Abstrakt
Celem artykułu było wyjaśnienie, czy i w jakim stopniu nadanie statusu miasta miało wpływ na lokalny rozwój gospodarczy. Badaniu poddano cztery gminy województwa wielkopolskiego, których siedziby w latach 2014–2017 przekształcono w miasta (Dobrzyca, Chocz, Jaraczewo i Opatówek). W analizie empirycznej ekonomicznych efektów awansu administracyjnego wykorzystano rozszerzoną metodę syntetycznej kontroli. Uzyskane wyniki wskazują, że w badanych gminach zmiana statusu administracyjnego siedziby gminy ze wsi na miasto nie przekładała się na poprawę kondycji gospodarek lokalnych. Wyniki te mogą stanowić głos w debacie publicznej na temat zasadności nadawania statusu miasta małym miejscowościom, zwłaszcza jeśli decyzje takie motywowane są oczekiwaniami szybkiego wzrostu gospodarczego lub poprawy sytuacji na rynku pracy.
Bibliografia
Abadie A. 2021. Using synthetic controls: Feasibility, data requirements, and methodological aspects. Journal of Economic Literature, 59(2): 391-425. DOI: https://doi.org/10.1257/jel.20191450
Abadie A., Diamond A., Hainmueller J. 2010. Synthetic Control Methods for Comparative Case Studies: Estimating the Effect of California’s Tobacco Control Program. Journal of the American Statistical Association, 105(490): 493-505. DOI: https://doi.org/10.1198/jasa.2009.ap08746
Abadie A., Diamond A., Hainmueller J. 2015. Comparative Politics and the Synthetic Control Method. American Journal of Political Science, 59(2): 495-510. DOI: https://doi.org/10.1111/ajps.12116
Abadie A., Gardeazabal J. 2003. The economic costs of conflict: A case study of the Basque country. American Economic Review, 93(1): 113-132. DOI: https://doi.org/10.1257/000282803321455188
Ben-Michael E., Feller A., Rothstein J. 2021. The Augmented Synthetic Control Method. Journal of the American Statistical Association, 116(536): 1789-1803. DOI: https://doi.org/10.1080/01621459.2021.1929245
Campos N.F., Coricelli F., Moretti L. 2019. Institutional integration and economic growth in Europe. Journal of Monetary Economics, 103: 88-104. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jmoneco.2018.08.001
Cieślak B., Nagler P., van Oort F. 2024. How administrative degradation affects middle-sized cities: lessons from Poland’s 1998 regional reform. Regional Studies, 58(12): 2518-2533. DOI: https://doi.org/10.1080/00343404.2024.2328154
Cudo M. 2022. Development of new towns in Poland. A case study of local labor markets. Bulletin of Geography. Socio-economic Series, 58(58): 129-139. DOI: https://doi.org/10.12775/bgss-2022-0038
Drobek W. 1999. Rola małych miast zdegradowanych w sieci osadniczej Śląska. PIN Instytut Śląski w Opolu, Opole.
Gabriel R.D., Pessoa A.S. 2024. Adopting the euro: A synthetic control approach. European Journal of Political Economy, 83, 102537. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ejpoleco.2024.102537
Graczyk R. 2014. Wpływ odzyskania statusu miasta na rozwój miast wielkopolskich: Nekli i Obrzycka. Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej, Architektura i Urbanistyka, 31: 11-18.
Jóźwik J. 2024. Przesłanki miejskości i rola nadawania statusu miasta w rozwoju jednostek osadniczych we współczesnej Polsce. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Kisiała W., Kudłak R. 2024. Local car markets in an emerging economy: exploring the dichotomous nature of car ownership growth. European Transport Research Review, 16: 22. DOI: https://doi.org/10.1186/s12544-024-00645-1
Kołsut B., Stryjakiewicz T. 2021. Do spatial differences in the personal car market reflect a centre-periphery structure? The case of Poland. European Transport Research Review, 13: 40. DOI: https://doi.org/10.1186/s12544-021-00494-2
Konecka-Szydłowska B. 2012. Szanse i zagrożenia rozwoju nowo utworzonych małych miast. Studia Miejskie, 7: 123-134.
Konecka-Szydłowska B. 2015. Społeczno-gospodarcze uwarunkowania rozwoju miast restytuowanych. [W:] R. Krzysztofik, M. Dymitrow (red.), Degraded and restituted towns in Poland. Origins, development, problems/Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy. University of Gothenburg, Gothenburg, s. 119-138.
Konecka-Szydłowska B. 2019. Nowe miasta w systemie osadniczym województwa wielkopolskiego. Space-Society-Economy, 28: 7-27. DOI: https://doi.org/10.18778/1733-3180.28.01
Konecka-Szydłowska B., Perdał R. 2017. Rola nowych miast w lokalnym rozwoju społeczno-gospodarczym. Wiadomości Statystyczne, 3(670): 28-48. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.0880
Konecka-Szydłowska B., Trócsányi A., Pirisi G. 2018. Urbanisation in a formal way? The different characteristics of the ‘newest towns’ in Poland and Hungary. Regional Statistics, 8(2): 135-153. DOI: https://doi.org/10.15196/RS080202
Konecka-Szydłowska B., Woźniak M. 2023. Wykorzystanie analizy czynnikowej do oceny sytuacji społeczno-gospodarczej nowych miast. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 65: 69-90. DOI: https://doi.org/10.14746/rrpr.2023.65.06
Kulczyńska K., Konecka-Szydłowska B., Danielová K., Horňák M. 2025. Different faces of urbanity of new towns in Poland and Slovakia. Cities, 158: 105695. DOI: https://doi.org/10.1016/j.cities.2024.105695
Krzysztofik R. 2006. Nowe miasta w Polsce w latach 1980-2007. Geneza i mechanizmy rozwoju. Próba typologii. Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, Sosnowiec.
