Keywords
space valorization
landscape audit
How to Cite
Abstract
Huge and unfavorable changes have been taking place for decades in the spatial structure, physiognomy and functioning of the landscape in Poland. At the same time, in recent years, social pressure has been increasing to protect valuable landscapes from devastation (petitions, demonstrations of residents, etc.). The few scientific studies on the social perception of landscape reveal a picture of a diversified level (rather low or moderate) of social awareness of the importance of landscape quality for its users’ living conditions. The aim of the article is to assess the quality of the Pomeranian Voivodeship landscapes and the changes taking place within them, as well as the level of awareness of landscape quality importance among the inhabitants of the region. This assessment is based on a questionnaire research on the landscapes’ perception (perception-based approach) and the space valorization among the inhabitants of the voivodship carried out in 2021 as part of the landscape audit (resulting from a statutory obligation). Altogether 2.455 inhabitants from all 20 poviats of the Pomeranian Voivodeship, including 100 communes (out of all 123 communes) participated in the study. The results of the study showed a sense of a strong relationship between the inhabitants and the place of their residence, with relatively low social activity for their neighborhoods. In the opinions, attachment to one’s own town translates into a relatively high level of satisfaction with the appearance of the place of residence and high interest in investments carried out in its vicinity. At the same time, a large group of respondents negatively assessed the changes taking place in their neighborhoods, expressing a desire to have more influence on the shape of their living space and the appearance of the residential place. The conducted research was the first of its kind in the voivodship.
References
Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego do planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego. 2007. Pomorskie Biuro Planowania Regionalnego w Gdańsku, mnsc (https://pbpr.pomorskie.pl/ekofizjografia/ ).
Bernat S. 2012. Percepcja a planowanie krajobrazu wiejskiego. Acta Scientiarum Polonorum, Administratio Locorum, 11(2): 29–39.
Błaszczyk M., Suchocka M., Maksymiuk G. 2017. Kultura czy natura? Mechanizmy percepcji i preferencji wobec krajobrazu i form roślinnych. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 36: 21–32.
Böhm M. 2009. Percepcja krajobrazu zamieszkania – obraz wyznawanych wartości i cech osobowych. Architektura Krajobrazu, 2: 73–83.
Bródka S., Macias A., Płaczek P. 2017. Ocena jakości krajobrazu na obszarze miasta Poznania. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 38: 171–180.
Bubalo M., van Zanten B.T., Verburg P.H. 2019. Crowdsourcing geo-information on landscape perceptions and preferences: A review. Landscape and Urban Planning, 184: 101–111. DOI: https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2019.01.001
Chmielewski T.J. 2012. Systemy krajobrazowe: struktura, funkcjonowanie, planowanie. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Chmielewski T.J. 2020. Audyt krajobrazów Polski: geneza i oczekiwania. Warsztaty z Geografii Turyzmu, 10: 33–53. DOI: https://doi.org/10.18778/8220-355-4.04
Chmielewski T.J., Chmielewski S., Kułak A. 2019. Percepcja i projekcja krajobrazu: teorie, zastosowania, oczekiwania. Przegląd Geograficzny, 91(3): 365–384. DOI: https://doi.org/10.7163/10.7163/PrzG.2019.3.4
Europejska Konwencja Krajobrazowa z dnia 20 października 2000 r. (Dz.U. z 2006 r., nr 14, poz. 98).
Gałecka-Drozda A., Szczepańska M., Wilkaniec A., de Mezer E. 2018. Aspekty kulturowe, kompozycyjne i percepcyjne w opracowaniach dotyczących identyfikacji charakteru krajobrazu na poziomie lokalnym. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Socio-Oeconomica, 33: 63–76. DOI: https://doi.org/10.18778/1508-1117.33.04
Getzner M. 2020. Visitors’ preferences for landscape conservation in Alpine environments: Differences across regions, conservation programmes, and socio-economic groups. Landscape Research, 45(4): 503–519. DOI: https://doi.org/10.1080/01426397.2019.1677881
Hedblom M., Hedenås H., Blicharska M., Adler S., Knez I., Mikusiński G., Svensson J., Sandström S., Sandström P., Wardle D.A. 2020. Landscape perception: linking physical monitoring data to perceived landscape properties. Landscape Research, 45(2): 179–192. DOI: https://doi.org/10.1080/01426397.2019.1611751
Janeczko E. 2008. Możliwość kształtowania krajobrazu leśnego w kontekście potrzeb i oczekiwań społeczeństwa. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, 3(19): 130–138.
