Słowa kluczowe
metoda Czekanowskiego
polityka rozwoju
rozwój regionalny
Jak cytować
Abstrakt
Obszary peryferyjne zwykle cechują się niskim poziomem rozwoju gospodarczego, infrastruktury, przedsiębiorczości czy innowacji. Termin peryferyjność może być rozumiany na różne sposoby, ale w każdym przypadku określenie to zawiera element komparatystyczny. Celem opracowania była analiza i ocena stopnia peryferyjności wybranych środkowoeuropejskich regionów UE w latach 2014 i 2019. Analiza przedstawiona w pracy została poprzedzona przeglądem koncepcji teoretycznych dotyczących regionów peryferyjnych. Badania empiryczne przeprowadzono w oparciu o dane pochodzące z Europejskiego Urzędu Statystycznego Eurostat. Uzyskane wyniki wykazały nieznaczną zmienność w poziomie rozwoju środkowoeuropejskich regionów UE na przestrzeni badanych lat oraz przydatność metody diagraficznej Czekanowskiego do oceny porównawczej poziomu peryferyjności regionów.
Bibliografia
Ambrozik M. 2018. Tereny wypoczynkowe dużego miasta. Przykład Łodzi. [W:] S. Sitek (red.), „Stare i nowe” problemy badawcze w geografii społeczno-ekonomicznej. Polskie Towarzystwo Geograficzne Oddział Katowicki, Uniwersytet Śląski Wydział Nauk o Ziemi, Sosnowiec, s. 40.
Arbuthnott A., Eriksson J., Thorgren S., Wincent J. 2011. Reduced Opportunities for Regional Renewal: The Role of Rigid Threat Responses Among a Region’s DOI: https://doi.org/10.1080/08985621003792996
Established Firms. Entrepreneurship & Regional Development, 23(7-8): 1-624.
Bajerski A. 2008. Problemy wydzielenia peryferii społeczno-gospodarczych. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 2: 159-167.
Bertin J. 1981. Graphics and Graphic Information Processing. Walter de Gruyter & Co., Berlin. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110854688
Bock B. 2016. Rural marginalisation and the role of social innovation; a turn towards endogenous development and rural reconnection. Sociologia Ruralis, 56(4): 552-573. DOI: https://doi.org/10.1111/soru.12119
Buko A. 1992. Ceramology and Medieval Pottery Research in Poland. Archaeologia Polona, 30: 5-23.
Christaller W. 1933. Central places in southern Germany. Prentice Hall, London.
Chudy K., Wierzbińska M. 2003. Analiza taksonomiczna gmin województwa podkarpackiego ze względu na poziom życia ludności. Prace Naukowe AE we Wrocławiu, 988: 415-424.
Copus A., Matino F., Noguera J. 2017. Inner Peripheries: An oxymoron or a real challenge for territorial cohesion? Italian Journal of Planning Practice, 7(1): 24-49.
Copus A., Skuras D., Tsegenidi K. 2008. Innovation and Peripherality: An Empirical Comparative Study of SMEs in Six European Union Member Countries. Economic Geography, 84: 51-82. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1944-8287.2008.tb00391.x
Czarkowski A. 1993. Pogranicze polsko-niemieckie jako region peryferyjny a procesy zderzenia kultur. Rocznik Lubuski, 18: 55-64.
Dawkins C. 2003. Regional Development Theory: Conceptual Foundations, Classic Works, and Recent Developments. Journal of Planning Literature, 18(2): 131-172. DOI: https://doi.org/10.1177/0885412203254706
Davies S., Michie R. 2011. Peripheral Regions: A Marginal Concern? EoRPA Paper, 11/6. European Policies Research Centre University of Strathclyde, Glasgow.
Domański B. 2004. Krytyka pojęcia rozwoju a studia regionalne. Studia Regionalne i Lokalne, 2(16): 8.
Fox K., Kumar T. 1965. The functional economic area: Delineation and implications for economic analysis and policy. [W:] K. Fox, J.P. v. Moeskeke Prescott, J. Sengupta (red.), Urban-regional Economics, Social System Accounts and Eco-behavioral Science: Selected Writings. Iowa State University Press, Iowa.
