Abstrakt
This article presents an analysis of discourses on the subject of parental involvement in school education of a child and aims to emphasize the complexity of the topic and the diversity of research positions, as well as further practical implications for the theoretical assumptions adopted. Initial considerations present the terminology functioning in the context of the parent-school relationship. Concepts such as cooperation and partnership (familiar in Poland) have been juxtaposed with English-language concepts engagement and involvement, relating to the participation in the child’s education and/or supporting a child during learning. While English-language terminology stresses the function of this involvement and participation, which is improving the child’s school achievements, the concepts of cooperation and partnership, prevalent in Poland, emphasize the very essence of the relationship and its determinants. In this work, these concepts are presented against the background of the dominant instrumental-technical discourse and a less-emerging but very important critical-emancipatory discourse. Looking at the issue from different sides and analyzing its multifaceted structure allows to broaden the knowledge about the “figure” of a parent who is now emerging in education as a participant in the space of family-school relations.
Bibliografia
Avvisati F., Besbas B., Guyon N., Parental involvement in school: A literature review, Revue d’économie politique, 2010, 120.
Ball S.J., Bowe R., Gewirtz S., School choice, social class and distinction: the realization of social advantage in education, Journal of Education Policy, 1996, 11, 1.
Berg M. Van den, ‘Activating’ those that ‘lag behind’: space-time politics in Dutch parenting training for migrants, Patterns of Prejudice, 2016, 50, 1.
Bohn A.P., Sleeter C.E., Multicultural education and the standards movement: A report from the field, Phi Delta Kappan, 2000, 82, 2.
Boonk L., Gijselaers H.J.M., Ritzen H., Brand-Gruwel S., A review of the relationship between parental involvement indicators and academic achievement, Educational Research Review, 2018, 24.
Bourdieu P., Waquant Loic J.D., An Invitation to Reflexive Sociology, Polity Press, Chicago 1992.
Bourdieu P., Passeron J.-C., Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
Brien K., Stelmach B.L., Legal and Cultural Contexts of Parent-Teacher Interactions : School Councils in Canada, International Journal about Parents in Education, 2009, 3, 1.
Christopher C.J., Nauczyciel – rodzic. Skuteczne porozumiewanie się, Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne, Gdańsk 2009.
Crozier G., Parental involvement: Who wants it? International Studies in Sociology of Education, 1999, 9, 3.
Crozier G., Excluded Parents: The deracialisation of parental involvement [1], Race Ethnicity and Education, 2001, 4, 4.
Crozier G., Davies J., Hard to reach parents or hard to reach schools? A discussion of home-school relations, with particular reference to Bangladeshi and Pakistani parents, British Educational Research Journal, 2007, 33, 3.
Crozier G., Reay D., James D., Making it work for their children: White middle-class parents and working-class schools, International Studies in Sociology of Education, 2011, 21, 3.
Crossing Boundaries: Multi-National Action Research on Family-School Collaboration. Report No. 33., red. D. Davies, V. Johnson, Johns Hopkins University. Center on Families, Communities, Schools, and Children’s Learning, Baltimore 1996.
Desforges C., Abouchaar A., The Impact of Parental Involvement , Parental Support and Family Education on Pupil Achievements and Adjustment : A Literature Review with, Education, 2003, 30, 8.
Dor A., Israeli teachers’ attitudes toward parental involvement in school : A qualitative study, International Journal about Parents in Education, 2013, 7, 1.
Dzierzgowska I., Rodzice w szkole: [poradnik dla dyrektorów szkół, nauczycieli i rodziców], Wydawnictwa CODN, Warszawa 2001.
Epstein J.L., Improving Family and Community Involvement in Secondary Schools DATA, The Education Digest, 2008, February.
Epstein J.L., Dauber S.L., Teacher attitudes and practices of parent involvement in inner-city elementary and middle schools. Report No. 32, [w:] Research On Elementary & Middle Schools. Report No. 32, 1989.
Epstein J.L., Sheldon S.B., Present and Accounted for: Improving Student Attendance Through Family and Community Involvement, The Journal of Educational Research, 2002, 95, 5.
Eurydice, Rola rodziców w systemach edukacyjnych Unii Europejskiej Informacji o Edukacji, EURYDICE, Bruksela 1997.
Fan X., Chen M., Parental Involvement and Students ’ Academic Achievement : A Meta-Analysis, Educational Psychology Review, 2001, 13, 1.
Ferlazzo L., Parent Involvement or Parent Engagement, 2009 ttp://www.education.com/reference/article/parent-involvement/.
Goetz M., Chowane pod kloszem, Głos Nauczycielski, 2016, 27-28.
Goodall J., Montgomery C., Parental involvement to parental engagement: a continuum, Educational Review, 2014, 66, 4.
Hawley W.D., Nieto S., Another Inconvenient Truth: Race and Ethnicity Matter, Educational Leadership, 2010, 68, 3.
