Słowa kluczowe
wykształcenie
obszary wiejskie
Jak cytować
Abstrakt
Celem pracy jest próba określenia relacji między kapitałem ludzkim rozumianym jako zasób wiedzy społeczeństwa a stopniem spójności ekonomicznej obszarów wiejskich w Polsce. Dla określenia spójności ekonomicznej skonstruowano syntetyczny miernik w oparciu o 9 mierników cząstkowych obrazujących sytuację finansową, gospodarczą i infrastrukturalną obszarów wiejskich. Jako miernik kapitału ludzkiego przyjęto odsetek ludności z wykształceniem co najmniej średnim. Analizę przeprowadzono na poziomie powiatów. Wykazała ona, że istnieje co najwyżej umiarkowana zależność między badanymi cechami. Współczynnik korelacji liczony dla całej zbiorowości jednostek przestrzennych wyniósł zaledwie 0,173, a determinacji 0,03. Natomiast współczynnik korelacji liczony dla zbiorowości jednostek przestrzennych pomniejszonej o powiaty drastycznie odbiegające od zauważonych tendencji wynosił 0,404, a determinacji 0,163. Oznacza to, że o poziomie spójności ekonomicznej w głównym stopniu decydowały inne czynniki.Bibliografia
Bański J., Stola W. 2002. Przemiany struktury przestrzennej i funkcjonalnej obszarów wiejskich. Studia Obszarów Wiejskich, 3.
Baran E., Kopacz-Wyrwał I. 2014. Poziom życia a procesy depopulacji na obszarach wiejskich południowo-wschodniej Polski. [W:] W. Kamińska, K. Heffner (red.), Polityka spójności UE a rozwój obszarów wiejskich: stare problemy i nowe wyzwania. Studia KPZK PAN, CLIV:125–147.
Baran E., Grzebyk B. 2011. Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich Podkarpacia. Stan i perspektywy. Prace Naukowe Wydziału Ekonomii Uniwersytetu Rzeszowskiego, seria: Monografie i Opracowania, 13.
Brol R. 1996. Procesy urbanizacji wsi polskiej. Monografie i Opracowania. Wyd. AE, Wrocław.
Celińska-Janowicz D., Kozak M., Miszczuk A., Płoszaj A., Smętkowski M., Tucholska A., Wojnar K. 2010. Ocena wpływu polityki spójności na rozwój miast polskich (w ramach ewaluacji ex post NPR 2004–2006). EUROREG i Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
Chojnicki Z., Czyż T. 2003. Polska na ścieżce rozwoju gospodarki opartej na wiedzy. Podejście regionalne. Przegląd Geograficzny, 71,1: 23–39.
Churski P. (red.) 2009. Spójność i konkurencyjność regionu wielkopolskiego. Raport końcowy z realizacji zadania publicznego o charakterze naukowo-badawczym w postaci badania naukowego, w zakresie wdrażania funduszy strukturalnych na poziomie Narodowej Strategii Spójności (Program Operacyjny Pomoc Techniczna, Umowa z Ministerstwem Rozwoju Regionalnego DKS/DEF-VIII/POPT/04/275 /09.). Publikacja elektroniczna. Poznań.
Ciok S., Rabczyk A. 2006. An Evolution of the Implementation of Polish-German Cross-border Cooperation within INTERREG IIIA. Conference Paper presented at Towards Sustainable Border Region – Analysis, Strategies and Approaches for Transboundary Spatial Development.
Czapiński J. 2008. Kapitał ludzki i kapitał społeczny a dobrobyt: polski paradoks. Zarządzanie Publiczne, UE, Kraków, 4: 5–28
Dyba W.M., Stryjakiewicz T. 2012. Zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego gmin województwa wielkopolskiego w świetle realizacji polityki intraregionalnej. Biuletyn Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM, seria: Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 19.
Gałczyńska B. 1998. Zróżnicowanie przestrzenne poziomu wykształcenia ludności rolniczej w Polsce.[W:] Gospodarka przestrzenna obszarów wiejskich Polski. XV Ogólnopolskie Seminarium Geograficzno-Rolnicze, Białystok–Toruń.
Gałczyńska B., Kulikowski R. 1986. Poziom wykształcenia zatrudnionych w rolnictwie a efekty produkcyjne. Przegląd Geograficzny, 58: 783–794.
Gąska J., Kozłowski W., Koloch G., Lis M., Regulski A., Skrok Ł. 2009. Spójność wewnętrzna a konkurencyjność regionu łódzkiego. Diagnoza strategiczna. Raport z badań. Instytut Badań Strukturalnych, Warszawa.
Gołębiewska B., Klepacki B. 2004. Wykształcenie rolników jako forma różnicująca sytuację gospodarstw rolniczych. [W:] M.G. Woźniak (red.), Kapitał ludzki i intelektualny jako czynnik wzrostu gospodarczego i ograniczania nierówności społecznych. Wyd. Mittel, Rzeszów, s. 457–465.