Floodgate G.D., Hayes P.R. 1963. The Adansonian Taxonomy of Some Yellow Pigmented Marine Bacteria. Journal of General Microbiology, 30: 237-244. DOI: https://doi.org/10.1099/00221287-30-2-237
Fujita M., Krugman P., Venables A. 2001. The Spatial Economy: Cities, Regions and International Trade. MIT Press, Cambridge, MA, s. 140-164.
Gibas P., Heffner K. 2018. Rozproszenie zabudowy mieszkaniowej a dostępność do usług rynkowych i publicznych. Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, 272: 303-315.
Haggett P. 2001. Geography: A Global Synthesis. Prentice Hall, Upper Saddle River.
Halas M., Klapka P., Tonev P. Bednar M. 2015. An alternative definition and use for the constraint function for rule-based methods of functional regionalisation. Environment and Planning, A, 47(5): 1175-1191. DOI: https://doi.org/10.1177/0308518X15592306
Hoover E.M., Giarratani F. 1999. An Introduction to Regional Economics. Reprint. WVU Research Repository, s. 176-191.
Janiga-Ćmiel A. 2018. Analiza taksonomiczna województw Polski w zakresie procesu użytkowania Internetu. Ekonomiczne Problemy Usług, 131(1): 131-137. DOI: https://doi.org/10.18276/epu.2018.131/1-13
Jańczuk L. 2013. Determinanty rozwoju społeczno-gospodarczego regionów w Polsce. Roczniki Nauk Społecznych, 5(41): 121-132.
Jaskulski P. 2010. Instrukcja użytkownika programu MaCzek v. 3.0 (http://www.antropologia.uw.edu.pl/MaCzek/manual_30_pl.pdf, s 7; dostęp: 18.07.2022).
Jaskulski P., Soltysiak A. 2004. Diagram Czekanowskiego: pomysł, historia, zastosowania. Prace Naukowe AE we Wrocławiu, 1022: 374-383.
Klapka P., Tonev P. 2008. Regiony a regionalizace. [W:] Ekonomická a sociální geografie. 5.
Komisja Europejska. 2019. Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/1755 z dnia 8 sierpnia 2019 r. Dziennik urzędowy Unii Europejskiej (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32019R1755&from=PL; dostęp: 18.07.2022).
Kunc, J. Vystoupil (red.), Aleš Čeněk. Plzeň.
Kostrubiec B. 1982. Taksonomia numeryczna w badaniach geograficznych. Acta Universitatis Wratislaviensis. Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.
Kościółek M. 2014. Wykorzystanie analizy wielokryterialnej do badania potencjału gospodarczego województwa podkarpackiego. Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych, 15/4: 1- 68.
Kutyna I., Sobisz Z. 2002. Ekologiczne podobieństwo zbiorowisk segetalnych północnej części pojezierza krajeńskiego. Folia Universitas Agriculturae Stetinensis, Agricultura, 226(90): 157-162.
Lagendijk A., Lorentzen A. 2007. Proximity, knowledge and innovation in peripheral regions. European Planning Studies, 15: 457-466. DOI: https://doi.org/10.1080/09654310601133260
Leszczewska K. 2010. Aktywność ekonomiczna regionów peryferyjnych. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 12: 215-225.
Lorentzen A. 2007. The Spatial Dimension of Innovation: embedding proximity in socio-economic space. Institut for Samfundsudvikling og Planlægning, Aalborg Universitet, Aalborg.
Lösch A. 1938. The Nature of Economic Regions. Southern Economic Journal, 5(1): 71-78. DOI: https://doi.org/10.2307/3693804
Marciniak S. 2010. Rozwój społeczno-gospodarczy a innowacje: wstępna analiza zależności. Zarządzanie, Teoria i Praktyka, 2: 49-55.
Markusen A. 1987. Regions: The economics and politics of territory. Rowman and Littlefield Publishers, Totowa, NJ.
Marshall A. 1890. Principles of Economics. 8th ed. Palgrave Macmillan, London, s. 222-232.
