Abstract
The article aims to analyze the state of forest resources within agricultural holdings, their changes and spatial differences. The following research questions have been posed: what is an impact of environmental determinants and non-environmental factors on the pace and trends in changes with regard to the spatial difference in the share of forests in the total area of agricultural holdings? Do the occurring changes in the share of forests in agricultural holdings result from farmland afforestation or land transfer, including forest land? The research covers the years 2002 and 2020. The analysis was conducted by voivodeships (provinces) and poviats (counties), on the basis of unpublished materials provided by the Head Office of Geodesy and Cartography in Warsaw and the results of Agricultural Censuses available at the Local Data Bank, Statistics Poland. The analysis showed that in 2002–2020 there was an increase in the forest area in agricultural holdings. Overall, during this period, 108.9 thousand ha of forests were added, which is 8.5% of their area. The rate of this growth was at 8.6% and was higher than that of the total forest area in Poland (5.6%). As a result, forests within agricultural holdings made up 14.6% of the total forest area in Poland in 2020 compared to 14.2% in 2002. The increase in the forest area as well as the share of forests in agricultural holdings result primarily from the afforestation of farmland and land under natural succession, which is confirmed by the higher dynamics of changes in the forest land area in agricultural holdings compared to the rate of changes in the total forest area. Only in more than ten poviats did farms increase their land resources by way of purchasing other land. The general increase in forest land observed nationwide in farms is spatially diversified. Next to the poviats with minor changes, there are units with a high increase in forests with respect to this ownership, as well as those where the resources were depleted or remained unchanged. The distribution of forests and forest-use holdings was shown to be strongly spatially concentrated, which is proved by the concentration of about 55% of the forest area and the location of these holdings in four voivodeships situated in the eastern part of the country. At the same time, in 2020, the largest forest area per one agricultural holding (4.2 ha) was recorded in Pomorskie Voivodeship, whereas the highest increase in the rate during the investigated years was observed in Pomorskie and Warmińsko-Mazurskie Voivodeships. It was found that the spatial difference in the share of forests in agricultural holdings results from the impact of environmental determinants. The high shares of this type of land were typical of areas with unfavorable natural conditions. However, the rate of an increase in the forest area in 2002–2020 was the largest in areas with favorable natural conditions, which suggests irregularities in the farmland afforestation process. The assessment of the spatial distribution of forests also confirmed a significant influence of urbanization and historical factors. The largest proportion of forests in agricultural holdings was recorded in areas inhabited by a predominantly rural population and in former Austrian and Russian partition territories. However, in urban poviats and in former Prussian partition territories characterized by a small share of forests in the total area of farms, their rate of growth was the highest in the investigated period. This means a desirable increase in the woodland cover of urbanized areas and a rational use of land that is unsuitable for farming.
References
Gillmor A.D. 1992. The upsurge in private afforestation in the Republic of Ireland. Irish Geography, 25(1). Geographical Society of Ireland, Dublin. DOI: https://doi.org/10.1080/00750779209478742
Głębocki B. 2020. Zmiany w strukturze własnościowej i zasobach gruntów na obszarach wiejskich województwa wielkopolskiego w okresie 1990-2018. [W:] A. Kołodziejczak, L. Kaczmarek (red.), Gospodarowanie gruntami na obszarach wiejskich. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 73-101.
Gołojuch P., Jaszczak R., Wajchman S., Glura J. 2013. Zróżnicowanie powierzchniowe i własnościowe lasów województwa wielkopolskiego. Acta Scientiarum Polonorum. Administratio Locorum, 12/4: 15-26.
Gołos P. 2008. Stan lasów prywatnych w Polsce. Leśne Prace Badawcze, 69(4): 321−335.
Gołos P. 2011. Private forests in Poland – the results of the questionnaire surveys covering the Network of test forest holdings. Folia Forestalia Polonica, 53(1): 25-43.
Gołos P., Gil W. 2020. Co wiemy o lasach prywatnych – statystyka publiczna oraz wyniki badań. [W:] W. Gil, P. Gołos, M. Sułkowska (red.), Lasy prywatne – szanse, problemy, rozwiązania. Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary, s. 45-61.