Gorzelak G. 2007. Strategiczne kierunki rozwoju Polski Wschodniej, Ekspertyza przygotowana na potrzeby „Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020”. MRR, Warszawa.
Hryniewicz J.T. 2000. Endo- i egzogenne czynniki rozwoju gospodarczego gmin i regionów. Studia Regionalne i Lokalne, 2(2): 53–77.
Jabłoński Ł. 2005. Kapitał ludzki a tempo wzrostu polskiej gospodarki, [W:] Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy: kapitał ludzki i intelektualny. 1. 6. Wyd. URz., Rzeszów.
Janc K. 2009. Zróżnicowanie kapitału ludzkiego i społecznego w Polsce. Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego UWr, 8. Wrocław.
Janc K., Czapiewski K.Ł. 2005. Wykształcenie czynnikiem wspierającym rozwój gospodarczy obszarów wiejskich. [W:] B. Głębocki, U. Kaczmarek (red.), Obszary sukcesu na polskiej wsi. Studia Obszarów Wiejskich, 8: 69–84.
Kacprzak E. 2010. Przestrzenne zróżnicowanie kapitału ludzkiego i społecznego na obszarach wiejskich woj. wielkopolskiego. [W:] W. Kamińska, K. Heffner (red.), Kapitał ludzki i społeczny w procesie rozwoju obszarów wiejskich. Studia KPZK PAN, CXXVI: 161–180.
Kamińska W. 1999. Rozwój działalności gospodarczej sektora prywatnego na obszarze wschodniego pogranicza w Polsce w latach 1988–1997. [W:] R. Horodeński, M. Rościszewski (red.), Wschodnia Strefa Działalności Gospodarczej. Wydawnictwo WSE, Białystok, s. 205–227.
Kamińska W. 2006. Pozarolnicza indywidualna działalność gospodarcza w Polsce w latach 1988–2003.Prace Geograficzne 203, IGiPZ PAN, Warszawa.
Kamińska W. 2010a. Przestrzenne zróżnicowanie kapitału ludzkiego i społecznego na obszarach wiejskich województwa świętokrzyskiego. [W:] W. Kamińska, K. Heffner (red.), Kapitał ludzki i społeczny w procesie rozwoju obszarów wiejskich. Studia KPZK PAN, Warszawa, CXXVI: 120–143.
Kamińska W. 2010b. Urbanizacja obszarów wiejskich województwa świętokrzyskiego. IG UJK, Kielce.
Kamińska W. 2011. Kapitał ludzki i społeczny na obszarach wiejskich w Polsce. Przykład województwa świętokrzyskiego. IG UJK, Kielce.
Kamińska W. 2013. Rural areas in Poland: Educational attainment vs. level of economic development. Quaestiones Geographicae, 32(4): 63–79.
Kamińska W. 2014a. Przemiany struktury i poziomu wykształcenia ludności wiejskiej w Polsce w latach 2002–2011. [W:] W. Kamińska, K. Heffner (red.), Polityka spójności UE a rozwój obszarów wiejskich: stare problemy i nowe wyzwania. Studia KPZK PAN, CLIV: 93–123.
Kamińska W. 2014b. Structural Transformation of Education Level in Rural Poland – A Spatial Approach. [W:] W. Kamińska, K. Heffner (red.), Rural Development and EU Cohesion Policy. Studia Regionalia KPZK PAN, 39: 95–115
.
Kamińska W., Mularczyk M. 2014. Assessment of the Economic Cohesion of Rural Areas in Poland. A Dynamic and Spatial Approach. [W:] W. Kamińska, K. Heffner (red.), Rural Development and EU Cohesion Policy, Studia Regionalia KPZK PAN, 39: 41–67.
Klimczak K. 2002. Inwestycje w kapitał ludzki i społeczny a wzrost gospodarczy Polski. Sytuacja gospodarcza Polski. SKNNE Ekspert, Łódź.
Kołodziejczyk D. 2014. Territorial perspective on the economic and social cohesion of gminas in Poland. [W:] Kamińska W., Heffner K. (red.), Rural Development and EU Cohesion Policy, Studia Regionalia KPZK PAN, 39.
Komornicki T., Śleszyński P., Siłka P. 2012. Charakterystyka systemu osadniczego województwa podkarpackiego z identyfikacją biegunów wzrostu oraz wyróżnieniem obszarów funkcjonalnych na poziomie regionalnym i lokalnym. Ekspertyza wykonana w ramach prac nad aktualizacją i uzupełnieniem Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego 2007–2020. IGiPZ PAN, Warszawa.
Kulikowski R. 2001. Problemy społeczne wsi i rolnictwa w Polsce, [W:] J. Bański, E. Rydz (red.), Społeczne problemy wsi. Studia Obszarów Wiejskich, 2: 9–17.
Kulikowski R. 2013. Produkcja i towarowość rolnictwa w Polsce. Przemiany i zróżnicowanie przestrzenne po II wojnie światowej. IGiPZ PAN, Warszawa.