Hill N.E., Tyson D.F., Parental Involvement in Middle School: A Meta-Analytic Assessment of the Strategies That Promote Achievement, Developmental Psychology, 2009, 45, 3.
Horvat E.M., The Interactive Effects of Race and Class in Educational Research : Theoretical Insights from the Work of Pierre Bourdieu, 2003, 2, 1.
Jankowska A., Rozmowy z rodzicami: Poradnik dla nauczyciela, Wydawnictwo Pedagogiczne, Kielce 2012.
Jeynes W.H., A Meta-Analysis of the Efficacy of Different Types of Parental Involvement Programs for Urban Students, Urban Education, 2012, 47, 4.
Kawula S., Pedagogika społeczna. Dokonania, aktualność, perspektywy. Podręcznik akademicki dla pedagogów, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2001.
Kawula S., Brągiel J., Janke A.W., Pedagogika rodziny, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 1998.
Kołodziejczyk J., Cieślak H., Analiza wyników ewaluacji zewnętrznych w odniesieniu do wymaganiań. „Rodzice są partnerami szkoły”, [w:] Ewaluacja w nadzorze pedagogicznym, red. G. Mazurkiewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011.
Kołodziejczyk J., Walczak B., Kasprzak T., Rodzice – Partnerzy szkoły? Perspektywa ewaluacyjna, Polityka Społeczna, 2012, 1.
Kołodziejczyk J., Walczak B., Rodzice w szkole. Ramy instytucjonalne i charakterystyka zaangażowania, Trzeci Sektor, 2014, 3.
Konieczna A., Analiza struktury interakcji w sytuacji rozmowy nauczycieli z rodzicami o problemach szkolnych ucznia, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2009.
Kwaśnica R., Dyskurs edukacyjny po inwazji rozumu instrumentalnego. O potrzebie refleksyjności, Dolnośląska Szkoła Wyższa, Wrocław 2014.
Lareau A., Horvat E.M., Moments of Social Inclusion and Exclusion Race, Class, and Cultural Capital in Family-School Relationships, Sociology of Education, 1999, 72, 1.
Lulek B., Rodzice jako liderzy w edukacji szkolnej własnego dziecka. O trudnościach w budowaniu rodzicelskich zespołów w szkole, [w:] Education and upbringing in the educational school system, red. K. Denek, A. Kamińska, P. Oleśniewicz, seria „Edukacja Jutra”, Oficyna Wydawnicza Humanitas, Sosnowiec 2013.
Lulek B., Współpraca szkoły, rodziny i środowiska, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2008.
Łobocki M., O współpracy nauczycieli i rodziców w rozumieniu tradycyjnym, [w:] Nauczyciele i rodzice, red. I. Nowosad, M.J. Szymański, Oficyna Wydawnicza UZ –AP, Zielona Góra – Kraków 2004.
Łobocki M., Współdziałanie nauczycieli i rodziców w procesie wychowania, Nasza Księgarnia, Warszawa 1985.
Łukasik J., Jagielska K., Solecki R., Nauczyciel. Wychowawca. Pedagog. Szkolne wyzwania, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2013.
Markow D., Pieters A., The MetLife Survey of The American Teacher: Teachers, Parents and the Economy, MetLife Inc, New York 2012.
Mendel M., Partnerstwo rodziny szkoły i gminy, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2000.
Mendel M., Aktywna szkoła – bierni rodzice: anomia, mit czy przemieszczenie znaczeń? [w:] Pedagogika rodziny na progu XXI wieku, red. A.W. Janke, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń 2004.
Mendel M., Miejsca rodziców w przestrzeni szkoły [w:] Nauczyciele i rodzice, red. I. Nowosad, M.J. Szymański Oficyna Wydawnicza UZ – AP, Zielona Góra – Kraków 2004.
Mendel M., Rodzice i nauczyciele jako sprzymierzeńcy, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2007.
Mendel M., Pedagogika miejsca wspólnego. Miato i szkoła, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2018.
Murray K.W. i in., Barriers and Facilitators to School-Based Parent Involvement for Parents of Urban Public Middle School Students, SAge Open, 2014, 4, 4.
Nauczyciele i rodzice : komunikacja, relacje, współpraca, red. J. Łukasiewicz-Wieleba, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, Warszawa 2014.
Nowosad I., W poszukiwaniu warunków współpracy nauczycieli i rodziców, [w:] Nauczyciele i rodzice, red. I. Nowosad, M.J. Szymański, Oficyna Wydawnicza UZ –AP, Zielona Góra – Kraków 2004.
OECD, The Well-being of Nations. The Role of Human and Social Capital, OECD, Paris 2001.
Olubiński A., Współpraca rodziny i szkoły jako funkcja życia społecznego, [w:] Współprzestrzenie edukacji, red. M. Nyczaj-Drąg, M. Głażewski, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2005.
Patacchini E., Patacchini E., Zenou Y., Intergenerational Education Transmission : Neighborhood Quality and/or Parents’ Involvement? Institute for Study of Labor, Working PaperIZA DP No. 2508. Stokholm 2007.