Gołos P., Zając S. 2005. Stan lasów prywatnych i perspektywy ich rozwoju. [W:] Polityka Leśna Państwa i Narodowy Program Leśny. Materiały z konferencji, 18 maja 2005 r., Jedlnia-Letnisko. Wyd. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, Warszawa, s. 35-48.
Gorzelak A. 2001. Gospodarowanie w lasach drobnej własności. IBL, Warszawa.
Hładyłowicz K. 1932. Zmiany krajobrazu i rozwój osadnictwa w Wielkopolsce od XVI do XIX wieku. Lwów.
Hilszczański J. 2020. Wstęp. [W:] W. Gil, P. Gołos, M. Sułkowska (red.), Lasy prywatne – szanse, problemy, rozwiązania. Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary, s. 7-8.
Jabłoński K., Stempski W. 2017. Rola lasów i leśnictwa w pochłanianiu gazów cieplarnianych. Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury, 34, 64(4/17): 163-170. DOI: https://doi.org/10.7862/rb.2017.202
Kostrowicki J. 1968. Środowisko geograficzne Polski. PWN, Warszawa.
Kruk H. 2017. Wybrane metody oceny zrównoważenia gospodarki leśnej. Optimum. Studia Ekonomiczne, 4/88: 171-186. DOI: https://doi.org/10.15290/ose.2017.04.88.13
Miklaszewski J. 1928. Lasy i leśnictwo w Polsce. T.1. ZZL, Warszawa.
Paradowski Ł. 2020. Rozwój lasów prywatnych w zmieniających się uwarunkowaniach środowiskowych i gospodarczych. [W:] W. Gil, P. Gołos, M. Sułkowska (red.), Lasy prywatne – szanse, problemy, rozwiązania. Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary, s. 17-28.
Paschalis-Jakubowicz P. 2010. Analiza wybranych czynników w procesach globalizacyjnych i ich wpływ na kierunki zmian w światowym leśnictwie. II. Zasoby leśne oraz funkcje pełnione przez lasy w skali globalnej. Sylwan, 154/2: 75−87
Poławski Z. 2009. Zmiany użytkowania ziemi w Polsce w ostatnich dwóch stuleciach. Teledetekcja Środowiska, 42: 69-82.
Polna M. 2003. Funkcje produkcyjne lasów województwa wielkopolskiego. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Polna M. 2005. Zmiany lesistości Polski w latach 1990-2001. Acta Scientiarum Polonorum. Silvarum Colendarum Ratio et Industria Lignaria, 4(1): 51-60.
Polna M. 2012. Wsparcie zalesień gruntów prywatnych środkami Wspólnej Polityki Rolnej w Polsce. Seria Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 17/18: 99-112.
Polna M. 2015. Zmiany w strukturze własnościowej i powierzchniowej lasów prywatnych w Polsce. [W:] S. Staszewska (red.), Wybrane współczesne aspekty rozwoju miast i obszarów wiejskich. Studia i Prace z Geografii i Geologii, 50: 89-102. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Polna M. 2017. Zmiany lesistości obszarów wiejskich w Polsce w latach 1995-2016. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 19, 2: 194-199.
Polna M. 2018. Implementation of the afforestation programme in Poland – a regional approach. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 20/3: 132-139.
Polna M. 2023. Nieruchomości gruntowe w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe w województwie wielkopolskim. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 64: 233-252. DOI: https://doi.org/10.14746/rrpr.2023.64.14
Rudnicki R. 2010. Zróżnicowanie przestrzenne wykorzystania funduszy Unii Europejskiej przez gospodarstwa rolne w Polsce. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Rudnicki R., Dubownik A. 2014. Changes in land use structure of agricultural holdings in Kujavia-Pomerania voivodeship in light of comparative analysis of National Agricultural Censuses of 2002 and 2010. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 26: 73-94. DOI: https://doi.org/10.14746/rrpr.2014.26.06
Ryszawska B. 2013. Zielona gospodarka – teoretyczne podstawy koncepcji i pomiar jej wdrażania w Unii Europejskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
Szramka H. 1987. Wybrane zagadnienia z geografii leśnictwa w Polsce. Wydawnictwo AR, Poznań.
License
Copyright (c) 2024 Małgorzata Polna
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.