The county – an potential subject of spatial planning
PDF (Język Polski)

Keywords

spatial planning
community
county
problems

How to Cite

Gorzym-Wilkowski, W. A. (2022). The county – an potential subject of spatial planning. Rozwój Regionalny I Polityka Regionalna, (61), 95–112. https://doi.org/10.14746/rrpr.2022.61.08

Abstract

Poland’s spatial development is affected by many problems, among which the chaos of development comes to the fore. The causes of these problems lie primarily in the defects of the spatial planning system. The municipality (gmina), which is the key entity in spatial planning, operates in organisational, economic and socio-political conditions which reduce the quality of planning. It remains under pressure from numerous private entities, primarily property owners, who are often also voters. These entities, in order to achieve economic benefits, demand that the municipality allocates the largest possible areas for development. The municipality itself is also interested in maximising the development on which it collects taxes. Furthermore, most Polish municipalities have a weak administrative capacity. Spatial development plans are therefore drawn up for their needs by hired professionals, often with little knowledge of the area and no interest in the quality of the studies. Many municipalities are also affected by depopulation processes, which in the long run may raise doubts as to the sense of their continued existence. At the same time, the county (powiat) self-government, functioning on the margins of spatial planning, is free of these circumstances. It has greater human, organisational and technical capacity and is generally more resistant to pressure from private entities. It may therefore have a greater inclination and capacity to look at space through the lens of public needs, including spatial order. Therefore, a stronger inclusion of the county in the spatial planning system could facilitate the basic objectives of this sector of planning.

https://doi.org/10.14746/rrpr.2022.61.08
PDF (Język Polski)

References

Asarpota K., Nadin V. 2020. Energy Strategies, the Urban Dimension, and Spatial Planning. Energies, 13(14): 3642. https://doi.org/10.3390/en13143642 DOI: https://doi.org/10.3390/en13143642

Bardach J., Leśnodorski B., Pietrzak M. 2020. Historia ustroju i prawa polskiego. LexisNexis, Warszawa.

Bekendtgørelse af lov om planlægningL BK nr 813 af 21/06/2007.

Błaszczuk D.J., Koza I. 2013. Sens istnienia powiatów ziemskich w świetle ich dochodów i wydatków. Zeszyty Naukowe WSEI, Ekonomia, 8(3): 95-127.

Budner W.W. 2019. Gospodarka przestrzenna miast i aglomeracji. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.

Buitelaar E., Sorel N. 2010. Between the rule of law and the quest for control: Legal certainty in the Dutch planning system. Land Use Policy, 27: 983-989. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2010.01.002 DOI: https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2010.01.002

Campbell S. 1996. Green Cities, Growing Cities, Just Cities? Urban Planning and the Contradictions of Sustainable Development. Journal of the American Planning Association, 62, 3: 296-312. https://doi.org/10.1080/01944369608975696 DOI: https://doi.org/10.1080/01944369608975696

Caparros-Midwood D., Barr S., Dawson R. 2015. Optimised spatial planning to meet long term urban sustainability objectives. Computers, Environment and Urban Systems, 54: 154-164. https://doi.org/10.1016/j.compenvurbsys.2015.08.003 DOI: https://doi.org/10.1016/j.compenvurbsys.2015.08.003

Chudek M. 2008. O nowy kształt planowania przestrzennego w powiecie. Samorząd Terytorialny, 3: 18-34.

Dekret z dnia 2 kwietnia 1946 r. o planowym zagospodarowaniu przestrzennym kraju (Dz.U. nr 16, poz. 109).

Eggenberger M., Rosário Partidário M. 2000. Development of a framework to assist the integration of environmental, social and economic issues in spatial planning. Impact Assessment and Project Appraisal, 18, 3: 201-207. https://doi.org/10.3152/147154600781767448 DOI: https://doi.org/10.3152/147154600781767448

Friedmann J. 2004. Strategic planning and the longer range. Planning Theory and Practice, 5(1): 49-67. https://doi.org/10.1080/1464935042000185062 DOI: https://doi.org/10.1080/1464935042000185062

Gorzym-Wilkowski W. 2016a. Planowanie przestrzenne jako czynnik kształtujący atrakcyjność rynkową nieruchomości - skuteczny i niebezpieczny. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, B, 2: 223-232. https://doi.org/10.17951/b.2016.71.2.223 DOI: https://doi.org/10.17951/b.2016.71.2.223

