Abstrakt
Research shows that although most children violate important behavioral norms at some point in time, it is possible to distinguish among them those who do so more intensely, engaging in physical and verbal aggression, abusing drugs, cigarettes and alcohol, stealing, committing acts of vandalism or failing to follow the rules set by adults. Not all of these behaviors are identified in time by the institutions of formal and informal social control, thus giving ground for their escalation. These behaviors, taking different form and level of representiality, disturb school order. The article refers to the data relating to the situation in American schools in the last decade of the 20th century and the two decades of the 21st century, and to the results of international surveys, which indicate a drop in the age of young people engaging in risky behaviour. Attention was also paid to changes in teenagers’ everyday activities, criminalization and the medicalisation of school discipline.
Bibliografia
Błachut J., Gaberle A., Krajewski K., Kryminologia, ARCHE, Gdańsk 1999.
Cavadino M., Dignan J., The Penal System. An Introduction, SAGE Publications, London –
Newbury Park – New Delhi 1993.
Conrad P., Medicalization of Society. On the Transformation of Human Conditions into Treatable
Disorders, The Johns Hopkins University Press, Baltimore 2007.
Coutr C., Wzrost zaburzeń psychicznych wśród młodzieży, British Medical Journal Wydanie
Polskie, 1995, 11(15) listopad.
Currie C. et al (eds.), Young People’s Health in Context: international report from the HBSC
2001/02 survey, (Health Policy for Children and Adolescents, No.4). WHO Regional
Office for Europe, Copenhagen 2004, http://www.euro.who.int/en/publications/abstracts/young-peoples-health-in-context.-health-behaviour-in-school-aged-childrenhbsc-study-international-report-from-the-20012002-survey, [dostęp: 1.02.2019].
Currie C. et al. (eds.), Social determinants of health and well-being among young people. Health
Behaviour in School-aged Children (HBSC) study: international report from the 2009/2010
survey, (Health Policy for Children and Adolescents, No. 6), WHO Regional Office for Europe, Copenhagen 2012, http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_
file/0003/163857/Social-determinants-of-health-and-well-being-among-young-people.pdf, [dostęp: 1.02.2019].
Currie C., Hurrelmann K., Settertobulte W., Smith R., Todd J. (eds.), Health and health
behaviour among young people, (Health Policy for Children and Adolescents, No.1).
WHO Regional Office for Europe, Copenhagen 2000, http://www.euro.who.int/__
data/assets/pdf_file/0006/119571/E67880.pdf, [dostęp: 1.02.2019].
Currie C., Nic Gabhainn S., Godeau E., Roberts C., Smith R., Currie D., Pickett W., Richter
M., Morgan A., Barnekow V. (eds.), Inequalities in young people’s health: HBSC international report from the 2005/06 Survey, Health Policy for Children and Adolescents,
No. 5, WHO Regional Office for Europe, Copenhagen 2008, http://www.euro.who.
int/__data/assets/pdf_file/0005/53852/E91416.pdf, [dostęp: 1.02.2019].
Cusson M., Przemoc na przedmieściach, Nowa Res Publica, 1998, 2-3 (luty– marzec).
Dąbrowska-Bąk M., Pawełek K., Dysfunkcjonalność lokalnego społeczeństwa wychowującego,
Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2013.
Dąbrowska-Bąk M., Pawełek K., Opresja w szkole, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2014.
Danish S.J., Nellen V.C., New Roles for Sport Psychologist: Teaching Life Skills Through Sport
At-Risk Youth, QUEST, 1997, 49.
Ducharme J., The Florida school shooting was the 18th school shooting of the year. And it’s only
February, February 14, 2018, http://time.com/5159039/florida-school-shooting-parkland/?xid=homepage, [dostęp: 15.07.2018].
Felson M., Crime and Everyday Life, SAGE Publications, Thausand Oaks, London – Los Angeles 2002.
Felson M., Clarke R.V., Opportunity Makes the Thief. Practical Theory for Crime Prevention,
Police Research Series Paper 98, Home Office, London 1998.
Felson M., Eckert M.A., Crime and Everyday Life, SAGE Publications, Los Angeles 2014.
