Słowa kluczowe
monitoring środowiska
planowanie przestrzenne
urbanizacja
Jak cytować
Abstrakt
Zlewnia Różanego Strumienia jest pierwszą stacją bazową Poznań-Morasko, należącą do krajowego Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego, położoną w granicach poznańskiej aglomeracji miejskiej. Taka lokalizacja zlewni badawczej powoduje jej silne narażenie na antropopresję. Badania przedstawione w artykule dotyczą oceny presji na środowisko przyrodnicze wynikającej z planowanych zmian w zakresie rozwoju zabudowy mieszkaniowej i zróżnicowania w obrębie zlewni oraz potencjalnych skutków dla środowiska przyrodniczego. Rezultaty pokazują, że głównym źródłem presji będzie rozbudowa terenów mieszkaniowych. Konsekwencjami będą: redukcja powierzchni biologicznie czynnej oraz emisja zanieczyszczeń. Otrzymane wyniki mogą służyć jako przesłanka do kształtowania monitoringu środowiska przyrodniczego dla instytucji administracyjnych i badawczych.
Bibliografia
Beim M. 2009. Modelowanie procesu suburbanizacji w aglomeracji poznańskiej. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Chmielewska B. 2015. Obszary wiejskie a presja urbanizacyjna w powiatach sąsiadujących z Warszawą. Mazowsze, Studia Regionalne, 16: 53-72
Ciesielska K., Kacperczyk E., Macioch B., Zagrodzka M. 2020. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2020 roku, Główny Urząd Statystyczny. Warszawa.
Cordonnier M., Bellec A., Escarguel G., Kaufmann B. 2020. Effects of urbanization – climate interactions on range expansion in the invasive European pavement ant. Basic and Applied Ecology, 44: 46-54.
Harasimowicz A. 2019. Procesy urbanizacji w strefie zewnętrznej Białegostoku. Optimum Economic Studies, 3(97).
Kaczmarek T., Karczewicz M. 2018. Organizacja przestrzenna handlu detalicznego w aglomeracji poznańskiej. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 44: 91-105.
Kostrzewski A. 2020. Indywidualność przedmiotowa Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego – program realizacji na lata 2021-2025. Biblioteka Monitoringu Środowiska, 33: 9-23.
Lista referencyjna zagrożeń, presji i działań. 2019. Dyrekcja Generalna ds. Środowiska, Europejska Agencja Środowiska (EEA); http://cdr.eionet.europa.eu/help/natura2000 (dostęp: 9.11.2021).
Major M., Chudzińska M., Majewski M., Zięba M. 2013. Stacja bazowa Różany Strumień. Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego, 7: 79-86.
Major M., Majewski M., Olejarczyk M., Zięba M. 2017. Stan i funkcjonowanie geoekosystemu zlewni Różanego Strumienia w Poznaniu w roku hydrologicznym 2016. Monitoring Środowiska Przyrodniczego, 19(1): 31-39.
Miller J.D., Kim H., Kjeldsen T.R., Packman J., Grebby S., Dearden R. 2014. Assessing the impact of urbanization on storm runoff in a peri-urban catchment using historical change in impervious cover. Journal of Hydrology, 515: 59-70.
Nowak A. 2009. Analiza miejskiej wyspy ciepła na obszarze Poznania. Prace Geograficzne, 122: 99-110.
Parysek J. 1995. Duże miasta Europy i ich rola w procesie urbanizacji, rozwoju społeczno-gospodarczego i europejskiej integracji u schyłku XX wieku. Przegląd Geograficzny, 67, 3-4: 225-248.
Poniży L. 2008. Presja urbanizacyjna i jej wpływ na zmiany przestrzennej struktury użytkowania ziemi na wybranych obszarach podmiejskich Poznania. Problemy Ekologii Krajobrazu, 22: 335-342.
Prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Osiedle Jana III Sobieskiego” – część A w Poznaniu.
Projekt miejscowego plany zagospodarowania przestrzennego obszaru „Morasko-Radojewo-Umultowo” – część Umultowo zachód w Poznaniu.
Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru Umultowo wschód – rejon ulicy Bożywoja w Poznaniu.
Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Morasko-Radojewo-Umultowo” – rejon ulicy Lewandowskiego część B w Poznaniu.
Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Morasko-Radojewo-Umultowo” Kampus UAM w Poznaniu.
Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Morasko-Radojewo-Umultowo” – rejon torów kolejowych w Poznaniu.
Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie ulicy Jasna Rola – część A w Poznaniu.
Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie ulicy Jasna Rola – część B w Poznaniu.
Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Morasko-Radojewo-Umultowo” – rejon ulicy Huby Morskie w Poznaniu.
Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Morasko-Radojewo-Umultowo” Morasko część A w Poznaniu.
Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Morasko-Radojewo-Umultowo” – rejon ul. Morenowej i Morasko w Poznaniu.
Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Osiedle Jana III Sobieskiego” – część B w Poznaniu.
Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru Umultowo wschód w Poznaniu.
Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Morasko-Radojewo-Umultowo” – część Umultowo – ul. Bożydara w Poznaniu.
Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Morasko-Radojewo-Umultowo” – Morasko część B w Poznaniu.
Prus B., Salata T., Gawroński K. 2016. Zastosowanie metod GIS do oceny stopnia presji inwestycyjnej w zakresie działalności deweloperskiej na przykładzie strefy podmiejskiej Krakowa. Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury, 63: 227-290.
Studium uwarunkowań i kierunków rozwoju aglomeracji poznańskiej. 2014. Miejska Pracownia Urbanistyczna, Poznań.
Szymańska D., Biegańska J. 2011. Fenomen urbanizacji i procesy z nim związane. Studia Miejskie, 4: 13-38.
Szymańska D., Korolko M. 2015. Inteligentne miasta – idea, koncepcje i wdrożenia. Wyd. Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Uchwała nr XXIV/450/VIII/2020 Rady Miasta Poznania z dnia 10 marca 2020 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Morasko-Radojewo-Umultowo” w rejonie Strumienia Różanego i ul. Bożydara w Poznaniu.
Uchwała nr LXXI/1288/VII/2018 Rady Miasta Poznania z dnia 10 lipca 2018 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Morasko-Radojewo-Umultowo” klin zieleni w rejonie ul. Huby Moraskie w Poznaniu.
Uchwała nr LXXI/1289/VII/2018 Rady Miasta Poznania z dnia 10 lipca 2018 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Morasko-Radojewo-Umultowo” klin zieleni w rejonie ul. Umultowskiej w Poznaniu.
Uchwała nr XL/418/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 8 lipca 2008 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Morasko-Radojewo-Umultowo”, część Dolina Warty – B w Poznaniu.
Uchwała nr LVIII/897/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 5 listopada 2013 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Morasko-Radojewo-Umultowo” – rezerwat Meteoryt Morasko w Poznaniu.
Uchwała nr XXXV/510/VI/2012 Rady Miasta Poznania z dnia 10 lipca 2012 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Morasko-Radojewo-Umultowo” – Umultowo Wschód część A w Poznaniu.
Uchwała nr XCIX/1121/IV/2006 Rady Miasta Poznania z dnia 11 lipca 2006 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Ulica Nowa Naramowicka – część południowa” w Poznaniu.
Uchwała nr XL/594/VI/2012 Rady Miasta Poznania z dnia 6 listopada 2012 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Morasko-Radojewo-Umultowo” – rejon ulic Hodowlanej i Szkarniowej w Poznaniu.
Uchwała nr LII/903/VII/2017 Rady Miasta Poznania z dnia 11 lipca 2017 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Morasko-Radojewo-Umultowo” część Jezioro Umultowskie w Poznaniu.
Uchwała nr XX/256/VII/2015 Rady Miasta Poznania z dnia 17 listopada 2015 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru Naramowic w rejonie ulic: Rubież i Sielawy oraz linii kolejowej relacji Zieleniec-Kiekrz w Poznaniu.
Uchwała nr XXXV/509/VI/2012 Rady Miasta Poznania z dnia 10 lipca 2012 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Rezerwat Żurawiniec” w Poznaniu.
Uchwała nr V/50/VIII/2019 Rady Miasta Poznania z dnia 8 stycznia 2019 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Morasko-Radojewo-Umultowo” rejon ulicy Lewandowskiego część A w Poznaniu.
Uchwała nr XXX/416/VI/2012 Rady Miasta Poznania z dnia 17 kwietnia 2012 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Morasko-Radojewo-Umultowo” w rejonie Strumienia Różanego i ulicy Umultowskiej w Poznaniu.
Uchwała nr XXXII/307/2000 Rady Gminy Suchy Las z dnia 26 października 2000 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Suchy Las, rejon ulic Polnej i Mokrej.
Walendzik M., Łepkowski M., Nowacki G. 2016. Wpływ transportu drogowego na środowisko naturalne człowieka i zagrożenia występujące w transporcie drogowym rzeczy. Bezpieczeństwo i Ekologia, 6: 459-464.
Wdowicka M., Mierzejewska L. 2012. Chaos w zagospodarowaniu przestrzennym stref podmiejskich jako efekt braku zintegrowanego systemu planowania (na przykładzie strefy podmiejskiej Poznania). Problemy Rozwoju Miast, 1: 40-52.