Słowa kluczowe
analiza i waloryzacja krajobrazu
elektrownie wiatrowe
ocena oddziaływania na środowisko
Jak cytować
Abstrakt
Wykorzystanie wiatru w celu pozyskania energii wymaga budowania infrastruktury, która wpływa znacząco na wizualną percepcję krajobrazu. Powstanie tego typu inwestycji poprzedza długotrwała procedura, której częścią powinna być ocena krajobrazu. Ocena krajobrazu jest składową wielu opracowań o charakterze studialnym, m.in. raportów o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Ekspertyzy krajobrazowe, stanowiące załączniki do raportów, są coraz częściej wymagane przez regionalne dyrekcje ochrony środowiska. Dokumentacje tego rodzaju przygotowywane są jednak według różnych metodyk i na bardzo zróżnicowanym poziomie merytorycznym. Celem niniejszej pracy była analiza jakościowa wybranych opracowań, w których oceniano krajobraz. Przeprowadzono ponadto diagnozę głównych problemów, związanych z ocenami krajobrazu projektowanych, lądowych farm wiatrowych w Polsce.
Bibliografia
Antolak M. 2011. Praktyka ochrony środowiska w sporządzaniu gminnych dokumentów planistycznych – na wybranych przykładach. Problemy Ekologii Krajobrazu, 31: 103–105.
Antolak M. 2013. Metody oceny atrakcyjności wizualnej krajobrazu. [W:] E. Biesiadka, J.J. Nowakowski (red.), Ocena oddziaływania na środowisko i monitoring przyrodniczy. Podręcznik metodyczny. Wyd. Mantis, Olsztyn, s. 345–349.
Badora K. 2011. Ocena wpływu farm wiatrowych na krajobraz – aspekty metodyczne i praktyczne. Problemy Ekologii Krajobrazu, 31, 6–1: 28–29.
Badora K. 2013. Farmy wiatrowe jako elementy dominujące strukturę i funkcjonowanie krajobrazu wiejskiego. Architektura Krajobrazu, 2: 66.
Badora K. 2017a. Analiza stosowanych w innych państwach rozwiązań w zakresie oceny wpływu farm wiatrowych: Czechy, Hiszpania, Niemcy, Wielka Brytania, USA. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa, s. 12–16, 23, 51
Badora K. 2017b. Zalecenia w zakresie uwzględnienia wpływu farm wiatrowych na krajobraz w procedurach ocen oddziaływania na środowisko. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa.
Baranowski B. 1977. Polskie młynarstwo. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, s. 22.
Biesiadka E., Nowakowski J.J. (red.) 2013. Ocena oddziaływania na środowisko i monitoring przyrodniczy. Podręcznik metodyczny. Wyd. Mantis, Olsztyn.
Bożętka B. 2010. Pozyskiwanie energii wietrznej a zmiany krajobrazu. Konsekwencje dla funkcji rekreacyjnej. Krajobrazy rekreacyjne – kształtowanie, wykorzystanie, transformacja. Problemy Ekologii Krajobrazu, 27: 56–57.
Ekspertyza w zakresie analizy uwarunkowań środowiskowych, krajobrazowych i konserwatorskich wskazanych miejsc lokalizacji 20 elektrowni wiatrowych w sąsiedztwie miejscowości Wiktorowo – Kopanka II w gm. Gronowo Elbląskie i Adamowo w gm. Elbląg z wykorzystaniem opracowań planistycznych. 2008. Ekoprzestrzeń Jacek Hoffmann, Gdańsk. Energia ze źródeł odnawialnych w 2015 roku. 2016. Główny Urząd Statystyczny, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa.
Energia ze źródeł odnawialnych w 2020 roku. 2021. Główny Urząd Statystyczny, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa.
Frantal B., Bevk T., van Veelen B., Hărmănescu M., Benediktsson K. 2017. The importance of on-site evaluation for placing renewable energy in the landscape: A case study of the Búrfell wind farm (Iceland). Moravian Geographical Reports, 25(4): 243. DOI: https://doi.org/10.1515/mgr-2017-0020
Gajowiecki J., Sztuba W., Lasocki K. 2022. Polska energetyka wiatrowa 4.0. 2022. TPA Poland.
Guidelines for Landscape and Visual Impact Assessment. 2013. Landscape Institute oraz Institute of Environmental Management & Assessment. Third ed. Routledge, s. 9, 74.