Friday P.C., International Review of Youth Crime and Delinquency, [w:] Comparing Nations and
Cultures: Readings in a Cross-Disciplinary Perspective, red. A. Inkeles, M. Sasaki, Prentice
Hall, Englewood Cliffs, New Jersey 1995.
Gerstner L.V. Jr., Semerad R.D., Doyle D.F., Johnston W.B., Reinventing Education. Entrepreneurship in America’s Public Schools, DUTTON, New York 1994.
Gnaulati E., To normalne! Dlaczego zwyczajne zachowania naszych dzieci nazwano ADHD, autyzmem i innymi zaburzeniami, Wydawnictwo Znak, Kraków 2016.
Gral L., Lewis L., Public School Safety and Discipline: 2013-14 (NCES 2015-051). U.S. Department of Education. Washington, DC: National Center for Educational Statistics 2015,
http://nces.ed.gov/pubs2015/2015051.pdf, [dostęp: 25.01.2019].
Heaviside S., Rowand C., Williams C., Farris E., Burns S., McArthur E., Violence and Discipline Problems in U.S. Public Schools: 1996-97, U.S. Department of Education, National
Centre for Educational Statistics, Statistical Analyses Report, March 1998, s. iii, http://
nces.ed.gov/pubs98/98030.pdf, [dostęp: 7.01.2019].
Hirschfield P.J., Preparing for prison? The criminalization of school discipline in the USA, Theoretical Criminology, 2008, 12(1).
https://twitter.com/realDonaldTrump/status/963878055969198080, [dostęp: 15.02.2019].
Inchley J. i in., Growing up an unequal: gender and socioeconomic differences in young people’s
health and well-being. Health behaviour in school-aged children (HBSC) study: International
report from the 2013/2014 study, WHO 2016, s. 239-240, http://www.euro.who.int/__
data/assets/pdf_file/0003/303438/HSBC-No.7-Growing-up-unequal-Full-Report.
pdf?ua=1, [dostęp: 1.02.2019]
Kazdin A.E., Zdrowie psychiczne młodzieży w okresie dorastania. Programy profilaktyczne i leczenie, Nowiny Psychologiczne, 1996, 2.
King A., Wold B., Tudor-Smith C., Harel Y., The Health of Youth: A cross-national survey,
WHO Regional Publications, European Series No. 69, 1996, http://www.hbsc.org/
documents/The%20Health%20of%20Youth%20A%20cross-national%20survey.pdf,
[dostęp: 1.02.2019].
Mazur J., Dzielska A., Małkowska-Szkutnik A., Związek palenia tytoniu z zespołem zachowań ryzykownych u młodzieży 15-letniej w Polsce i innych krajach europejskich, Przegląd
Lekarski, 2009, 66, 10, s. 768-772, http://www.wple.net/plek/numery_2009/numer-10-2009/768-772.pdf,[dostęp: 3.02.2019].
Miller M.E., Rosenburg, Oregon: a ‘small little town’ that has suffered big trauma before, 2 October 2015, https://www.washingtonpost.com/news/morning-mix/wp/2015/10/
02/roseburg-oregon-a-small-little-town-that-has-suffered-big-trauma-before/,
[dostęp: 1.02.2019].
Musu-Gillette L., Zhang A., Wang K., Zhang J., Oudekerk B.A., Indicators of School Crime
and Safety: 2016 (NCES 2017-064/NCJ 250650). National Center for Education Statistics, U.S. Department of Education, and Bureau of Justice Statistics, Office of Justice
Programs, U.S. Department of Justice, Washington D.C. 2017, https://nces.ed.gov/
pubs2017/2017064.pdf [dostęp: 1.02.2019].
Neiman S., Crime, Violence, Discipline and Safety in U.S. Public Schools: Findings From the
School Survey on Crime and Safety: 2009-10 (NCES 2011-320). U.S. Department of Education, National Center for Education Statistics. Washington, DC: U.S. Government
Printing Office 2011, http://nces.ed.gov/pubs2011/2011320.pdf, [ dostęp: 24.01.2019].
Neiman S., DeVoe J.F., Crime, Violence, Discipline and Safety in U.S. Public Schools: Findings
From the School Survey on Crime and Safety: 2007:08 (NCES 2009-326). National Center for Education Statistics, Institute of Education Sciences, U.S. Department of Education. Washington DC. 2009, http://nces.ed.gov/pubs2009/2009326.pdf, [dostęp:
24.01.2019].
