017. Agricultural land on built-up housing lots and the incomes of communes: an example of Rokietnica Commune in the Poznań agglomeration. Quaestiones Geographicae, 36(2): 95-106.
Marciniuk K. 2011. Inwestycje budowlane na gruntach rolnych położonych w granicach administracyjnych miast. Studia Iuridica Agraria, 9: 368-375.
Matuszyńska I. 2001. Zmiany użytkowania terenu jako element transformacji środowiska przyrodniczego na obszarze wybranych zlewni Poznania i jego strefy podmiejskiej. Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań.
Mądry T., Słysz K. 2011. Powierzchnie biologicznie czynne w planowaniu przestrzennym miast. Problemy Rozwoju Miast, 3-4: 93-104.
Monitorowanie zmian w sposobie użytkowania gruntów w województwie mazowieckim. 2010. Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego w Warszawie.
Noszczyk T., Hernik J. 2017. Potrzeba czynnego prowadzenia ewidencji gruntów i budynków. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 1(2): 229-241.
Nowocień J. 2011. Zmiany struktury przestrzennej Białegostoku w latach 1967-2006 na podstawie analizy zdjęć lotniczych. Teledetekcja Środowiska, 45: 51-65.
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 26 maja 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U. z 2017 r. 1161).
Obwieszczenie Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 3 stycznia 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz.U. z 2019 r. 393).
Poławski Z. 2009. Zmiany użytkowania ziemi w Polsce w ostatnich dwóch stuleciach. Teledetekcja Środowiska, 42: 69-82.
Poniży L. 2009. Presja urbanizacyjna i jej wpływ na zmiany przestrzennej struktury użytkowania ziemi na wybranych obszarach podmiejskich Poznania. Problemy Ekologii Krajobrazu, 22: 335-342.
Renigier-Biłozor M., Biłozor A. 2010. Analiza zmian form użytkowania gruntów w Olsztynie w latach 1999-2009. Acta Sci. Pol., Administratio Locorum, 9(2): 101-112.
Roszkowska-Mądra B. 2020. Analiza zmian użytkowania gruntów rolnych w Polsce po 1990 roku. [W:] R. Przygodzka, E. Gruszewska (red.), Instytucjonalne i strukturalne aspekty rozwoju rolnictwa obszarów wiejskich. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, s. 183-199.
Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 29 listopada 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz.U. z 2013 r. 1551).
Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 6 listopada 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz.U. z 2015 r. 2109).
Rudewicz J. 2016. Zmiany kierunków użytkowania gruntów ze szczególnym uwzględnieniem terenów przemysłowych w wielkich miastach Polski i ich otoczeniu w latach 2005 i 2009-2014. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 30(2): 122-141.
Rybak-Niedziółka K. 2018. Miasto jako krajobraz. Studia KPZK PAN, 191.
Sikora J. 2012. Analiza zmian struktury użytkowania gruntów w gminach o charakterze turystycznym województwa małopolskiego. Infrastruktura i Ekologia Obszarów Wiejskich, 3/IV: 99-108.
Smit J., Nasr J., Ratta A. 2001. Urban Agriculture: Food, Jobs and Sustainable Cities. The Urban Agriculture Network, Inc.
Sroka W. 2014. Struktura oraz intensywność użytkowania gruntów rolnych w miastach i na obszarach podmiejskich. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 16(6): 449-455.
Strategia rozwoju miasta Lubonia na lata 2019-2028. 2019. Urząd Miasta Lubonia. Szponar A. 2003. Fizjologia urbanistyczna. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Szwarc Ł. 2014. Rozwój społeczno-gospodarczy miasta gminy Buk w latach 2002-2012. Praca magisterska, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań.
Tanaś J. 2014. Pozarolnicze formy użytkowania gruntów w gminach aglomeracji poznańskiej. Zarządzanie i Finanse, 4: 437-455.
Trzaskowska E. 2015. Ochrona różnorodności biologicznej w miastach jako jedna z zasad wdrażania zrównoważonego rozwoju. Studia Miejskie, 19: 87-97.
Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych z dnia 3 lutego 1995 r. (Dz.U. z 1995 r. nr 16, poz. 78 z późn. zm.).
Warczewska B., Warczewski W. 2017. Analiza struktury użytkowania gruntów we Wrocławskim Obszarze Funkcjonalnym. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 1(2): 319-332.
Wardęski Ł. 2017. Presja inwestycyjna a rozwój zabudowy – kontrola u podstaw za pomocą interwencyjnych zapisów w studiach. Architecturae et Artibus, 9(1): 85-95.
Wierzchowski M. 2011. Gospodarowanie gruntami w polskich miastach. Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
Zydroń A., Hausa P. 2010. Analiza zmian struktury władania i użytkowania gruntów po transformacji ustrojowej w Polsce na przykładzie wybranych gmin Wielkopolski. Rocznik Ochrony Środowiska, 12: 909-925.
Zydroń A., Szczepański P. 2012. Ocena procesu suburbanizacji na przykładzie wybranych gmin powiatu poznańskiego w latach 2001-2010. Rocznik Ochrony Środowiska, 14: 998-1008.
Zydroń A., Szczepański P. 2013. Ekonomiczne implikacje decyzji planistycznych a kształtowanie struktury przestrzennej gminy Luboń. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 320: 226-236.
Zydroń A., Szczepański P. 2014. Ocena procesu suburbanizacji na przykładzie wybranych gmin powiatu poznańskiego w latach 1999-2009. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 339: 237-244.
Strony internetowe
www.bdl.stat.gov.pl (dostęp: 21.01.2021).