Słowa kluczowe
lex deweloper
tereny poprzemysłowe
nieruchomości mieszkaniowe
Jak cytować
Abstrakt
W latach 90. XX w. wiele miast Polski zostało dotkniętych kryzysem z powodu transformacji ustrojowej. Duże zakłady produkcyjne musiały zamknąć działalność, pozostawiając po sobie nieruchomości, które z czasem zamieniły się w budynki zombie. Walka z tego typu nieruchomościami wymaga odpowiednich regulacji prawnych, których w Polsce raczej brakuje. Jednak niektóre przepisy „lex developer” czy nowej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym dają, jak się zdaje, pewną szansę na podjęcie działań na tych obszarach. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie problemu budynków zombie, zwłaszcza na terenach poprzemysłowych, oraz sprawdzenie, czy przepisy „lex developer” i zmiany w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym mogą wpłynąć na odrodzenie się tego typu obiektów w Polsce.
Bibliografia
Alder S., Lagakos D., Ohanian L. 2014. The Decline of the U.S. Rust Belt: A Macroeconomic Analysis, Center for Quantitative Economic Research. Working Paper Series, 14-05: 1-40. DOI: https://doi.org/10.3386/w20538
Antczak-Stępniak A. 2022. A Decrease in Municipal Income from Property Tax as an Externality of the Zombie Phenomenon in the Real Estate Market in Poland. Studia Prawno-Ekonomiczne,72: 89-104. DOI: https://doi.org/10.26485/SPE/2022/122/6
Antczak-Stępniak A., Grodzicka-Kowalczyk M., Sobczak M., Załęczna M., Żelazowski K. 2020. Rynek nieruchomości mieszkaniowych – współczesne aspekty przestrzenne, prawne i finansowe. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. DOI: https://doi.org/10.18778/8220-423-0
Antczak-Stępniak A., Zaleczna M. 2023. Act on Facilitation in the Preparation and Implementation of Housing and Accompanying Investments (‘Lex developer’) in the light of economic analysis of law. Scientific Journal of Bielsko-Biala School of Finance and Law, 27(4): 82-91.
Badura P. 2021. Wybrane kierunki przekształceń terenów poprzemysłowych w centralnej części województwa śląskiego na podstawie analizy bazy OPI-TPP. Annales Universitatis Mariae Curie-Skołodowska, 76: 163-188. DOI: https://doi.org/10.17951/b.2021.76.0.163-188
Banerjee R., Hofmann B. 2018. The rise of zombie firms: causes and consequences. BIS Quarterly Review, September 2018: 67-78.
Banerjee R., Hofmann B. 2022. Corporate zombies: Anatomy and life cycle. BIS Working Papers, 882: 1-54.
Bello A.J., Caico R. 2016. Zombies Among Us. The Monroe County Vacant and Abandoned Property Taskforce Report, p. 1-42.
Caloir H. 2018. The “Zombie” and Vacant Properties Remediation and Prevention Initiative: Emerging Best Practices. LISC, New York.
Del Giudice V., de Paola P., Bevilacqua P., Pino A., del Giudice F.P. 2020. Abandoned Industrial Areas with Critical Environmental Pollution: Evaluation Model and Stigma Effect. Sustainability, 12, 5267: 1-34. DOI: https://doi.org/10.3390/su12135267
Domański B. 2000. Restrukturyzacja terenów poprzemysłowych w miastach. [In:] Z. Ziobrowski, D. Ptaszycka-Jackowska, A. Rębowska, A. Geissler (eds), Odnowa miast. Rewitalizacja, rehabilitacja, restrukturyzacja. Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice, p. 107-140.
Domański B., Gwosdz K. 2010. Spojrzenie na problemy rewitalizacji miast w Polsce. [In:] Z. Ziobrowski, W. Jarczewski (eds), Rewitalizacja miast polskich – diagnoza. Instytut Rozwoju Miast, Kraków, p. 45-56.
