Słowa kluczowe
ekoinnowacje
Europejski Zielony Ład
Wielkopolska Wschodnia
Jak cytować
Abstrakt
Nowy paradygmat energetyczny oparty m.in. na rozwoju ekoinnowacji, ograniczających wpływ działalności człowieka na środowisko, daje nowe możliwości rozwojowe regionom węglowym, do których należy m.in. Wielkopolska Wschodnia. Cel artykułu polega na określeniu mechanizmu ucieczki z uwięzienia (lock-in) na ścieżce rozwoju oraz na określeniu dynamiki i przestrzennego zróżnicowania ekoinnowacyjności przedsiębiorstw produkcyjnych we wschodniej Wielkopolsce. Osiągnięcie powyższego celu było możliwe dzięki analizie danych pochodzących z Głównego Urzędu Statystycznego, dotyczących wdrażania ekoinnowacji w średnich i dużych przedsiębiorstwach w badanym regionie. Badania oparto również na wywiadach poświęconych ekoinnowacyjności przedsiębiorstw, przeprowadzonych z przedstawicielami lokalnego biznesu, organizacji pozarządowych i instytucji związanych z rozwojem regionalnym.
Bibliografia
Arthur W.B. 1989. Competing Technologies. Increasing Returns, and Lock-In by Historical Events. The Economic Journal, 99(394): 116-131. DOI: https://doi.org/10.2307/2234208
Boschma R., Lambooy J. 1999. Evolutionary economics and economic geography. Journal of Evolutionary Economics, 9: 411-429. DOI: https://doi.org/10.1007/s001910050089
Checkland S.G. 1976. Upas Tree-Glasgow, 1875-1975. Rowman & Littlefield Publishers, Incorporated.
Coenen L. 2007. The role of universities in the regional innovation systems of the north east of England and Scania, Sweden: providing missing links? Environment and Planning, C, 25: 803-821. DOI: https://doi.org/10.1068/c0579
Coenen L., Moodysson J., Martin H. 2015. Path Renewal in Old Industrial Regions: Possibilities and Limitations for Regional Innovation Policy. Regional Studies, 49(5): 850-865. DOI: https://doi.org/10.1080/00343404.2014.979321
Cohen W.M., Levinthal D.A. 1990. Absorptive Capacity: A New Perspective on Learning and Innovation. Administrative Science Quarterly, 35(1): 128-152. DOI: https://doi.org/10.2307/2393553
Churski P., Burchardt M., Herodowicz T., Konecka-Szydłowska B., Perdał R. 2022. Diagnoza Strategiczna Wielkopolski Wschodniej. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
Churski P., Perdał R., Burchardt M. 2022. Wschodnia Wielkopolska – województwo wielkopolskie. [W:] A. Drobniak (red.), Sprawiedliwa transformacja regionów węglowych w Polsce. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice, s. 88-89.
David P.A. 2007. Path dependence: a foundational concept for historical social science. Cliometrica, 1(2): 91-114. DOI: https://doi.org/10.1007/s11698-006-0005-x
Del Río P., Carrillo-Hermosilla J., Könnölä T., Bleda M. 2016. Resources, capabilities and competences for eco-innovation. Technological and Economic Development of Economy, 22(2): 274-292. DOI: https://doi.org/10.3846/20294913.2015.1070301
Drobniak A. (red.) 2022. Regiony węglowe wobec zielonej i sprawiedliwej transformacji. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice, s. 250.
Drobniak A., Baron M., Churski P., Muster R., Nowakowska A., Pietrzykowski T., Rzeńca A., Trembaczowski Ł., Węgrzyn A., Zakrzewska-Półtorak A. 2020. Propozycje rekomendacji dla Obszaru Sprawiedliwa Transformacja:. Katowice-Łódź-Poznań-Wrocław-Warszawa.
Drobniak A., Cyran R., Plac K., Rykała P., Szymańska J. 2021. Rezyliencja miast i regionów Europy Środkowej w kontekście hybrydyzacji rozwoju. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Katowice.
European Commission, Directorate-General for Communication. 2020. Circular economy action plan: for a cleaner and more competitive Europe. Publications Office of the European Union, Brussels.
The European Green Deal sets out how to make Europe the first climate-neutral continent by 2050, boosting the economy, improving people’s health and quality of life, caring for nature, and leaving no one behind 2019 (https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/european-green-deal_en).
Flick U., Kardorff E., Steinke I. 2004. A Companion to Qualitative Research. Sage Publications, London.
Florida R. 2002. The Rise of the Creative Class. Basic Books, New York.
Garrone P., Grilli L. 2010. Is there a relationship between public expenditures in energy R&D and carbon emissions per GDP? An empirical investigation. Energy Policy, 38(10): 5600-5613. DOI: https://doi.org/10.1016/j.enpol.2010.04.057
Grabher G. 1993. The embedded firm. On the socioeconomics of industrial network. Routledge, London, s. 255-277.
Główny Urząd Statystyczny 2025. Accessed February 20, 2025. https://bdl.stat.gov.pl.
Główny Urząd Statystyczny 2021. Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2018-2020. Urząd Statystyczny w Szczecinie, Warszawa, Szczecin.
Gonzalez-Eguino M., Galarraga I., Ansuategi A. 2012. The future of old industrial regions in a carbon-constrained world. Climate Policy, 12(2): 164-186. DOI: https://doi.org/10.1080/14693062.2011.605707
Gwosdz K. 2012. Baza ekonomiczna i specjalizacja funkcjonalna miast konurbacji katowickiej po dwu dekadach transformacji. Acta Geographica Silesiana, 11: 15-29.
