Abstract
The aim of the article was to compare the availability of public transport in medium-sized cities in Central Pomerania – Kołobrzeg, Szczecinek, Wałcz, and Białogard. With the focus on the spatial availability of public transport infrastructure and the routes served by urban transport, which were compared using the method of standardized value sums, allowing for the comparison of indicators with different value ranges. Attention was also given to the accessibility of reaching bus stops, which was examined using network analyses carried out in the GIS environment, especially in the context of population distribution and the frequency of urban bus services. Economic accessibility was also compared based on ticket pricing. The analyses utilized publicly available statistical data from the Local Data Bank of the Central Statistical Office (GUS), spatial data obtained from the Topographic Objects Database (BDOT) and the Open Street Map database, as well as the bus timetables current as of May 2024. The results allowed for a comparison of the availability of urban transport systems and revealed disparities in various areas of functioning. The system existing in Kołobrzeg achieved the highest scores in most aspects of the study and was the only one where no significant shortcomings were observed. In the other cities, the flaws mainly concerned: the small number of routes serving individual neighborhoods, which are peripheral relative to the city center (Szczecinek, Wałcz, Białogard); low values of geographical accessibility indicators, whose causes can be found in the functional-spatial structure and area of the city (Szczecinek); and the small number of ticket discounts compared to the other analyzed centers (Białogard). The conducted studies can serve as a basis for further, more detailed analyses of the availability of urban transport systems or be used for their further expansion and the shaping of urban transport policy in accordance with the principles of sustainable development and meeting the transport needs of residents.
References
Andrzejewska B., Jaworska G., Bartnicki R., Balcerak S. 2024. Wykluczenie komunikacyjne wśród młodzieży w województwie mazowieckim: analiza i implikacje społeczne. Raport z badań (pod kierunkiem dr B. Post).
Dąbrowska-Mróz M., Farensztaj-Galardos E., Krajewska R., Rogowski A. 2018. Systemy taryfowe w komunikacji miejskiej w wybranych miastach. Autobusy: Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe, 12: 1036-1044. DOI: https://doi.org/10.24136/atest.2018.546
Gadziński J. 2010. Dostępność obszaru Poznania przy korzystaniu z komunikacji publicznej. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 13: 39-80.
Grabiński T. 2003. Analiza taksonometryczna krajów Europy w ujęciu regionów. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Kraków.
Grzelec K. 2013. Bezpłatna komunikacja miejska – cele oraz uwarunkowania jej wprowadzenia i funkcjonowania. Transport Miejski i Regionalny, 4: 4-11.
Guzik R. 2016a. Dostępność komunikacyjna wybranych miast Małopolski. Małopolskie Obserwatorium Rozwoju Regionalnego, Departament Polityki Regionalnej, Kraków.
Guzik R. 2016b. Transport publiczny i dostępność przestrzenna a zrównoważony rozwój obszarów wiejskich. Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.
Guzik R., Kołoś A. 2021. Dostępność obszarów wiejskich do miast powiatowych w Polsce transportem publicznym w 2019 roku. Przegląd Geograficzny, 93(2): 181-206. DOI: https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.2.3
Janczarska-Bergel K. 2021. Poziom bezpieczeństwa transportu zbiorowego jako jeden z głównych elementów jakości usług transportowych na przykładzie Krakowa. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 35(1): 96-108. DOI: https://doi.org/10.24917/20801653.351.7
Jarosz M., Głowienka W., Stoma M. 2021. Ocena świadomości ekologicznej mieszkańców Lubelszczyzny. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, Wybrane zagadnienia z zakresu ochrony i zagrożeń środowiska, s. 34-45.
Kisielewski P., Skóra A. 2016. Analiza dostępności czasowo-przestrzennej połączeń komunikacji miejskiej na wybranych przykładach. Autobusy: Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe, 4: 49-53.
Komornicki i in. 2008. Opracowanie metodologii liczenia wskaźnika międzygałęziowej dostępności transportowej terytorium Polski oraz jego oszacowanie. IGiPZ PAN, Warszawa.
Korczyński K. 2019. Dostępność przestrzenna do publicznej komunikacji miejskiej w mieście średniej wielkości na przykładzie Sanoka. Przegląd Komunikacyjny, 4: 19-27.
Majewski B., Beim M. 2008. Dostępność komunikacji publicznej w Poznaniu. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 3: 115-124.
Malasek J. 2019. Metoda oceny dostępności i atrakcyjności przystanków miejskiego transportu zbiorowego. Transport Miejski i Regionalny, 9: 26-32.
Okraszewska R. 2013. Darmowy transport publiczny narzędziem kształtowania nowej kultury mobilności w mieście. Autobusy: Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe, 3: 24-27.
Olszewski P., Dybicz T., Śleszyński P. 2013. Proponowane miary dostępności czasowej w transporcie publicznym. Przegląd Komunikacyjny, 12: 10-17.
Parol A.R. 2021. Dostępność transportowa wybranych ośrodków miejskich Pomorza Środkowego z uwzględnieniem zjawiska wykluczenia komunikacyjnego. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24(3): 19-35. DOI: https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.016.15043
Pierzyk-Wyszowaty K. 2018. Bezpieczeństwo w transporcie miejskim w Polsce – wybrane problemy. Przegląd Policyjny, 1(129): 77-92. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.6644
Potrykowski M., Taylor Z. 1982. Geografia transportu: zarys problemów, modeli i metod badawczych. PWN, Warszawa.
Puławska S., Starowicz W. 2011. Dostępność miejskich systemów transportu zbiorowego. Transport Miejski i Regionalny, 12: 6-11.
Rosik P., Komornicki T., Goliszek S., Duma P. 2020. Dostępność potencjałowa regionów w Europie – zasięg przestrzenny, długość podróży i efekt granicy (EU-ROAD-ACC). Prace Geograficzne, 270.
Sierpiński G. 2010. Miary dostępności transportowej miast i regionów. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Transport, 66: 91-96.
Strouhal J., Kühnel K., Hein H. 1994. Bewegungsgeschwindigkeit von Fußgängern. Verkehrsunfall und Fahrzeugtechnik, 11.
Taylor Z. 1999. Przestrzenna dostępność miejsc zatrudnienia, kształcenia i usług a codzienna ruchliwość ludności wiejskiej. Prace Geograficzne, 171.
Warakomska K. 1992. Zagadnienie dostępności w geografii transportu. Przegląd Geograficzny, 64(1-2): 67-76.
Wyszomirski O. (red.) 2008. Transport miejski. Ekonomika i organizacja. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Zmuda-Trzebiatowski P. 2016. Dostępność transportowa a partycypacja w aktywnościach, ubóstwo oraz zagrożenie wykluczeniem społecznym. Autobusy: Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe, 12: 754-759.
Zych F. 2009. SAS-Transport miejski 2008. Związek Miast Polskich, Katowice.
License
Copyright (c) 2024 Wojciech Szłapacki
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.