Słowa kluczowe
ekoefektywność
analiza obwiedni danych (DEA)
samorząd terytorialny
gospodarka o obiegu zamkniętym
Jak cytować
Abstrakt
W artykule przeprowadzono analizę gospodarki odpadami komunalnymi w 2023 r. w polskich miastach stanowiących rdzenie miejskich obszarów funkcjonalnych. Głównym celem badań była kompleksowa analiza porównawcza efektywności technicznej i ekoefektywności systemów gospodarowania odpadami w wyżej wspomnianych miastach. Zastosowane podejście badawcze obejmowało pomiar obu efektywności za pomocą metody DEA oraz ocenę wpływu zmiennych środowiskowych na uzyskane wyniki. Średni poziom wskaźników efektywności w 2023 r. kształtował się na poziomie około 0,6, co wskazuje na potrzebę poprawy funkcjonowania systemów gospodarowania odpadami w ocenianych miastach. Na podstawie przeprowadzonej analizy empirycznej zidentyfikowano również główne czynniki warunkujące efektywność gospodarowania odpadami komunalnymi w polskich miastach oraz sformułowano rekomendacje służące poprawie funkcjonowania tych systemów w badanych jednostkach samorządu terytorialnego
Bibliografia
Analiza stanu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie gminy miasta Toruń w 2023 roku. 2023.
Armijo de Vega C., Ojeda-Benítez S., Ramírez-Barreto M.E. 2003. Mexican educational institutions and waste management programmes: A University case study. Resources, Conservation and Recycling, 39(3): 283-296. DOI: https://doi.org/10.1016/S0921-3449(03)00033-8
Callan S.J., Thomas J.M. 2001. Economies of scale and scope: A cost analysis of municipal solid waste services. Land Economics, 77(4): 548-560. DOI: https://doi.org/10.2307/3146940
Cooper W.W., Seiford L.M., Zhu J. (red.) 2011. Handbook on Data Envelopment Analysis. Springer US. DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-4419-6151-8
Daraio C., Di Leo S., Simar L. 2024. Viable eco-efficiency targets for waste collection communities. Scientific Reports, 14(1), 15038. DOI: https://doi.org/10.1038/s41598-024-66077-y
Das Mercês Costa I., Dias M.F., Robaina M. 2024. Evaluation of the efficiency of urban solid waste management in Brazil by data envelopment analysis and possible variables of influence. Waste Disposal & Sustainable Energy, 6(2), 283-295. DOI: https://doi.org/10.1007/s42768-023-00175-x
Delgado-Antequera L., Gémar G., Molinos-Senante M., Gómez T., Caballero R., Sala-Garrido R. 2021. Eco-efficiency assessment of municipal solid waste services: Influence of exogenous variables. Waste Management, 130: 136-146. DOI: https://doi.org/10.1016/j.wasman.2021.05.022
Díaz-Villavicencio G., Didonet S.R., Dodd A. 2017. Influencing factors of eco-efficient urban waste management: Evidence from Spanish municipalities. Journal of Cleaner Production, 164: 1486-1496. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2017.07.064
Guerrini A., Carvalho P., Romano G., Marques R.C., Leardini C. 2017. Assessing efficiency drivers in municipal solid waste collection services through a non-parametric method. Journal of Cleaner Production, 147: 431-441. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2017.01.079
Huang J., Yang X., Cheng G., Wang S. 2014. A comprehensive eco-efficiency model and dynamics of regional eco-efficiency in China. Journal of Cleaner Production, 67: 228-238. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2013.12.003
Jędrczak A. 2021. Analiza kosztów gospodarki odpadami komunalnymi. Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy.
Llanquileo-Melgarejo P., Molinos-Senante M. 2021. Evaluation of economies of scale in eco-efficiency of municipal waste management: An empirical approach for Chile. Environmental Science and Pollution Research, 28(22): 28337-28348. DOI: https://doi.org/10.1007/s11356-021-12529-1
Llanquileo-Melgarejo P., Molinos-Senante M. 2022. Assessing eco-productivity change in Chilean municipal solid waste services. Utilities Policy, 78. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jup.2022.101410
Llanquileo-Melgarejo P., Molinos-Senante M., Romano G., Carosi L. 2021. Evaluation of the impact of separative collection and recycling of municipal solid waste on performance: An empirical application for Chile. Sustainability, 13(4). DOI: https://doi.org/10.3390/su13042022
Lo Storto C. 2021. Eco-productivity analysis of the municipal solid waste service in the Apulia region from 2010 to 2017. Sustainability, 13(21): 1-21. DOI: https://doi.org/10.3390/su132112008
Lo Storto C. 2024. Measuring the eco-efficiency of municipal solid waste service: A fuzzy DEA model for handling missing data. Utilities Policy, 86. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jup.2023.101706
Lorek A. 2007. Ocena poziomu ekoefektywności gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce i krajach UE. Prace Naukowe/Akademia Ekonomiczna w Katowicach (http://bazekon.icm.edu.pl/bazekon/element/bwmeta1.element.ekon-element-000171190659).