Pawełek K., Rola czynników sytuacyjnych w genezie przestępczości, [w:] Zachowania przestępcze.
Przyczyny i zapobieganie, red. F. Kozaczuk, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2010.
Pawełek K., Zachowania ryzykowne współczesnej młodzieży szkolnej u progu adolescencji, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2016.
Pawełek K., Drogi prowadzące nieletnich do przestępczości, [w] Resocjalizacja nieletnich. Aktualne dylematy instytucji resocjalizacyjnych, red. P. Witek, Wydawnictwo Uniwersytetu
Rzeszowskiego, Rzeszów 2018.
Petry Mroczkowska J., Amerykańskie eksperymenty pedagogiczne, Znak, 1993, 460, XLV, wrzesień (9).
Protection of Minors, http://www.protection-of-minors.eu/index_en.html, [dostęp: 2.02.
2019].
Pullen J.P., Quackenbush C., Calfas J., What to know about alleges Florida school shooter Nikolaz
Cruz, “Time”, February 14, 2018, http://time.com/5159134/who-is-the-florida-shooter-parkland-nicolas-cruz/, [dostęp: 15.02.2019].
Pytka L., Profilaktyka wykolejenia społecznego, [w:] Encyklopedia Pedagogiczna, red. W. Pomykało, Wydawnictwo Fundacja Innowacja, Warszawa 1993.
Ramey D.M., The Social Structure of Criminalized and Medicalized School Discipline, Sociology
of Education, 2015, XX(X).
Roland E., Auestad G., Vaaland G.S., Bullying, [w:] Bullying a specjalne potrzeby edukacyjne
– podręcznik metodyczny, red. J. Pyżalski, E. Roland, Łódź 2010, s. 2, https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/5514/4/Bullying_a_specjalne_potrzeby%20edukacyjne.pdf [dostęp: 25.01.2019].
Seligman M.E.P., Walker E.F., Rosenhan D.L., Psychopatologia, Zysk i S-ka Wydawnictwo,
Poznań 2003.
Theriot M.T., School resource officers and the criminalization of student behaviour, Journal of
Criminal Justice, 2009, 37.
Twenty-eight killed in 44 US school shootings since Newtown, study finds, 12 February 2014,
http://www.theguardian.com/world/2014/feb/12/school-shootings-newtownstudy-gun-violence, [dostęp: 1.02.2019].
Znaniecki F., Socjologia wychowania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
Cavadino M., Dignan J., The Penal System. An Introduction, SAGE Publications, London –
Newbury Park – New Delhi 1993.
Conrad P., Medicalization of Society. On the Transformation of Human Conditions into Treatable
Disorders, The Johns Hopkins University Press, Baltimore 2007.
Coutr C., Wzrost zaburzeń psychicznych wśród młodzieży, British Medical Journal Wydanie
Polskie, 1995, 11(15) listopad.
Currie C. et al (eds.), Young People’s Health in Context: international report from the HBSC
2001/02 survey, (Health Policy for Children and Adolescents, No.4). WHO Regional
Office for Europe, Copenhagen 2004, http://www.euro.who.int/en/publications/abstracts/young-peoples-health-in-context.-health-behaviour-in-school-aged-childrenhbsc-study-international-report-from-the-20012002-survey, [dostęp: 1.02.2019].
Currie C. et al. (eds.), Social determinants of health and well-being among young people. Health
Behaviour in School-aged Children (HBSC) study: international report from the 2009/2010
survey, (Health Policy for Children and Adolescents, No. 6), WHO Regional Office for Europe, Copenhagen 2012, http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_
file/0003/163857/Social-determinants-of-health-and-well-being-among-young-people.pdf, [dostęp: 1.02.2019].
Currie C., Hurrelmann K., Settertobulte W., Smith R., Todd J. (eds.), Health and health
behaviour among young people, (Health Policy for Children and Adolescents, No.1).
WHO Regional Office for Europe, Copenhagen 2000, http://www.euro.who.int/__
data/assets/pdf_file/0006/119571/E67880.pdf, [dostęp: 1.02.2019].