Gwosdz K. 2014. Pomiędzy starą a nową ścieżką rozwojową: mechanizmy ewolucji struktury gospodarczej i przestrzennej regionu tradycyjnego przemysłu na przykładzie konurbacji katowickiej po 1989 roku. Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Hainsch K., Burandt T., Löffler K., Kemfert C., Oei P., von Hirschhausen Y. 2021. Emission pathways towards a low-carbon energy system for Europe: a model-based analysis of decarbonization scenarios. The Energy Journal, 42(5): 41-66. DOI: https://doi.org/10.5547/01956574.42.5.khai
Hall S. 1985. Authoritarian populism: A reply to Jessop et al. New Left Review, 151(1): 115-123.
Hassink R. 1993. Regional innovation policies compared. Urban Studies, 30(6): 1009-1024. DOI: https://doi.org/10.1080/00420989320080921
Hassink R. 2010. Locked in decline? On the role of regional lock-ins in old industrial areas. [W:] R. Boschma, R. Martin (red.), Handbook of evolutionary economic geography. Edward Elgar, London, s. 450-468. DOI: https://doi.org/10.4337/9781849806497.00031
Hassink R., Shin D.H. 2005. South Korea’s shipbuilding industry: From a couple of Cathedrals in the desert to an innovative cluster. Asian Journal of Technology Innovation, 13(2): 133-155. DOI: https://doi.org/10.1080/19761597.2005.9668611
Henderson S.R. 2015. Transforming old industrial regions: Constructing collaboration within the Black Country. Geoforum, 60: 95-106. DOI: https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2015.01.010
Herudziński T. 2023. Sprawiedliwa transformacja Wielkopolski Wschodniej w oczach przedsiębiorców. Polska Zielona Sieć.
Hudson R. 1994. New production geographies? Reflections on changes in the automobile industry. Transactions of the Institute of British Geographers, 19: 331-345. DOI: https://doi.org/10.2307/622326
Jakobsen S.E., Uyarra E., Njøs R., Fløysand A. 2022. Policy action for green restructuring in specialized industrial regions. European Urban and Regional Studies, 29(3): 312-331. DOI: https://doi.org/10.1177/09697764211049116
Lester A. 2006. Colonial Networks, Australian Humanitarianism and the History Wars. Geographical Research, 44: 229-241. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1745-5871.2006.00387.x
Lester D., Parnell J., Carraher S.M. 2003. Organizational life cycle: A five-stage empirical scale. International Journal of Organizational Analysis, 11: 339-354. DOI: https://doi.org/10.1108/eb028979
Life after coal 2024 (https://aftercoal.pl/).
Lundvall B.Å., Johnson B. 1994. The Learning Economy. The Learning Economy and the Economics of Hope, 107.
Martin R., Sunley P. 2006. Path dependence and regional economic evolution. Journal of Economic Geography, 6(4): 395-437. DOI: https://doi.org/10.1093/jeg/lbl012
Męczyński M. 2007. Przestrzenne zróżnicowanie i dyfuzja technologii informacyjno-komunikacyjnych. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Morgan M.S. 2012. The world in the model: How economists work and think. Cambridge University Press, Cambridge. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9781139026185
OECD 2019. Regions in Industrial Transition: Policies for People and Places. OECD Publishing, Paris.
Oslo Manual 2018. Guidelines for Collecting, Reporting and Using Data on Innovation. The Measurement of Scientific, Technological and Innovation Activities. 4th ed. OECD/Eurostat, Paris.
Plac K.K., Rzeńca A., Drobniak A., Muster R., Trembaczowski Ł., Baron M.M., Ochojski A.T. 2023. Green Deal and just transition. [W:] A. Drobniak (red.), Just transition of coal regions in Poland. Impulses, contexts and strategic recommendations, s. 23-52.
Saxenian A.L. 1994. Regional Advantage: Culture and Competition in Silicon Valley and Route 128. Harvard University Press, Cambridge.
Schumpeter J.A. 2021. The theory of economic development. Routledge, London. DOI: https://doi.org/10.4324/9781003146766
Smith A., Voß J.P., Grin J. 2010. Innovation studies and sustainability transitions: The allure of the multi-level perspective and its challenges. Research Policy, 39(4): 435-448. DOI: https://doi.org/10.1016/j.respol.2010.01.023
Storper M., Walker R. 1989. The capitalist imperative: territory, technology and industrial growth. Basil Blackwell: Oxford.
Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego do 2030 roku. 2020. Wielkopolskie Biuro Planowania Przestrzennego, Samorząd Województwa Wielkopolskiego, Poznań.
Strategia na rzecz neutralności klimatycznej Wielkopolska Wschodnia 2040. 2021. Wielkopolskie Biuro Planowania Przestrzennego, Poznań.
Tödtling F. 1992. Technological change at the regional level: the role of location, firm structure, and strategy. Environment and Planning, A, 24(11): 1565-1584. DOI: https://doi.org/10.1068/a241565
Trippl M., Otto A. 2009. How to turn the fate of old industrial areas: a comparison of cluster-based renewal processes in Styria and the Saarland. Environment and Planning, A, 41(5): 1217-1233. DOI: https://doi.org/10.1068/a4129
Unruh G. 2000. Understanding Carbon Lock-In. Energy Policy, 28: 817-830. DOI: https://doi.org/10.1016/S0301-4215(00)00070-7
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Michał Męczyński
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.