Hallan C., González A. 2020. Adaptive responses to landscape changes from onshore wind Energy development in the Republic of Ireland. Land Use Policy, 97: 4. DOI: https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2020.104751
Hamerla E. 2018. Etyczne aspekty budowy siłowni wiatrowych. Annales, Etyka w Życiu Gospodarczym, 21, 3: 81. DOI: https://doi.org/10.18778/1899-2226.21.3.05
Hurtado J.P., Fernandez J., Parrondo J.L., Blanco E. 2003. Spanish method of visual impact evaluation in wind farms. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 8: 483–491. DOI: https://doi.org/10.1016/j.rser.2003.12.009
Igliński B. 2022. Sektor polskiej energetyki wiatrowej na tle światowej energetyki wiatrowej. [W:] M. Smol (red.), Strategie wdrażania Zielonego Ładu. Cz. II. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków, s. 26–34.
Kalbarczyk E. 2018. Społeczne bariery lokalizacji farm wiatrowych w Polsce. Studium przypadków. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 504: 84, 85.
Karta Informacyjna Przedsięwzięcia polegającego na „Budowie elektrowni wiatrowej składającej się z trzech turbin o łącznej maksymalnej mocy 1,5 MW”. 2009. Tarnowskie Góry.
Lutyński R. 2015. Wystąpienie pokontrolne. Lokalizacja wybranych elektrowni wiatrowych w województwie kujawsko-pomorskim. Najwyższa Izba Kontroli, Delegatura w Bydgoszczy (LBY.411.004.01.2015, S/15/003).
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego w obrębach: Mirowo, Brzózki, Chlebówka, w gminie Nowy Staw zwanego Park Elektrowni Wiatrowych – zespół Mirowo”. 2010. Biuro Projektów i Wdrożeń Proekologicznych Proeko, Gdańsk.
Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów położonych w części obrębu geodezyjnego Karżcino, gmina Słupsk. 2008. Wrocław.
Przewoźniak M. Oddziaływanie elektrowni wiatrowych na środowisko – zagadnienia sozologiczne, ekologiczne i krajobrazowe. II Konferencja „Rynek energetyki wiatrowej w Polsce”. PSEW, Warszawa, s. 214–224.
Raport o oddziaływaniu na środowisko budowy zespołów elektrowni wiatrowych i głównego punktu zasilania w miejscowościach Wysokie i Chrzanowo oraz kablowej, podziemnej linii wysokiego napięcia 110 kV od GPZ do napowietrznej linii 110 kV nr 1416 Boże Pole–Lębork w Pradolinie Redy–Łeby (gmina Łęczyce, powiat wejherowski, województwo pomorskie). 2007. Pracownia Studiów i Projektów Prośrodowiskowych „Locus”, Gdynia.
Raport o oddziaływaniu na środowisko farmy wiatrowej o łącznej mocy do 60 MW wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną na działkach oznaczonych numerami ewidencyjnymi: 37, 92/1, 99, 86, 135, 48, 51, 26, 197, 207, 212, 220 obręby ewidencyjne Gębarzewo, Goraniec, Nidom Goranin, Kąpiel, Kosowo, Szczytniki Czerniejewieskie gmina Czerniejewo, powiat gnieźnieński, województwo wielkopolskie. 2016. Nakło nad Notecią.
Raport o oddziaływaniu na środowisko projektowanego zespołu elektrowni wiatrowych firmy Dipol spółka z o.o. koło Gnieżdżewa (gm. Puck, powiat pucki, woj. pomorskie). 2004. Biuro Projektów i Wdrożeń Proekologicznych Proeko, Gdańsk.
Raport oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko dla inwestycji polegającej na „Budowie elektrowni wiatrowej składającej się z dwóch turbin o łącznej maksymalnej mocy 1000 kW”. 2009. EkoPerfekt, Piotrków Trybunalski.
Raport z porealizacyjnych badań społecznych. Badania w zakresie percepcji zespołu elektrowni wiatrowych Iława 1 oraz oceny jego wpływu na zdrowie i samopoczucie mieszkańców gminy Iława i gminy Kisielice. 2016. Olsztyn.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. z 2019 r., poz. 1839 z późn. zm.).
Ryszkowska B., Starczewski T., Chodkowska-Miszczuk J. 2018. Rozwój energetyki wiatrowej w przestrzeni submiejskiej a percepcja krajobrazu kulturowego. Acta Scientiarum Polonorum, Administratio Locorum, 17(1): 65. DOI: https://doi.org/10.31648/aspal.473
Sklenicka P., Zouhar J. 2018. Predicting the visual impact of onshore wind farms via landscape indices: A method for objectivizing planning and decision processes. Applied Energy, 209: 445–454. DOI: https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2017.11.027
Tudor C. 2014. An Approach to Landscape Character Assessment. Natural England: 14, 15.
Ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 724).
Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2022 r., poz. 1029).
Visual Assessment of Windfarms: Best Practice. 2002. Scottish Natural Heritage Commissioned Report F01AA303A, University of Newcastle, s. 10.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Mariusz Antolak, Patrycja Pawelec
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.