Currie C., Nic Gabhainn S., Godeau E., Roberts C., Smith R., Currie D., Pickett W., Richter
M., Morgan A., Barnekow V. (eds.), Inequalities in young people’s health: HBSC international report from the 2005/06 Survey, Health Policy for Children and Adolescents,
No. 5, WHO Regional Office for Europe, Copenhagen 2008, http://www.euro.who.
int/__data/assets/pdf_file/0005/53852/E91416.pdf, [dostęp: 1.02.2019].
Cusson M., Przemoc na przedmieściach, Nowa Res Publica, 1998, 2-3 (luty– marzec).
Dąbrowska-Bąk M., Pawełek K., Dysfunkcjonalność lokalnego społeczeństwa wychowującego,
Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2013.
Dąbrowska-Bąk M., Pawełek K., Opresja w szkole, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2014.
Danish S.J., Nellen V.C., New Roles for Sport Psychologist: Teaching Life Skills Through Sport
At-Risk Youth, QUEST, 1997, 49.
Ducharme J., The Florida school shooting was the 18th school shooting of the year. And it’s only
February, February 14, 2018, http://time.com/5159039/florida-school-shooting-parkland/?xid=homepage, [dostęp: 15.07.2018].
Felson M., Crime and Everyday Life, SAGE Publications, Thausand Oaks, London – Los Angeles 2002.
Felson M., Clarke R.V., Opportunity Makes the Thief. Practical Theory for Crime Prevention,
Police Research Series Paper 98, Home Office, London 1998.
Felson M., Eckert M.A., Crime and Everyday Life, SAGE Publications, Los Angeles 2014.
Friday P.C., International Review of Youth Crime and Delinquency, [w:] Comparing Nations and
Cultures: Readings in a Cross-Disciplinary Perspective, red. A. Inkeles, M. Sasaki, Prentice
Hall, Englewood Cliffs, New Jersey 1995.
Gerstner L.V. Jr., Semerad R.D., Doyle D.F., Johnston W.B., Reinventing Education. Entrepreneurship in America’s Public Schools, DUTTON, New York 1994.
Gnaulati E., To normalne! Dlaczego zwyczajne zachowania naszych dzieci nazwano ADHD, autyzmem i innymi zaburzeniami, Wydawnictwo Znak, Kraków 2016.
Gral L., Lewis L., Public School Safety and Discipline: 2013-14 (NCES 2015-051). U.S. Department of Education. Washington, DC: National Center for Educational Statistics 2015,
http://nces.ed.gov/pubs2015/2015051.pdf, [dostęp: 25.01.2019].
Heaviside S., Rowand C., Williams C., Farris E., Burns S., McArthur E., Violence and Discipline Problems in U.S. Public Schools: 1996-97, U.S. Department of Education, National
Centre for Educational Statistics, Statistical Analyses Report, March 1998, s. iii, http://
nces.ed.gov/pubs98/98030.pdf, [dostęp: 7.01.2019].
Hirschfield P.J., Preparing for prison? The criminalization of school discipline in the USA, Theoretical Criminology, 2008, 12(1).
https://twitter.com/realDonaldTrump/status/963878055969198080, [dostęp: 15.02.2019].
Inchley J. i in., Growing up an unequal: gender and socioeconomic differences in young people’s
health and well-being. Health behaviour in school-aged children (HBSC) study: International
report from the 2013/2014 study, WHO 2016, s. 239-240, http://www.euro.who.int/__
data/assets/pdf_file/0003/303438/HSBC-No.7-Growing-up-unequal-Full-Report.
pdf?ua=1, [dostęp: 1.02.2019]
Kazdin A.E., Zdrowie psychiczne młodzieży w okresie dorastania. Programy profilaktyczne i leczenie, Nowiny Psychologiczne, 1996, 2.
King A., Wold B., Tudor-Smith C., Harel Y., The Health of Youth: A cross-national survey,
WHO Regional Publications, European Series No. 69, 1996, http://www.hbsc.org/
documents/The%20Health%20of%20Youth%20A%20cross-national%20survey.pdf,
[dostęp: 1.02.2019].
