Słowa kluczowe
miasto 15-minutowe
wieloaspektowa odporność miasta
Wiedeń
Wrocław
Jak cytować
Abstrakt
Koncepcja miast krótkich odległości jest wdrażana w ośrodkach różnych pod względem wielkości i statusu ekonomicznego. Szybkie zmiany zachodzące w gospodarce determinują potrzebę szybkiego reagowania na to przez miasta, przystosowania się i przeciwdziałania negatywnym skutkom tych zmian. Celem opracowania jest identyfikacja możliwości, jakie daje wdrażanie idei miast krótkich odległości, w kreowanie odporności miasta na współczesne wyzwania oraz wskazanie priorytetów determinujących budowę wieloaspektowej odporności Wiednia i Wrocławia zawartych w ich dokumentach strategicznych. Zastosowane metody badawcze to: studia literatury i dokumentów strategicznych, studium przypadku i metoda obserwacji. W badaniu ustalono, że wdrażanie koncepcji miast krótkich odległości w ośrodku miejskim wspiera wieloaspektową odporność miasta, co ma miejsce w Wiedniu i we Wrocławiu.
Bibliografia
Archives of Transport ISSN (print): 0866-9546 Vol. 66, Issue 2, 2023 e-ISSN (online): 2300-8830, TOD mode: Study on land planning and land use optimization for urban rail transit station area hongtian SHEN1, Guimin MA2, s. 34-35.
Bauer R., Fendt C., Trautinger F. (red.) 2023. Wien in Zahlen. Land Wien Statistik. ISN 1028-074X, s. 2, 6.
Bugdol M. 2020. Możliwości wykorzystania metody dzienniczkowej do badania pracy wykonywanej w domu. Przegląd Organizacji, 6: 23-27. DOI: https://doi.org/10.33141/po.2020.06.04
Cervero R., Dai D. 2014. BRT TOD: Leveraging transit oriented development with bus rapid transit investments. Transport Policy, 36: 127-138. DOI: https://doi.org/10.1016/j.tranpol.2014.08.001
Charter of the New Urbanism. 2013. Second Ed. Congress for the New Urbanism. McGraw Hill Professional.
Collier F., Hambling J., Kernaghan S. i in. 2014. Tomorrow’s cities: a framework to assess urban resilience. Urban Design and Planning, 167(2): 80. DOI: https://doi.org/10.1680/udap.13.00019
Czachor R. 2019. Koncepcja urban resilience: założenie, treść, możliwości implementacji. Społeczności Lokalne. Studia Interdyscyplinarne, 3: 12.
Das Supergrätzl. Wiener Straßenräume transformieren. 2022. Stadt Wien, Stadtentwicklung und Stadtplanung, s. 2, 6.
Desouza K.C., Flanery T.H. 2013. Designing, planning, and managing resilient cities: A conceptual framework. Cities, 35: 89. DOI: https://doi.org/10.1016/j.cities.2013.06.003
Dolot A. 2020. Wpływ pandemii COVID-19 na pracę zdalną – perspektywa pracownika. „e-mentor”, 1: 35-43. DOI: https://doi.org/10.15219/em83.1456
Drobniak A. 2014. Urban resilience concept and post-industrial cities in Europe. Helion, Katowice, s. 15-19.
Drobniak A., Cyran R., Plac K., Rykała P., Szymańska J. 2021. Rezyliencja miast i regionów Europy Środkowej w kontekście hybrydyzacji rozwoju. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, s. 14-17.
Eakin H., Luers A.L. 2006. Assessing the vulnerability of social-environmental systems. Annual Review of Environment and Resources, 31: 365-394. DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.energy.30.050504.144352
Folke C. 2006. Resilience: The emergence of a perspective for social-ecological systems analyses. Global Environmental Change, 16, 3: 253-267. DOI: https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2006.04.002
Galderisi A. 2014. Urban resilience: A framework for empowering cities in face of heterogeneous risk factors. A/Z ITU Journal of the Faculty of Architecture, 11, 1: 36-58.
Gruber M., Kanonier A., Pohn-Weidinger S., Schindelegger A. 2018. Spatial planning in Austria with references to spatial development and regional policy. Austrian Conference on spatial planning (ÖROK), Vienna September. Publication Series, 202: 128.
Holling C.S. 1973. Resilience and stability of ecological systems. Annual Review of Ecology and Systematics, 4, 1: 1-23. DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.es.04.110173.000245
Karta Nowej Urbanistyki. 1996. IV Kongres Nowej Urbanistyki. Charleston, s. 2-3.
