Keywords
D. C. North’s development paradigm
Poland
How to Cite
Abstract
The subject of this paper is the process of land ownership consolidation. The primary goal of the research is to address the question of whether a connection exists between institutional conditions arising from various historical experiences in Polish regions and the dynamics of land ownership concentration processes in Poland, and whether this can lead to a spatially diversified model of development for Polish agriculture. The research was conducted based on a critical analysis of literature concerning institutional aspects of rural areas and data from the General Agricultural Censuses of 2010 and 2020. The research results are presented in the form of process mapping. As indicated by the conducted studies, land ownership concentration processes are advancing in Polish agriculture, leading to the emergence of industrial agriculture, which may contradict the paradigm of sustainable development. However, in spatial terms, these processes occur unevenly, and their scale and dynamics depend on different historical experiences. Concentration processes are primarily visible in western and northern Poland, regions where an almost complete population exchange occurred as a result of World War II, leading to a disruption of institutional continuity. In Southeastern and Central Poland, these processes occur more slowly. This may lead to the formation of a dual model of agricultural development in Poland, where, on the one hand, industrial agriculture will operate, striving for increased competitiveness through productivity growth, and, on the other hand, sustainable agriculture will develop (in Southeastern and Central Poland).
References
Bański J. 2007. Geografia rolnictwa Polski. PWE, Warszawa.
Bossak J. W. 2008. Instytucje, rynki i konkurencja we współczesnym świecie. SGH, Warszawa.
Czyżewski A. 2015. Teoriopoznawcze przesłanki rozwoju rolnictwa rodzinnego. [In:] A. Chlebicka (ed.), Ekonomiczne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej. FAPA, MRiRW, Warszawa.
Czyżewski B. 2017. Kierat rynkowy w europejskim rolnictwie. PWN, Warszawa.
Fitzgerald P.D. 2010. Every Farm a Factory: The Industrial Ideal in American Agriculture. Yale University Press.
Halamska M. 1989. Dekolektywizacja rolnictwa w Europie Środkowej i jej społeczne konsekwencje. PAN IRWIR, Warszawa.
Halamska M. 2020. Ciągłość i zmiana. Wieś polska 1918-2018. W poszukiwaniu źródeł teraźniejszości. PAN IRWIR, Warszawa.
Kociszewski J. 1999. Proces integracji gospodarczej ziem zachodnich i północnych z Polską. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław.
Kociszewski K. 2013. Ekologizacja polskiego rolnictwa a jego zrównoważony rozwój w warunkach członkostwa w Unii Europejskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
Kusz D. 2014. Modernization of agriculture vs sustainable agriculture. Scientific Papers Series Management. Economic Engineering in Agriculture and Rural Development, 14(1).
Kutkowska B., Berbeka T., Kapała A., Kurtyka-Marcak I., Minta S., Raftowicz-Filipkiewicz M., Struś M. 2016. Procesy koncentracji ziemi i kapitału a zrównoważony rozwój obszarów wiejskich na Dolnym Śląsku. Instytut Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław.
Kutkowska B., Berbeka T., Szuk T. 2015. Ocena wsparcia środkami Unii Europejskiej inwestycji w gospodarstwach rolnych na Dolnym Śląsku. [In:] A. Chlebicka (ed.), Ekonomiczne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej. FAPA, MRiRW, Warszawa.
Łoziński W. 1979. Życie Polskie w dawnych wiekach. Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. 2019. Rolnictwo i gospodarka żywnościowa w Polsce.
North D.C. 1994a. Institutions. Institutional Change and Economic Performance. Cambridge University Press.
North D.C. 1994b. Economic Performance Through Time. The American Economic Review, 84(3).
North D.C. 1998. Understanding Economic Change. [In:] J.M. Nelson, Ch. Tilly, L. Walker (eds), Transforming Post-Communist Political Economies. National Academy Press, Washington D.C.
Paliwoda J. 1964. Z zagadnień struktury organów administracji rolnej i prawnych form ich działania. Studia Prawnicze, (5): 105-135. DOI: https://doi.org/10.37232/sp.1964.5.3
Rocznik Statystyczny 1990. GUS, Warszawa.
Sadowski A. 2008/2009. Nowa ekonomia instytucjonalna jako próba poszerzenia możliwości analitycznych ekonomii neoklasycznej w stosunku do własności i użytkowania ziemi. Rocznik Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy, 7/8.
Struś M., Raftowicz M. 2023. The sustainable development paradigm versus land concentration processes. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 85(3). DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2023.85.3.08
Szymańska E.J. 2021. Zmiany struktury agrarnej na polskiej wsi w latach 1918-2018. Zeszyty Wiejskie, 27. DOI: https://doi.org/10.18778/1506-6541.27.02
United Nations. 1990. An Agricultural Strategy for Poland. Report of the Polish-European Community. World Bank Task Force, Washington, D.C.
Velten S., Leventon J., Jager N., Newig J. 2015. What Is Sustainable Agriculture? A Systematic Review. Sustainability, 7. DOI: https://doi.org/10.3390/su7067833
Wilkin J. 2016. Instytucjonalne i kulturowe podstawy gospodarowania. Humanistyczna perspektywa ekonomii. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Woś A. 1996. Prognoza przekształceń strukturalnych polskiego rolnictwa do 2020. IERiGŻ, Warszawa.
Woś A., Zegar J. 2002. Rolnictwo społecznie. IERiGŻ, Warszawa.
Zegar J.S. 2009. Kwestia koncentracji ziemi w polskim rolnictwie indywidualnym. Roczniki Nauk Rolniczych, G, 96(4). DOI: https://doi.org/10.22630/RNR.2009.96.4.88
Zegar J.S. 2012. Współczesne wyzwania rolnictwa. PWN, Warszawa.
Zegar J.S. 2021. Long-Term Strategy for Sustainable Development of Agriculture in Poland. Problems of Agricultural Economics, 367(2). DOI: https://doi.org/10.30858/zer/138346
License
Copyright (c) 2025 Mirosław Struś, Magdalena Raftowicz
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.