Myrdal G. 1957. Economic Theory and Under-developed Regions. Duckleworth, London.
Nowacki R. 2009. Potencjał innowacyjny regionu jako czynnik rozwoju regionalnego. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 46: 62-71.
Parysek J. 2018. Rozwój społeczno-gospodarczy oraz czynniki i uwarunkowania rozwoju. Studia KPZK, 183: 37-43.
Pike A. 2007. Editorial: whither Regional Studies? Regional Studies, 41(9): 1143-1148. DOI: https://doi.org/10.1080/00343400701675587
Prus B., Król K. 2017. Ocena zastosowania wybranych metod taksonomicznych do klasyfikacji zjawisk społeczno-gospodarczych. Acta Sci. Pol. Formatio Circumiectus, 16(2): 181-193. DOI: https://doi.org/10.15576/ASP.FC/2017.16.2.179
Pryimak V., Pryima S. 2021. Intensity of Socio-Economic Process Development in the Regions of Ukraine. European Research Studies Journal, 24: 495-506. DOI: https://doi.org/10.35808/ersj/2138
Richardson H. 1969. Elements of regional economics. Penguin Books Ltd, Harmondsworth.
Runge A., Runge J. 2008. Słownik pojęć z geografii społeczno-ekonomicznej. Videograf Edukacja, Chorzów.
Roman W. 2016. Zastosowanie hierarchicznej metody aglomeracyjnej do grupowania państw OECD ze względu na efektywność wykorzystania energii. Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych, 40: 411-424.
Skrzywan W. 1952. Metoda grupowania na podstawie tablic prof. Czekanowskiego. Przegląd Antropologiczny, 18: 583-599.
Sołysiak A. 1997a. MaCzek 1.00. Język programowania diagramu Czekanowskiego. Biuletyn Antropologiczny, 1: 11-20.
Sołysiak A. 1997b. UMCzek 1.00. Ewolucyjny algorytm porządkowania diagramu Czekanowskiego. Biuletyn Antropologiczny, 1: 21-24.
Sołtysiak A., Jaskulski P. 1999. Czekanowski’s Diagram. A Method of Multidimensional clustering. [W:] J.A. Barceló, I. Briz, A. Vila (red.), New Techniques for Old Times. CAA 98. Computer Applications and Quantitative Methods in Archaeology. Proceedings of the 26th Conference, Barcelona, March 1998, BAR International Series S757. The Basingstoke Press, Oxford, England, s. 175-179.
Spiekermann K., Neubauer J. 2002. European Accessibility and Peripherality: Concepts, Models and Indicators. Nordregio Working Paper, 2002: 9.
Szymla Z., 2000. Determinanty rozwoju regionalnego. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Torre A., Rallet A. 2005. Proximity and localization. Regional Studies, 39(1): 47-59. DOI: https://doi.org/10.1080/0034340052000320842
Tuziak A. 2019. Peryferyjność a nierówności i dysproporcje rozwojowe na poziomie regionalnym. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 59: 131-148. DOI: https://doi.org/10.15584/nsawg.2019.3.9
Vyasulu V. 1979. Imperialism and unequal development Monthly review press. Economic and Political Weekly, 14(4): 153-155.
Wilkin J. 2003. Peryferyjność i marginalizacja w świetle nowych teorii rozwoju (nowa geografia ekonomiczna, teoria wzrostu endogennego, instytucjonalizm). [W:] A. Bołtromiuk (red.), Regiony peryferyjne w perspektywie polityki strukturalnej Unii Europejskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Wójcik A. 2013. Rozwój podregionów województwa śląskiego. Studia Ekonomiczne - Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, 142: 1-126.
Young N. 2010. Globalization from the edge: a framework for understanding how small and medium-sized firms in the periphery ‘go global’. Environment and Planning, 42: 838-855. DOI: https://doi.org/10.1068/a42315
Zalewska E. 2017. Zastosowanie analizy skupień i metody porządkowania liniowego w ocenie polskiego szkolnictwa wyższego. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 469, 29: 234-242. DOI: https://doi.org/10.15611/pn.2017.469.24
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Jacek Strojny, Michał Niewiadomski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.