Lopez-Bazo E., Moreno R. 2008. Does human capital stimulate investment in physical capital? Evidence from a coast system framework. Economic Modeling, 25: 1295–1305.
López-Rodriguez J., Faiña J.A., Lopez-Rodriguez J. 2007. Human capital accumulation and geography: empirical evidence from the European Union. Regional Studies, 41(2): 217–234.
Makieła Z. 1998. Infrastruktura techniczna w strukturze regionalnej Polski południowo-wschodniej. Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Kraków.
Roszkowska S. 2006. Kapitał ludzki a wzrost gospodarczy w Polsce w ujęciu regionalnym. [W:] E. Okoń-Horodyńska, K. Piech (red.), Unia Europejska w kontekście Strategii Lizbońskiej oraz gospodarki i społeczeństwa wiedzy w Polsce. Instytut Wiedzy i Innowacji, Warszawa.
Rosner A. 2010. Przestrzenne zróżnicowanie kapitału ludzkiego na obszarach wiejskich w Polsce. [W:] W. Kamińska, K. Heffner (red.), Kapitał ludzki i społeczny w procesie rozwoju obszarów wiejskich. Studia KPZK PAN, CXXVI: 49–65.
Rudnicki R. 2010. Zróżnicowanie przestrzenne wykorzystania funduszy Unii Europejskiej przez gospodarstwa rolne w Polsce w latach 2004–2006. Studia i Prace z Geografii i Geologii, 17. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Sobala-Gwosdz A. 2003. Zróżnicowanie poziomu rozwoju gmin przygranicznych województwa podkarpackiego. [W:] J. Runge (red.), Granice, obszary przygraniczne, euroregiony. UŚ, Katowice, s. 249–262.
Stawicka E., Wołoszyn J. 2007. Wiedza rolników jako determinanta w rozwoju gospodarstw rolnych. [W:] K. Piech, E. Skrzypek (red.), Wiedza w gospodarce, społeczeństwie, przedsiębiorstwach: pomiary, charakterystyka, zarządzanie. Instytut Wiedzy i Innowacji, Warszawa, s. 260–273.
Strategia rozwoju powiatu bełchatowskiego na lata 2005–2015, 2005. Poznań
Swianiewicz P. 2007. Strategiczna analiza stanu spójności ekonomicznej i społecznej przeprowadzona na poziomie obszarów Nuts 4 i Nuts 5. Ekspertyza przygotowana na potrzeby aktualizacji „Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego Polski
Wschodniej do roku 2020”. MRR, Warszawa.
Swianiewicz P., Herbst J., Lackowska M., Mielczarek A. 2008. Szafarze darów europejskich. Kapitał społeczny a realizacja polityki regionalnej w polskich województwach. Wyd. Nauk. Scholar, Warszawa.
Ślusarz G. 2005. Studium społeczno-ekonomicznych uwarunkowań rozwoju obszarów wiejskich w świetle zagrożenia marginalizacją na przykładzie województwa podkarpackiego. Prace Naukowe Wydziału Ekonomii URz, Monografie i Opracowania, 1. Wyd. URz, Rzeszów.
The Well-being of nations. The role of human and social capital. 2001. Centre for Educational Research and Innovation. OECD, Paris.
Wawrzyniak B.M. 2001. Luka edukacyjna barierą procesu integracji polskiej wsi i rolnictwa Unii Europejskiej. Wieś i Rolnictwo, 3(112): 142–159.
Węcławowicz G., Bański J., Degórski M., Komornicki T., Korcelli P., Śleszyński P. 2006. Przestrzenne zagospodarowanie Polski na początku XXI wieku. Monografie, 6. IGiPZ PAN, Warszawa.
Wpływ wspólnej polityki rolnej i polityki spójności na rozwój obszarów wiejskich. Raport końcowy. 2011. Fundeco Inicjatywa Dobrych Praktyk, Warszawa.
Zaleski J., Kudełko J., Mogiła Z., Tomaszewski P., Zembaty M. 2010, Efekty realizacji Polityki Spójności Unii Europejskiej w województwie dolnośląskim, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego na lata 2007–2013 przy użyciu modelu regionalnego HERMIN. Wrocławska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A., Wrocław.
Zgliński W. 2000. Szanse rozwoju wielofunkcyjnego na obszarach postpegeerowskich. [W:] A. Stasiak (red.), Możliwości wielofunkcyjnego rozwoju wsi polskiej w kontekście integracji z Unią Europejską. Studia KPZK PAN, CX: 181–204.
Zioło Z. 2010, Rola zasobów intelektualnych, kapitału ludzkiego i społecznego w procesach rozwoju obszarów wiejskich. [W:] W. Kamińska, K. Heffner (red.), Kapitał ludzki i społeczny w procesie rozwoju obszarów wiejskich. Studia KPZK PAN, CXXVI: 9–20.