Słowa kluczowe
region
świadomość terytorialna
świadomość społeczna
Pałuki
Wielkopolska
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł omawia dziedzictwo kulturowe regionu Pałuk jako istotny element lokalnej tożsamości i rozwoju społeczno-gospodarczego. Zawiera analizę materialnych (rękodzieło, ubiór, haft) i niematerialnych (gwara, muzyka, obrzędy) zasobów regionu. W ramach publikacji przedstawiono wyniki badań opartych na zastosowaniu metod desk research oraz indywidualnego wywiadu pogłębionego. Poruszono problemy zarządzania dziedzictwem, wynikające z podziału administracyjnego na dwa województwa, oraz pod- kreślono rolę współpracy lokalnych instytucji i organizacji pozarządowych. Przedstawiono również starania o wpisanie haftu pałuckiego na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO. Artykuł wskazuje na konieczność integracji i promocji dziedzictwa kulturowego w kontekście globalizacji.
Bibliografia
Adamczewski J. 2002. Budownictwo ludowe na Pałukach. Studia Lednickie, 7: 193-238.
Binkowski M.K., Przybylska M. 2011. Mój słownik gwary pałuckiej. Wydawnictwo Dominika Księskiego Wulkan.
Broński K. 2006. Rola dziedzictwa kulturowego w rozwoju lokalnym. Doświadczenie polskie doby transformacji (po 1989 r.). Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, 706: 7-26.
Chlebowski B., Walewski W. (red.) 1886. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Druk „Wieku” Nowy Świat, Warszawa, t. 7: 835.
Cichowska J. 2017. Cultural Heritage of Pałuki in Relation to Development of Agritourism in the Region. Ekonomiczne Problemy Turystyki, 40: 83-91. DOI: https://doi.org/10.18276/ept.2017.4.40-07
Ciesielska A. 2005. Pomiędzy etnicznością a regionalizmem. Uwagi metodologiczne na marginesie dyskusji o etnogenezie Słowian. Przegląd Archeologiczny, 53: 143-153.
Cisterscapes 2020. Cysterskie krajobrazy łączące Europę. Inwentaryzacja krajobrazu kulturowego: krajobraz klasztoru Łekno-Wągrowiec. Wągrowiec. (http://opatowka.blink.pl/old/wp-content/uploads/2021/07/cisterscapes_wagrowiec_lekno_pl_1.pdf; dostęp: 20.10.2024).
Chłapowski K., Słoń M. (red.) 2017. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Cz. II. Komentarz. Indeksy. Wydawnictwo Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
Hensel W. 1973. Etnogeneza Słowian – niektóre problemy. Slavia Antiqua, 20: 1-14.
Kopiasz J. 2010. Ślady kontaktów kulturowych z centrami kulturowymi Europy wczesnej epoki żelaza na Pałukach. [W:] B. Gediga, W. Piotrowski (red.), Rola głównych centrów kulturowych w kształtowaniu oblicza kulturowego Europy Środkowej we wczesnych okresach epoki żelaza. Biskupińskie Prace Archeologiczne, 8: 219-242.
Kryński A., Niedźwiedzki W. (red.) 1908. Słownik języka polskiego. T. 4. Warszawa.
Legutko-Kobus P. 2016. Dziedzictwo kulturowe jako czynnik rozwoju i specjalizacji regionów. Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, 170: 140-157.
Parker C., Scott S., Geddes A. 2019. Snowball sampling. SAGE research methods foundations.
Pereira Roders A., van Oers R. 2011. Editorial: bridging cultural heritage and sustainable development. Journal of Cultural Heritage Management and Sustainable Development, 1(1): 5-14. DOI: https://doi.org/10.1108/20441261111129898
Rutkowski H., Słoń M. (red.) 2017. Atlas historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku. Wydawnictwo Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
Sikorski C. 1990. Zarys dziejów Żnina. Żnińskie Towarzystwo Kulturalne, Żnin.
Stryjakiewicz T., Kołsut B., Koliński K. 2024. Zapomniane dziedzictwo kulturowe jako czynnik rozwoju obszarów wiejskich. Studium gminy Wągrowiec. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 69: 167-184. DOI: https://doi.org/10.14746/rrpr.2024.69.11
Szkulmowska W. (red.) 1996. Sztuka ludowa Pałuk: przeszłość i teraźniejszość. Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne, Bydgoszcz.
Świrko S. 1964. Z dziejów podregionu pałuckiego. Literatura Ludowa, 3: 5-12.
Tomlinson J. 1999. Globalization and Culture. The University of Chicago Press.
Węgorowska K. 2021. Kilka uwag o bezcennych świadectwach kulturowego dziedzictwa ludowego zwerbalizowanych w dwutygodniku „Polskie Stroje Ludowe” z lat 2012-2013 (refleksje dialektologa-lingwokulturologa). Prace Aksjologiczne, 2: 145-168. DOI: https://doi.org/10.34768/pa2021r9
Wyrwa A. 1989. Pałuki – nazwa i terytorium w świetle źródeł i literatury: stan badań. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Wyrwa A. 2001. Drewniany, parafialny kościół cystersów w Tarnowie Pałuckim w świetle najnowszych badań. Nasza Przeszłość: Studia z Dziejów Kościoła i Kultury Katolickiej w Polsce, 96: 567-599. DOI: https://doi.org/10.52204/np.2001.96.567-599
Wyrwa A. 2010. Szlak cysterski w Polsce: Łekno, Wągrowiec. Wyd. Pejzaż, Bydgoszcz.
Żnin 2024. Pałuki. Strona internetowa powiatu żnińskiego (https://znin.pl/pl/contents/166; dostęp: 20.10.2024).
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Karol Dziczek, Bartłomiej Kołsut
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.