Gligorijević Ž. 1997. Urban Recycling: A Way to Save the Character of the Cities. Transactions on the Built Environment, 26: 633-641
Golub A., Lane C. 2015. Zombie companies and corporate survivors. Anthropology Now, 7(2): 47-54. DOI: https://doi.org/10.1080/19428200.2015.1058124
Goulding Ch., Most J., Marr S. 2011. The Energy Tax Aspects of Zombie Buildings. Corporate Business Taxation Monthly: 15-18.
Gyurkovich M. 2019. Wybrane przykłady transformacji zespołów poprzemysłowych. Journal of Heritage Conservation, 57: 142-157.
Gyurkovich J. 2022. Recipe for a New Life in Post-Industrial Areas. Science. Journal of Heritage Conservation, 69: 64-71.
Haase A., Rink D., Grossmann K. 2016. Shrinking cities in post-socialist Europe: what can we learn from their analysis for theory building today? Geografiska Annaler, B, 98(4): 305-319. DOI: https://doi.org/10.1111/geob.12106
Jabłońska M., Pastusiak R. 2013. Polityka proinwestycyjna w województwie łódzkim. [In:] A. Jackiewicz, Ł. Sułkowski (eds), Dylematy rozwoju przedsiębiorczości w aspekcie regionalnym. Wydawnictwo Społecznej Akademii Nauk, Łódź, p. 147-162.
Jakubowski A. 2019. Rozdział 1. Przepisy ogólne. [In:] A. Jakubowski (eds), Specustawa mieszkaniowa. Komentarz. C.H. Beck, Warszawa, p. 3-18.
Jarczewski W. 2009. Skala degradacji miast w Polsce. [In:] W. Jarczewski (ed.), Przestrzenne aspekty rewitalizacji – śródmieścia, blokowiska, tereny poprzemysłowe, pokolejowe i powojskowe. Instytut Rozwoju Miast, Kraków, p. 57-64.
Jeffrey P., Pounder J. 2000. Physical and Environmental Aspects. [In:] P. Roberts, H. Sykes (eds), Urban regeneration. A Handbook. SAGE, London, p. 86-108. DOI: https://doi.org/10.4135/9781446219980.n5
Kazimierczak J. 2014. Wpływ rewitalizacji terenów poprzemysłowych na organizację przestrzeni centralnej w Manchesterze, Lyonie i Łodzi. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. DOI: https://doi.org/10.18778/7969-189-0
Kazimierczak J., Kosmowski P. 2018. Post-industrial Urban Areas in the Context of Ruination, Demolition and Urban Regeneration in a Post-socialist City: Experiences of Łódź, Poland. Finisterra, 53, 109: 35-51.
Kitson M., Michie J. 2014. The Deindustrial Revolution: The Rise and Fall of UK Manufacturing, 1870-2010. Centre for Business Research, University of Cambridge, Working Paper, 459: 1-41. DOI: https://doi.org/10.1017/CHO9781139815024.013
Kruś M. 2019. Akty planistyczne gminy a uchwała lokalizacyjna. [In:] J. Szlachetko (ed.), Specustawa mieszkaniowa a samodzielność planistyczna gminy. Dylematy prawników i urbanistów. Instytut Metropolitalny, Gdańsk, p. 29-39.
Lever W.F. 1991. Deindustrialisation and the Reality of the Post-industrial City. Urban Studies, 28(6): 983-999. DOI: https://doi.org/10.1080/00420989120081161
Ładysz J., Mayer M. 2016. Czynniki i przejawy suburbanizacji postindustrialnej w miastach średnich województwa dolnośląskiego na przykładzie Bolesławca i Jeleniej Góry. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 418: 226-239. DOI: https://doi.org/10.15611/pn.2016.418.23
Majer A. 2014. Odrodzenie miast. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. DOI: https://doi.org/10.18778/7969-232-3
Mehdipour A., Nia H.R. 2013. Industrialization and City Change; the Concept and Historical Evolution of Urban Regeneration. International Journal of Sciences: Basic and Applied Research (IJSBAR), 12(1): 176-181.
Meyer J. 2000. The Role of Industrial and Post-Industrial Cities in Economic Development. Draft paper prepared for the World Bank Urban Development Division’s research project entitled “Revisiting Development – Urban Perspectives”. Joint Center for Housing Studies Harvard University.