Kalivoda O., Vojar J., Skřivanová Z., Zahradník D. 2014. Consensus in landscape preference judgments: The effects of landscape visual aesthetic quality and respondents’ characteristics. Journal of Environmental Management, 137: 36–44. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2014.02.009
Mazur M., Bednarek-Szczepańska M., Bański J., Mazurek D. 2020. Waloryzacja przyrodniczo-krajobrazowa a ruch turystyczny na obszarach wiejskich w Polsce – próba metodyczna. Czasopismo Geograficzne, 91(12): 59–85.
Myga-Piątek U. 2001. Spór o pojęcie krajobrazu w geografii i dziedzinach pokrewnych. Przegląd Geograficzny, 1–2: 163–176.
Nijnik M., Zahvoyska L., Nijnik A., Ode A. 2008. Public evaluation of landscape content and change: several examples from Europe. Land Use Policy, 26: 77–86. DOI: https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2008.03.001
Ozimek I., Gralak K., Pomianek I. 2019. Atrakcyjność turystyczna województw w Polsce – wybrane aspekty. Wyd. SGGW, Warszawa.
Pawłowska K. 2008. Idea i metody partycypacji społecznej w architekturę krajobrazu. Zarządzanie Krajobrazem Kulturowym, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 10: 617–624.
Polska A. 2011. Oceny estetyczne krajobrazu. Niematerialne Wartości Krajobrazów Kulturowych, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 15: 185–192.
Pukowiec-Kurda K. 2018. Świadomość krajobrazowa mieszkańców. Przykład Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 40(2): 131–148.
Pytka P. 2014. Meandry percepcji krajobrazu. Badania empiryczne wśród młodzieży gimnazjalnej. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, 69, 2: 119–130. DOI: https://doi.org/10.1515/umcsgeo-2015-0007
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 stycznia 2019 r. w sprawie sporządzania audytów krajobrazowych (Dz.U. z 2019 r., poz. 394).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 października 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sporządzania audytów krajobrazowych (Dz.U. z 2022 r., poz. 2308).
Senetra A. 2016. Badania ankietowe jako element konstrukcji metody bonitacyjnej oceny wartości estetyczno-widokowych krajobrazów na przykładzie wiejskich obszarów pojeziernych. Acta Scientiarum Polonorum, Administratio Locorum, 15(4): 111–121. DOI: https://doi.org/10.31648/aspal.662
Skiba M. 2008. Rozmyte miary percepcji krajobrazu. Zarządzanie Krajobrazem Kulturowym, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 10: 123–130.
Śleszyński P. 2007. Ocena atrakcyjności wizualnej mezoregionów Polski. [W:] K. Ostaszewska (red.), Znaczenie badań krajobrazowych dla zrównoważonego rozwoju. Profesorowi Andrzejowi Richlingowi w 70. rocznicę urodzin i 45-lecie pracy naukowej. Uniwersytet Warszawski, WGiSR, Warszawa, s. 697–714.
Śleszyński P., Kistowski M. 2010. Presja turystyczna na tle walorów krajobrazowych Polski. Krajobraz a turystyka. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 14: 36–51.
Śleszyński P., Kukołowicz P. 2021. Społeczno-gospodarcze skutki chaosu przestrzennego. Polski Instytut Ekonomiczny, Warszawa.
Torowska J. 2020. Kontakt z krajobrazem jako obszar edukacji kulturowej. Roczniki Ludowego Towarzystwa Naukowo-Kulturalnego, Oddział w Krakowie, 18/19: 55–75.
Uchwała nr 940/360/18 Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 4 września 2018 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia projektu audytu krajobrazowego dla województwa pomorskiego.
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2003 r., nr 80, poz. 717).
Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (Dz.U. z 2015 r., poz. 774).
Yoshimura N., Hiura T. 2017. Demand and supply of cultural ecosystem services: use of geotagged photos to map the aesthetic value of landscapes in Hokkaido. Ecosystem Services, 24: 68–78. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ecoser.2017.02.009
License
Copyright (c) 2023 Joanna Stępień, Jarosław Czochański
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.