Krzysztofik R., Dymitrow M. 2015. Miasta zdegradowane i restytuowane. Istota problemu i zakres badań. [W:] R. Krzysztofik, M. Dymitrow (red.), Degraded and restituted towns in Poland. Origins, development, problems/Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy. University of Gothenburg, Gothenburg, s. 5-36.
Kurniewicz A., Swianiewicz P., Łukomska J. 2019. Wpływ statusu stolicy wojewódzkiej na rozwój miast – przypadek reform w latach 1975 i 1999 w Polsce. Studia Regionalne i Lokalne, 1(91): 23-42.
Kurniewicz A., Swianiewicz P., Łukomska J. 2024. Why regional capital status only sometimes enhances the growth of cities: Comparison of 1975 and 1998 Polish reforms. Cities, 144, 104642. DOI: https://doi.org/10.1016/j.cities.2023.104642
Kwiatkowski E. 2011. Kryzys globalny a rynek pracy w Polsce i innych krajach Grupy Wyszehradzkiej. Ekonomista, 1: 37-53.
Olejniczak J. 2016. Shares in central government income taxes as a revenues source of urban municipalities in Poland. [W:] D. Procházka (red.), New Trends in Finance and Accounting: Proceedings of the 17th Annual Conference on Finance and Accounting. Springer International Publishing, Cham, s. 239-250. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-49559-0_22
Raczyk A. 2009. Metody badania przedsiębiorczości oparte na rejestrze podmiotów gospodarki narodowej. Przedsiębiorczość-Edukacja, 5: 133-146. DOI: https://doi.org/10.24917/20833296.5.11
Sokołowski D. 2014. New towns in Poland. Bulletin of Geography. Socio-economic Series, 23: 149-160. DOI: https://doi.org/10.2478/bog-2014-0010
Sokołowski D. 2015. Zróżnicowanie funkcjonalne miast zdegradowanych i restytuowanych na tle miast i wsi podobnej wielkości w Polsce Wschodniej. [W:] R. Krzysztofik, M. Dymitrow (red.), Degraded and restituted towns in Poland. Origins, development, problems/Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy. University of Gothenburg, Gothenburg, s. 251-269.
Sokołowski D. 2022. Miasta zdegradowane w województwie wielkopolskim jako potencjalne nowe miasta. Czasopismo Geograficzne, 93(1): 53-81. DOI: https://doi.org/10.12657/czageo-93-03
Swianiewicz P., Gendźwiłł A., Łukomska J., Kurniewicz A. 2016. Wielkość gmin i powiatów a sprawność ich funkcjonowania. Hipotezy wielkoludów i liliputów. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Szmytkie R. 2015. Miasta zdegradowane w Polsce jako potencjalne nowe miasta. [W:] R. Krzysztofik, M. Dymitrow (red.), Degraded and restituted towns in Poland. Origins, development, problems/Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy. University of Gothenburg, Gothenburg, s. 299-318.
Szmytkie R. 2018. Kryteria morfologiczne w procedurze administracyjnej nadawania statusu miasta. Wiadomości Statystyczne, 63(12): 40-56. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.0728
Szmytkie R., Krzysztofik R. 2011. Idea miejskości w Polsce. [W:] B. Namyślak (red.), Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych. T. 2. Zmiany funkcjonalno-przestrzenne miast i obszarów wiejskich. Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, s. 25-39.
Szymańska J. 2021. Przekształcenia siedzib gmin wiejskich w miasta – oczekiwania władz lokalnych w kontekście urbanizacji. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 3(354): 56-80. DOI: https://doi.org/10.18778/0208-6018.354.04
Szymańska D. 2013. Geografia osadnictwa. Wydanie drugie zmienione. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Wytrążek W. 2020. Administracyjnoprawny charakter nadania statusu miasta na wniosek gminy. Roczniki Nauk Prawnych, 30(2): 153-171. DOI: https://doi.org/10.18290/rnp20302-10
Zaniewska H. 2004. Miasteczka Wielkopolski w przededniu przystąpienia do Unii Europejskiej. Przegląd Zachodni, 3: 129-143.
Zaniewska H., Thiel M., Dąbkowski N. 2015. Problemy kształtowania nowej tożsamości restytuowanych małych miast. [W:] R. Krzysztofik, M. Dymitrow (red.), Degraded and restituted towns in Poland. Origins, development, problems/Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy. University of Gothenburg, Gothenburg, s. 321-346.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Sergiusz Herman, Wojciech Kisiała

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