Nehrebecki M. 2023. Zombification in Poland in particular during COVID-19 pandemic and low interest rates. Bank i Kredyt, 54(2): 153-190. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0054.5702
Nelms T.C. 2012. The zombie bank and the magic of finance. Journal of Cultural Economy, 5(2): 233-234. DOI: https://doi.org/10.1080/17530350.2012.660793
Nevell M. 2011. Living in the Industrial City: Housing Quality, Land Ownership and the Archaeological Evidence from Industrial Manchester, 1740-1850. International Journal for Historical Archaeology, 15(4): 594-606. DOI: https://doi.org/10.1007/s10761-011-0159-5
Nowak W., Kaniewski R. 2016. Analiza danych zastanych generowanych przez system JTLS. Zeszyty Naukowe AON, 3(104): 141-158.
Orłowski P. 2019. Ustawa o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących w kontekście polityki mieszkaniowej państwa. [In:] J. Szlachetko (ed.), Specustawa mieszkaniowa a samodzielność planistyczna gminy. Dylematy prawników i urbanistów. Instytut Metropolitalny, Gdańsk, p. 13-28.
Palej M. 2015. Urban Recycling – Design Strategies Fulfilling the Needs of Contemporary Cities and Their Societies. Technical Transactions: Architecture, 2-A/: 163-172.
Pawłowski S. 2020. Lex deweloper – analiza porównawcza projektu pierwotnego specustawy mieszkaniowej z ostatecznie uchwaloną ustawą. Studia Prawa Publicznego, 2(30): 49-67. DOI: https://doi.org/10.14746/spp.2020.2.30.2
Pickvance Ch. 2001. Four varieties of comparative analysis. Journal of Housing and the Built Environment, 16: 7-28. DOI: https://doi.org/10.1023/A:1011533211521
Piesowicz K. 1964. Wielki przewrót. P.W. Wiedza Powszechna, Warszawa.
Protomastro F.P. 2022. Perspectives of resilience for the abandoned industrial areas. Transportation Research Procedia, 60: 132-139. DOI: https://doi.org/10.1016/j.trpro.2021.12.018
Rowthorn R., Ramaswamy R. 1997. Deindustrialisation: Causes and Inmplications. IMF Working Paper WP 97/42: 1-18. DOI: https://doi.org/10.5089/9781451975826.001
Shane J.M. 2012. Abandoned buildings and lots. Problem-Specific Guides Series, 64: 9-14.
Skorczyńska E. 2019. Zakres związania inwestora i rady gminy ustaleniami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy w świetle art. 5 ust. 3 i 4 oraz art. 7 ust. 4 ustawy o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących. [In:] J. Szlachetko (ed.), Specustawa mieszkaniowa a samodzielność planistyczna gminy. Dylematy prawników i urbanistów. Instytut Metropolitalny, Gdańsk, p. 55-76.
Sokołowicz M. (2010). Koordynacja polityki proinwestycyjnej w procesach umiędzynarodowienia metropolii. Studium przypadku Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego ŁOM. Acta Universitatis Lodzensis. Folia Oeconomica, 246: 129-145
Stake R. 2003. Case studies. [In:] Strategies of qualitative inquiry. 2nd Ed. Sage, Thousand Oaks, CA, p. 134-164.
Stasiak A. 2020. Recovery and Management of Post-industrial Spaces in the City on Selected Examples of European Implementations. SPACE & FORM, 41: 67-82. DOI: https://doi.org/10.21005/pif.2020.41.B-05
Szlachetko J.H. 2019. Wstęp. [In:] J. Szlachetko (ed.), Specustawa mieszkaniowa a samodzielność planistyczna gminy. Dylematy prawników i urbanistów. Instytut Metropolitalny, Gdańsk, p. 11-12.
Weber D.P. 2017. Taxing Zombies: Killing Zombie Mortgages with Differential Property Taxes. University of Illinois Law Review, 3: 1135-1166.