Le Beller Pérez M. 2019. Escenarios urbanos para la igualdad y la integración. Perspectiva de género. TRABAJO FIN DE GRADO, ETSAM, s. 66-75.
Legutko-Kobus P., Rzeńca A., Skubała P., Sobol A. 2020. Miasta i ich mieszkańcy w obliczu wyzwań adaptacji do zmian klimatu. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, Studia – Cykl Monografii, 8/200: 8. DOI: https://doi.org/10.24425/137070
Leonardi P.M. 2020. COVID-19 and the New Technologies of Organizing: Digital Exhaust, Digital Footprints, and Artificial Intelligence in the Wake of Remote Work. Journal of Management Studies, 58, 1: 249-253. DOI: https://doi.org/10.1111/joms.12648
Lung-Amam W., Pendall R., Knaap E. 2019. Mi Casa no es Su Casa: The Fight for Equitable Transit-Oriented Development in an Inner-Ring Suburb. Journal of Planning Education and Research, 39: 442-455. DOI: https://doi.org/10.1177/0739456X19878248
Martin R., Sunley P., Gardiner B., Tyler P. 2016. How Regions React to Recessions: Resilience and the Role of Economic Structure. Regional Studies, 50, 4: 561-585. DOI: https://doi.org/10.1080/00343404.2015.1136410
Martin R., Sunley P. 2020. Regional economic resilience: evolution and evaluation. [W:] G. Bristow, A. Healy (red.), Handbook on Regional Economic Resilience. Edward Elgar Publishing, s. 10-35. DOI: https://doi.org/10.4337/9781785360862.00007
McLaughlin P., Dietz T. 2007. Structure, agency and environment: Toward an Integrated perspective on vulnerability. Global Environmental Change, 39, 4: 99-111. DOI: https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2007.05.003
Moreno C., Allam Z., Chabaud D., Gall C., Pratlong F. 2021. Introducing the “15-minute city”: Sustainability, resilience and place identity in future post-pandemic cities. Smart Cities, 4: 95-97. DOI: https://doi.org/10.3390/smartcities4010006
Moreno C. 2020. The 15-minute city, a response to the key climate and health issues at stake in our cities and territories. [W:] A Collection Dedicated to the 15-minute City. Entrepreneurship Territory Innovation (IAE) Chair, Sorbonne Business School, Paris 1 Panthéon-Sorbonne, s. 5-6.
Nasri A., Zhang L. 2014. The analysis of transit-oriented development (TOD) in Washington, D.C. and Baltimore metropolitan areas. Transport Policy, 32: 172-179. DOI: https://doi.org/10.1016/j.tranpol.2013.12.009
Noworól A., Kopyciński P., Hałat P. i in. 2021. Czy Kraków może stać się „miastem 15-minutowym”? Raport autorski 12/2021. Małopolska Szkoła Administracji Publicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
O’Gorman S., Dillion-Robinson R. 2021. 20 Minute Neighbourhoods in a Scottish Context. Climate Exchange Scotland, Centre of Expertise Connecting Climate Change and Policy, Ramboll, s. 8.
Orchowska A. 2014. Człowiek jako użytkownik i obserwator przestrzeni miasta. Środowisko Mieszkaniowe, Housing Environment, 13: 180.
Palit N. 2019. Gender mainstreaming in urban planning: What can the UK learn from Vienna with regards to adopting a gender mainstreaming approach to shape built outcomes? S. 28-31 (https://www.rtpi.org.uk/media/4471/george-pepler-report_200301_final.pdf; dostęp: 12.01.2024).
Poczucie samotności wśród dorosłych Polaków. Raport. 2022. Instytut Pokolenia, s. 7-20.
Poerbo H.W. 2020. Affordable Residential in TOD Area. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 532: 1-7. DOI: https://doi.org/10.1088/1755-1315/532/1/012012
Pozoukidou G., Chatziyiannaki Z. 2021. 15-Minute City: Decomposing the New Urban Planning Eutopia, Sustainability, 13(2), 928: 3. DOI: https://doi.org/10.3390/su13020928
Ramos-Martin J. 2003. Empiricism in ecological economics: a perspective from complex systems theory. Ecological Economics, 46, 3: 387-398. DOI: https://doi.org/10.1016/S0921-8009(03)00191-5
Rocznik Statystyczny Wrocławia. 2023. Urząd Statystyczny we Wrocławiu, Wrocław, s. 135.