Mahlberg B., Luptacik M. 2014. Eco-efficiency and eco-productivity change over time in a multisectoral economic system. European Journal of Operational Research, 234(3): 885-897. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ejor.2013.11.017
Masternak-Janus A., Rybaczewska-Błażejowska M. 2017. Comprehensive Regional Eco-Efficiency Analysis Based on Data Envelopment Analysis: The Case of Polish Regions. Journal of Industrial Ecology, 21(1): 180-190. DOI: https://doi.org/10.1111/jiec.12393
Milanović T., Savić G., Martić M., Milanović M., Petrović N. 2022. Development of the waste management composite index using DEA method as circular economy indicator: The case of European Union countries. Polish Journal of Environmental Studies, 31(1): 771-784. DOI: https://doi.org/10.15244/pjoes/139896
Molinos-Senante M., Maziotis A., Sala-Garrido R. 2024. Estimating the eco-efficiency of urban waste services towards sustainable waste management. Sustainable Development, 32(5): 5677-5691. DOI: https://doi.org/10.1002/sd.2983
Molinos-Senante M., Maziotis A., Sala-Garrido R., Mocholí-Arce M. 2023. Factors influencing eco-efficiency of municipal solid waste management in Chile: A double-bootstrap approach. Waste Management & Research: The Journal for a Sustainable Circular Economy, 41(2): 457-466. DOI: https://doi.org/10.1177/0734242X221122514
Pais-Magalhães V., Moutinho V., Marques A.C. 2021. Scoring method of eco-efficiency using the DEA approach: Evidence from European waste sectors. Environment, Development and Sustainability, 23(7): 9726-9748. DOI: https://doi.org/10.1007/s10668-020-00709-x
Pawul M., Sobczyk W. 2011. Edukacja ekologiczna w zakresie gospodarki odpadami jako narzędzie realizacji zrównoważonego rozwoju. Problemy Ekorozwoju, 6(2): 147-156.
Pérez-López G., Prior P., Zafra-Gómez J.L., Plata-Díaz A.M. 2016. Cost efficiency in municipal solid waste service delivery. Alternative management forms in relation to local population size. European Journal of Operational Research, 255: 583-592. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ejor.2016.05.034
Schaltegger S., Sturm A. 1989. Ökologieinduzierte Entscheidungsprobleme des Managements: Ansatzpunkte zur Ausgestaltung von Instrumenten. Inst. f. Betriebswirtschaft.
Seiford L.M., Zhu J. 2005. A response to comments on modeling undesirable factors in efficiency evaluation. European Journal of Operational Research, 161(2): 579-581. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ejor.2003.09.018
Simões P., Marques R.C. 2012. On the economic performance of the waste sector. A literature review. Journal of Environmental Management, 106: 40-47. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2012.04.005
Smol M. 2022. Europejski Zielony Ład. Stan realizacji, wyzwania, nadzieje. Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego.
Smol M., Kulczycka J., Czaplicka-Kotas A., Włóka D. 2019. Zarządzanie i monitorowanie gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce w kontekście realizacji gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ). Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN.
Śleszyński P. 2013. Delimitacja miejskich obszarów funkcjonalnych stolic województw. Przegląd Geograficzny, 85(2): 173-197. DOI: https://doi.org/10.7163/PrzG.2013.2.2
Worthington A.C., Dollery B.E. 2001. Measuring efficiency in local government: An analysis of new south wales municipalities’ domestic waste management function. Policy Studies Journal, 29(2): 232-249. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1541-0072.2001.tb02088.x
Zafra-Gómez J.L., López-Hernández A., Plata-Díaz A.M., Garrido-Rodríguez J. 2016. Financial and political factors motivating the privatisation of municipal water services. Local Government Studies, 42(2): 287-308. DOI: https://doi.org/10.1080/03003930.2015.1096268
Zhao J., Li X., Chen L., Liu W., Wang M. 2024. Scenario analysis of the eco-efficiency for municipal solid waste management: A case study of 211 cities in western China. Science Of The Total Environment, 919. DOI: https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2024.170536
Zou J., Ding R., Zhu Y., Peng L., Jiang S. 2024. Urban eco-efficiency of China: Spatial evolution, network characteristics, and influencing factors. Ecological Indicators, 167: 112641. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2024.112641
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Joanna Czaplak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.