Weiss M. 2015. Attack of the Zombie Properties. The Urban Lawyer, 47(3): 485-486.
Wiśniewski Z. 2015. Przestrzeganie zasady zrównoważonego rozwoju w procesie planowania przestrzennego na tle orzecznictwa sądowoadministracyjnego. [In:] Zasada zrównoważonego rozwoju w wymiarze gospodarczym i ekonomicznym. Wydział Prawa i Administracji UMK w Toruniu, p. 73-92.
World History: Modern. Advanced Placement Edition. 2020. Perfection Learning, US.
Zainal Z. 2007. Case study as a research method. Jurnal Kemanusiaan, 9: 1-6.
Załęczna M., Antczak-Stępniak A. 2022. Lex Developer in practice – the scale of application in the largest polish cities. Real Estate Management and Valuation, 30(4): 86-97. DOI: https://doi.org/10.2478/remav-2022-0023
Zelewski D. 2019. Standardy urbanistyczne według specustawy mieszkaniowej w ujęciu teoretycznym, historycznym i funkcjonalnym. [In:] J. Szlachetko (ed.), Specustawa mieszkaniowa a samodzielność planistyczna gminy. Dylematy prawników i urbanistów. Instytut Metropolitalny, Gdańsk, p. 118-151.
Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o ułatwieniach w realizacji inwestycji mieszkaniowych i inwestycji towarzyszących (Dz.U. z 2018 r. poz. 1496 i Dz.U. z 2024 r. poz. 195 z późn. zm.).
Ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U.2023.977 z późn. zm.).
Uzasadnienie do ustawy o ułatwieniach w realizacji inwestycji mieszkaniowych i inwestycji towarzyszących, druk 2667, Sejm Rzeczpospolitej Polskiej: Archiwum, czerwiec 2018 (https://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/druk.xsp?nr=2667).
Buczek M. 2013. Pożar fabryki porcelany w Katowicach. W akcji strażacy z kilku miast (https://www.rmf24.pl/goraca-linia/wasze-fakty/news-pozar-fabryki-porcelany-w-katowicach-w-akcji-strazacy-z-kilk,nId,956731#crp_state=1; access: 13.05.2024).
Clark A. 2015. How the Zombie House Crisis Mutated and What Cities Are Doing About It (https://nextcity.org/daily/entry/zombie-houses-vacant-properties-ownership-solutions; access: 13.05.2024).
Collins Dictionary (https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/ghost-estate; access: 9.05.2024).
Field A.J. 2023. The Decline of U.S. Manufacturing Employment since 1980 (https://www.scu.edu/media/leavey-school-of-business/economics/Decline-of-Manufacturing-Employment-since-1980-12-2023-ver-5.pdf; access: 13.05.2024).
Grinsburg S. 2010. Beware of Zombie Buildings: Danger Can Be Lurking Among the Opportunities (https://hughesmarino.com/san-diego/blog/2010/06/09/beware-of-zombie-buildings-danger-can-be-lurking-among-the-opportunities/; access: 10.05.2024).
Hernan R.E. 2010. Booms, Busts, Ghosts and NAMA: Irish Planning at its Worst (www.irishenvironment.com/reports/booms-busts-ghosts-and-nama/; access: 9.05.2024).
Historic Albany Foundation. 2016. The 2015 Endangered List (https://static1.squarespace.com/static/5567269ce4b02c6f5096564d/t/56ba26c94d088e7ed8b4c893/1455040254865/2015+Endangered+List+v2.pdf; access: 1.07.2020).
Kałach M. 2013. Pożar w Wifamie. Palił się opuszczony budynek (https://dzienniklodzki.pl/pozar-w-wifamie-palil-sie-opuszczony-budynek-zdjeciafilm /ar/955586; access: 24.04.2024).
Klein A. 2017. Understanding the True Costs of Abandoned Properties: How Maintenance Can Make a Difference, Community Blight Solutions (http://lakecountylandbank.org/wp-content/uploads/2017/04/201701-Understanding-True-Costs-of-Abandoned-Properties.pdf; access: 13.05.2024).