Sienkiewicz-Małyjurek K. 2020. Smart City w budowaniu odporności miast na zagrożenia. Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka/Security. Theory and Practice, 4(XLI): 2.
Simme J., Martin R. 2009. The Economic Resilience of Regions: Towards an Evolutionary Approach. Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, 3, 1: 27-43. DOI: https://doi.org/10.1093/cjres/rsp029
Smart Klima City Strategie Wien. Der Weg zur Klimamusterstadt. 2022. Die Wiener Strategie für eine nachhaltige Entwicklung. Magistrat der Stadt Wien, s. 30-31, 34-35.
Statistisches Jahrbuch der Stadt Wien. 2023. Wien in Zahlen, Wien, s. 57-116.
Step 2025. Urban Development Plan Vienna, Vienna City Administration, Municipal Department 18 (MA 18) – Urban Development and Planning. Urban Development Plan Vienna STEP 2025, which was adopted by the Vienna City Council on 25 June 2014, s. 9, 21, 28, 48, 84.
Strategia rozwiązywania problemów społecznych dla Wrocławia na lata 2018-2030 – załącznik do uchwały nr LIX/1378/18 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 5 lipca 2018 r., s. 3-8.
Strategia Wrocław 2030, s. 26-27 (https://www.wroclaw.pl/rozmawia/strategia-rozwoju-wroclaw-2030; dostęp: 12.01.2024).
Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) (Dz.U. UE, (2016/C 202/01), z dn. 7.6.2016, art. 174, 178).
Uchwała nr LV/1688/10 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 14 października 2010 r. w sprawie polityki rowerowej Wrocławia, s. 4.
Uchwała nr XX/419/16 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 21 stycznia 2016 r. zmieniająca uchwałę nr XX/110/91 Rady Miejskiej Wrocławia w sprawie podziału Wrocławia na osiedla (https://baw.um.wroc.pl/UrzadMiastaWroclawia/document/26598/; dostęp: 12.01.2024).
Walczak W. 2009. Zarządzanie kryzysowe – rola i zadania organów administracji państwowej. Seria SWSPiZ w Łodzi: PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ i ZARZĄDZANIE, 10, 8: 94-107.
Wrocław w liczbach. 2023. Urząd Statystyczny we Wrocławiu, Wrocław.
Wrocławska polityka mobilności – załącznik do uchwały nr XLVIII/1169/13 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 19 września 2013 r., s. 4-13
[www1] https://archiwum.pte.pl/pliki/2/36/Future_Business_Institute.pdf (dostęp: 12.01.2024).
[www2] Duany A., Steuteville R., Defining the 15-minute city, Public Square. A CNU Journal, 8.02.2021 (https://www.cnu.org/publicsquare/2021/02/08/defining-15-minute-city; dostęp: 2.03.2024).
[www3] https://population.un.org/wup/Publications/Files/WUP2014-Report.pdf, s. xxi.
[www4] Agenda terytorialna 2030. 2020. Przyszłość dla wszystkich obszarów, s. 3 (https://territorialagenda.eu/wp-content/uploads/TA2030_jul2021_pl.pdf; dostęp: 2.03.2024).
[www5] Nowa Karta Lipska. 2020, s. 16 (https://www.gov.pl/attachment/a56e8572-34f8-4d40-b7bc-2d23d16f0dee; dostęp: 2.03.2024).
[www6] https://ungc.org.pl/wp-content/uploads/2022/11/Koniecznosc_transformacji_obecnych_modeli_urbanistycznych_miast-.pdf, s. 58-59 (dostęp: 2.03.2024).
[www7] https://www.fxmag.pl/artykul/aspern-smart-city-research-innowacyjny-projekt-w-wiedniu-wlasnie-osiagnal-polmetek (dostęp: 12.01.2024).
[www8] https://smartcity.wien.gv.at/en/aspern-viennas-urban-lakeside/ (dostęp: 12.01.2024).
[www9] https://www.wien.gv.at/stadtplanung/nordwestbahnhof (dostęp: 12.01.2024).
[www10] https://www.wien.gv.at/regierungsabkommen2020/lebenswerte-klimamuster-stadt/der-wiener-klimapakt/ (dostęp: 12.01.2024).
[www11] https://geoportal.wroclaw.pl/mapy/kompletne/ (dostęp: 12.01.2024).
[www12] https://regiony.rp.pl/regiony/art17692001-jakub-mazur-wroclaw-ma-byc-miastem-osiedli-kompletnych (dostęp: 12.01.2024).
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Dorota Rynio
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.