Gorzym-Wilkowski W. 2016b. Planowanie przestrzenne - narzędzie realizacji ładu przestrzennego czy interesów? Gospodarka lokalna w teorii i praktyce. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 432: 54-60. https://doi.org/10.15611/pn.2016.432.05 DOI: https://doi.org/10.15611/pn.2016.432.05

Grange K. 2007. Planners - A Silenced Profession? The Politicisation of Planning and the Need for Fear-less Speech. Plan. Theory, 16(3): 275-295. https://doi.org/10.1177/1473095215626465 DOI: https://doi.org/10.1177/1473095215626465

Greed C. 2000. Introducing Planning. The Athlone Press, London.

Grêt-Regamey A., Altwegg J., Sirén E.A., van Strien M.J., Weibel B. 2017. Integrating ecosystem services into spatial planning - A spatial decision suport tool. Landscape and Urban Planning, 165: 206-219. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2016.05.003 DOI: https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2016.05.003

Izdebski H., Nelicki A., Zachariasz I. 2007. Zagospodarowanie przestrzenne: polskie prawo na tle standardów demokratycznego państwa prawnego. Ernst & Young, Warszawa.

Jagoda J. 2017. Podział kompetencji między jednostkami samorządu terytorialnego w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego. Studia Iuridica Agraria, 15: 19-31. https://doi.org/10.15290/sia.2017.15.02 DOI: https://doi.org/10.15290/sia.2017.15.02

Jędraszko A. 2005, Zagospodarowanie przestrzenne w Polsce. Drogi i bezdroża regulacji ustawowych. Unia Metropolii Polskich, Warszawa

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r., nr 78, poz. 483).

Kopeć A. 2011. Słabości i skutki prawnych regulacji związanych z procedurą sporządzania projektu decyzji o warunkach zabudowy. [W:] T. Markowski, P. Żuber (red.), System planowania przestrzennego i jego rola w strategicznym zarządzaniu rozwojem kraju. Studia KPZK PAN, 134: 123-138.

Larsson G. 2006. Spatial planning systems in western Europe: an overview. IOS Press, Amsterdam, Washington, DC.

Law 4269/2014 (142/Α/28.6.2014). Spatial and Urban Planning Reform - Sustainable Development.

Legge Urbanistica Statale 17 agosto 1942, n. 1150.

LOI no 99-533 du 25 juin 1999 d'orientation pour l'aménagement et le développement durable du territoire.

Markowski T. 2011. Funkcjonowanie gospodarki przestrzennej - założenia budowy modelu zintegrowanego planowania i zarządzania rozwojem. [W:] T. Markowski, P. Żuber (red.), System planowania przestrzennego i jego rola w strategicznym zarządzaniu rozwojem kraju. Studia KPZK PAN, 134: 25-44.

Nadin V., Stead D., Dąbrowski M., Fernandez-Maldonado A.M. 2021. Integrated, adaptive and participatory spatial planning: trends across Europe. Regional Studies, 55, 5: 791-803. https://doi.org/10.1080/00343404.2020.1817363 DOI: https://doi.org/10.1080/00343404.2020.1817363

Niewiadomski Z. 1994. Planowanie przestrzenne w systemie zadań samorządu terytorialnego: zagadnienia administracyjnoprawne. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

NIK pod wiatr. Z tysięcy działek najbardziej wieje na działce wójta? (https://samorzad.pap.pl/kategoria/prawo/nik-pod-wiatr-z-tysiecy-dzialek-najbardziej-wieje-na-dzialce-wojta?; dostęp: 15.10.2021).

Nowak M.J., Szlachta J. 2021. Agenda Terytorialna Unii Europejskiej 2030 a lokalne polityki przestrzenne w Polsce. Samorząd Terytorialny, 12: 7-18.

Nowakowski M. 2013. Sto lat planowania przestrzeni polskich miast (1910-2010). Oficyna Naukowa, Warszawa.

Planning (Scotland) Act 2019 (asp 13).

Prognoza ludności gmin na lata 2017-2030 (opracowanie eksperymentalne) (https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/prognoza-ludnosci/prognoza-ludnosci-gmin-na-lata-2017-2030-opracowanie-eksperymentalne,10,1.html; dostęp: 28.01.2022).

Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 17 grudnia 2021 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz.U. z 2021 r., poz. 2404). https://doi.org/10.33226/0137-5490.2021.12.5 DOI: https://doi.org/10.33226/0137-5490.2021.12.5

Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 17 grudnia 2021 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz.U. z 2021 r., poz. 2405).

Rozporządzenie Ministrów Rolnictwa i Reform Rolnych oraz Odbudowy z dnia 16 lipca 1947 r. w sprawie miejscowych planów zagospodarowania terenowego obszarów, objętych przebudową ustroju rolnego (Dz.U. nr 52, poz. 284).

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 lutego 1928 r. o prawie budowlanym i zabudowaniu osiedli (Dz.U. nr 23, poz. 202).

Senetra A. 2011. Cele i zasady planowania przestrzennego. [W:] R. Cymerman (red.), Podstawy planowania przestrzennego i projektowania urbanistycznego. Wyd. 3. Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn, s. 41-46.

Śleszyński P., Markowski T., Kowalewski A. 2018. Studia nad chaosem przestrzennym. T. 3. Synteza. Uwarunkowania, skutki i propozycje naprawy chaosu przestrzennego. Studia KPZK PAN, 182.

Śleszyński P., Komornicki T., Deręgowska A., Zielińska B. 2015. Analiza stanu i uwarunkowań prac planistycznych w gminach w 2013 roku. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.

Traktat o Unii Europejskiej (Wersja skonsolidowana) (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, C 202, 7 czerwca 2016).

Uchwała nr 148 Rady Ministrów z dnia 9 lipca 1976 r. w sprawie zasad i trybu sporządzania, uzgadniania i zatwierdzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (M.P. z 1976 r., nr 31, poz. 135).

Ustawa z dnia 12 lipca 1984 r. o planowaniu przestrzennym (Dz.U. z 1984 r., nr 35, poz. 185).

Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 1672).

Ustawa z dnia 14 lipca 1936 r. o zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 lutego 1928 r. o prawie budowlanym i zabudowaniu osiedli (Dz.U. nr 56, poz. 45).

Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. z 2021 r., poz. 1990).

Ustawa z dnia 20 lipca 1983 r. o systemie rad narodowych i samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1983 r., nr 41, poz. 185).

Ustawa z dnia 22 maja 1958 r. o terenach dla budownictwa domów jednorodzinnych (Dz.U. nr 31, poz. 138).

Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej – w związku z reformą ustrojową państwa (Dz.U. z 1998 r., nr 106, poz. 668).

Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2021 r., poz. 741 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych (Dz.U. z 1994 r., nr 127, poz. 627).

Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U. z 1975 r., nr 16, poz. 91).

Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U. z 1972 r., nr 49, poz. 312 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 31 stycznia 1961 r. o planowaniu przestrzennym (Dz.U. z 1961 r., nr 7, poz. 47).

Ustawa z dnia 5 czerwca 1999 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 1998 r., nr 91, poz. 578).

Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2011 r., nr 21, poz. 112).

Ustawa z dnia 6 lipca 1972 r. o terenach budownictwa jednorodzinnego i zagrodowego oraz o podziale nieruchomości w miastach i osiedlach (Dz.U. nr 27, poz. 192).

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 2351).

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 1994 r., nr 89, poz. 415).

Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 1372).

Wet Ruimtelijke Ordening (Wro, 2008).

Wilson E. 2006. Adapting to Climate Change at the Local Level: The Spatial Planning Response. Local Environment, 11, 6: 609-625. https://doi.org/10.1080/13549830600853635 DOI: https://doi.org/10.1080/13549830600853635

Wong C., Watkins C. 2009. Conceptualising Spatial Planning Outcomes: towards an integrative measurement framework. Town Planning Review, 80, 4-5: 481-516. https://doi.org/10.3828/tpr.2009.8 DOI: https://doi.org/10.3828/tpr.2009.8

Woźniak M. 2021. Konstrukcja prawna planowania przestrzennego w Polsce w latach 1945-1989. Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem, 43, 3: 141-153. https://doi.org/10.19195/2300-7249.43.3.11 DOI: https://doi.org/10.19195/2300-7249.43.3.11