Krzyżanowska A. 2018. Lex deweloper nie taki straszny, jak go malują (https://www.rp.pl/nieruchomosci/art1807391-lex-deweloper-nie-taki-straszny-jak-go-maluja; access: 25.04.2024).
National Vacant Properties Campaign 2005. Vacant Properties. The true costs to communities, (https://files.hudexchange.info/resources/documents/VacantPropertiesTrueCosttoCommunities.pdf; access: 13.05.2024)
Nosiński M. 2024. Lex deweloper: dobry pomysł, ale źle wykonany (https://ceo.com.pl/lex-deweloper-dobry-pomysl-ale-zle-wykonany-45282; access: 13.05.2024).
Pawliński R. 2019. Pożar opuszczonej fabryki garniturów w Krzyżanowie – trwa akcja gaśnicza (https://naszsrem.pl/2019/03/pozar-opuszczonej-fabryki-garniturow-w-krzyzanowie-trwa-akcja-gasnicza/; access: 22.04.2024).
Pożar dawnej fabryki przy Rzgowskiej [aktual., zdjęcia]. 2013 (https://expressilustrowany.pl/pozar-dawnej-fabryki-przy-rzgowskiej-aktual-zdjecia/ ar/809324; access: 24.04.2024).
PropertyNews. 2023. Łódzki rynek mieszkań ma największy potencjał inwestycyjny (https://www.propertynews.pl/mieszkania/lodzki-rynek-mieszkan-ma-najwiekszy-potencjal-inwestycyjny,138713.html; access: 31.10.2024).
Rutkiewicz P. 2018. Bękarty rewitalizacji. Tak niszczeją łódzkie fabryki [ZDJĘCIA] (https://lodz.wyborcza.pl/lodz/56,35136,22982976,bekarty-rewitalizacji-niszczejace-lodzkie-fabryki.html; access: 24.04.2024).
Urazińska A. 2018. Pożar na terenie zabytkowej przędzalni przy ul. Łąkowej. Prawdopodobne podpalenie (https://lodz.wyborcza.pl/lodz/7,35136,24199094,pozar-na-terenie-zabytkowej-przedzalni-przy-ul-lakowej-prawdopodobne.html; access: 23.04.2024).
Witkowska M. 2024. Pożar opuszczonej fabryki przy rondzie Solidarności w Łodzi. Paliło się w dawnej przędzalni na rogu Pomorskiej i Źródłowej (https://dzienniklodzki.pl/pozar-opuszczonej-fabryki-przy-rondzie-solidarnosci-w-lodzi-palilo-sie-w-dawnej-przedzalni-na-rogu-pomorskiej-i-zrodlowej/ar/c1-18219621; access: 13.05.2024).
Wyszowski M. 2016. Pożar opuszczonej fabryki Porcelany Wałbrzych (https://www.radiowroclaw.pl/articles/view/53631/Pozar-w-Walbrzychu-plonie-opuszczona-fabryka-porcelany-FOTO; access: 24.04.2024).
Zemła J. 2023. Pożar w dawnej fabryce na Wólczańskiej przy al. Kościuszki. Tu pali się już nie pierwszy raz! (https://dzienniklodzki.pl/pozar-w-dawnej-fabryce-na-wolczanskiej-przy-al-kosciuszki-tu-pali-sie-juz-nie-pierwszy-raz/ar/c1-18043919; access: 25.04.2024).
Zwoliński A. 2021. Potężny pożar opuszczonej fabryki pod Kłodzkiem. Dym widoczny z kilkudziesięciu kilometrów (https://gazetawroclawska.pl/potezny-pozar-opuszczonej-fabryki-pod-klodzkiem-dym-widoczny-z-kilkudziesieciu-kilometrow/ar/c1-15586222; access: 25.04.2024).
Żurawicz B. 2024. Budują miasto od nowa. Tego nikt dotąd nie robił (https://tvn24.pl/lodz/lodz-rewitalizacja-obszarowa-jak-przebiega-proces-co-sie-zmienilo-ile-to-kosztowalo-st7776348; access: 24.10.2024).
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Agata Antczak-Stępniak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.