Mazur J., Dzielska A., Małkowska-Szkutnik A., Związek palenia tytoniu z zespołem zachowań ryzykownych u młodzieży 15-letniej w Polsce i innych krajach europejskich, Przegląd
Lekarski, 2009, 66, 10, s. 768-772, http://www.wple.net/plek/numery_2009/numer-10-2009/768-772.pdf,[dostęp: 3.02.2019].
Miller M.E., Rosenburg, Oregon: a ‘small little town’ that has suffered big trauma before, 2 October 2015, https://www.washingtonpost.com/news/morning-mix/wp/2015/10/
02/roseburg-oregon-a-small-little-town-that-has-suffered-big-trauma-before/,
[dostęp: 1.02.2019].
Musu-Gillette L., Zhang A., Wang K., Zhang J., Oudekerk B.A., Indicators of School Crime
and Safety: 2016 (NCES 2017-064/NCJ 250650). National Center for Education Statistics, U.S. Department of Education, and Bureau of Justice Statistics, Office of Justice
Programs, U.S. Department of Justice, Washington D.C. 2017, https://nces.ed.gov/
pubs2017/2017064.pdf [dostęp: 1.02.2019].
Neiman S., Crime, Violence, Discipline and Safety in U.S. Public Schools: Findings From the
School Survey on Crime and Safety: 2009-10 (NCES 2011-320). U.S. Department of Education, National Center for Education Statistics. Washington, DC: U.S. Government
Printing Office 2011, http://nces.ed.gov/pubs2011/2011320.pdf, [ dostęp: 24.01.2019].
Neiman S., DeVoe J.F., Crime, Violence, Discipline and Safety in U.S. Public Schools: Findings
From the School Survey on Crime and Safety: 2007:08 (NCES 2009-326). National Center for Education Statistics, Institute of Education Sciences, U.S. Department of Education. Washington DC. 2009, http://nces.ed.gov/pubs2009/2009326.pdf, [dostęp:
24.01.2019].
Pawełek K., Rola czynników sytuacyjnych w genezie przestępczości, [w:] Zachowania przestępcze.
Przyczyny i zapobieganie, red. F. Kozaczuk, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2010.
Pawełek K., Zachowania ryzykowne współczesnej młodzieży szkolnej u progu adolescencji, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2016.
Pawełek K., Drogi prowadzące nieletnich do przestępczości, [w] Resocjalizacja nieletnich. Aktualne dylematy instytucji resocjalizacyjnych, red. P. Witek, Wydawnictwo Uniwersytetu
Rzeszowskiego, Rzeszów 2018.
Petry Mroczkowska J., Amerykańskie eksperymenty pedagogiczne, Znak, 1993, 460, XLV, wrzesień (9).
Protection of Minors, http://www.protection-of-minors.eu/index_en.html, [dostęp: 2.02.
2019].
Pullen J.P., Quackenbush C., Calfas J., What to know about alleges Florida school shooter Nikolaz
Cruz, “Time”, February 14, 2018, http://time.com/5159134/who-is-the-florida-shooter-parkland-nicolas-cruz/, [dostęp: 15.02.2019].
Pytka L., Profilaktyka wykolejenia społecznego, [w:] Encyklopedia Pedagogiczna, red. W. Pomykało, Wydawnictwo Fundacja Innowacja, Warszawa 1993.
Ramey D.M., The Social Structure of Criminalized and Medicalized School Discipline, Sociology
of Education, 2015, XX(X).
Roland E., Auestad G., Vaaland G.S., Bullying, [w:] Bullying a specjalne potrzeby edukacyjne
– podręcznik metodyczny, red. J. Pyżalski, E. Roland, Łódź 2010, s. 2, https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/5514/4/Bullying_a_specjalne_potrzeby%20edukacyjne.pdf [dostęp: 25.01.2019].
Seligman M.E.P., Walker E.F., Rosenhan D.L., Psychopatologia, Zysk i S-ka Wydawnictwo,
Poznań 2003.
Theriot M.T., School resource officers and the criminalization of student behaviour, Journal of
Criminal Justice, 2009, 37.
Twenty-eight killed in 44 US school shootings since Newtown, study finds, 12 February 2014,
http://www.theguardian.com/world/2014/feb/12/school-shootings-newtownstudy-gun-violence, [dostęp: 1.02.2019].
Znaniecki F., Socjologia wychowania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.