Pietruszka L., Rodzina i szkoła: O współpracy nauczycieli-wychowawców z rodzicami w procesie edukacji wczesnoszkolnej, Wydawnictwo KUL, Lublin 2017.
Polak K., Integracja rodziców i nauczycieli jako przykład edukacyjnej iluzji, [w:] Sprawcy i/lub ofiary działań pozornych w edukacji szkolnej, red. M. Dudzikowa, K. Knasiecka-Falbierska, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2013.
Popkewitz T.S., Lindblad S., Educational Governance and Social Inclusion and Exclusion: Some conceptual difficulties and problematics in policy and research, Discourse: Studies in the Cultural Politics of Education, 2000, 21, 1.
Posey-Maddox L., Professionalizing the PTO: Race, Class, and Shifting Norms of Parental Engagement in a City Public School, American Journal of Education, 2013, 119, 2.
Posey-Maddox L., Haley-Lock A., One Size Does Not Fit All: Understanding Parent Engagement in the Contexts of Work, Family, and Public Schooling, Urban Education, 2016.
Reay D., Unequal Childhoods: Class, Race and Family Life by Annette Lareau:Unequal Childhoods: Class, Race and Family Life, 2003, 1989.
Reay D., Tony Blair, the promotion of the „active” educational citizen, and middle-class hegemony, Oxford Review of Education, 2008, 34, 6.
Reay D., Ball S.J., ‘Making their Minds Up’: family dynamics of school choice, British Educational Research Journal, 1998, 24, 4.
Reay D. i in., Re-invigorating democracy?: White middle class identities and comprehensive schooling, Sociological Review, 2008, 56, 2.
Segiet W., Psychospołeczna charakterystyka stosunków rodzice-nauczyciele, [w:] Nauczyciele i rodzice, red. I. Nowosad, M.J. Szymański, Oficyna Wydawnicza UZ –AP, Zielona Góra– Kraków 2004.
Segiet W., O związku edukacji z rodziną: Społeczne konteksty i jednostkowe biografie, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2013.
Sleeter C.E., Soriano-Ayala E., González-Jimenez A.J., Community Funds of Knowledge and Immigrant Associations: An Exploration from Southern Spain, [w:] Roma inclusion – International and Greek experiences, red. S. Mitakidou, Copy City, Thessaloniki 2015.
Starego K., Sensus communis jako wspólnota równych. Teoretyczne podstawy animacji jako procesu demokratyzacji, Zoon Politikon, 2012, 3.
Symeou L., Family/school liaisons in Cyprus: an investigation of families’ perspectives and needs, [w:] Building Bridges Between Home and School, red. F. Smit, H. Moerel, K. Van Der Wolf, P. Sleegers, ITS/SCO – Kohnstamm Instituut, Nijmegen – Amsterdam 2001.
Szymański M.J., Rodzina i szkoła w procesie gwałtownej zmiany społecznej, [w:] Nauczyciele i rodzice, red. I. Nowosad, M.J. Szymański, Oficyna Wydawnicza UZ –AP, Zielona Góra – Kraków 2004.
Szymański M.J., Rodzina i szkoła – wspólnota dążeń czy interesów? [w:] Rodzina i szkoła: od rozpoznania problemów do efektywnej współpracy, red. M. Jaśko, J. Siewiora, Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos, Tarnów 2017.
Śliwerski B., Uspołecznienie szkoły, Edukacja i Dialog, 1995, styczeń.
Śliwerski B., Możliwości rozpoznawania sensu współdziałania szkoły, rodziców i uczniów w społeczeństwie wolnorynkowym, [w:] Nauczyciele i rodzice, red. I. Nowosad, M.J. Szymański, Oficyna Wydawnicza UZ –AP, Zielona Góra – Kraków 2004.
Śliwerski B., Klinika szkolnej demokracji, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2008.
Śliwerski B., Meblowanie szkolnej demokracji, t. 2, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2017.
Theodorou E., Reading between the lines : exploring the assumptions and implications of parental involvement, International Journal about Parents in Education, 2007, 1.
Vincent C., Martin J., Class, Culture and Agency : researching parental voice, Discourse : Studies in the Cultural Politics of Education, 2002, 23, 1.
Vincent C., Rollock N., Ball S.J., Gillborn D., Being strategic, being watchful, being determined: Black middle-class parents and schooling., British Journal of Sociology of Education, 2012, 33, 3.
Walker J.M.T., Hoover-Dempsey K. V, Whetsel D., Green C.L., Parental Involvement in Homework. A Review of Current Research and Its Implications for Teachers, After School Program Staff, and Parent Leaders, Harvard Family Research Project, Harvard Graduate School of Education, Cambridge 2004.
Walker J.M.T. i in., Parental Involvement: Model Revision through Scale Development, The Elementary
School Journal, 2005, 106, 2.
Watson G.L., Sanders-Lawson R.E., McNeal L., Understanding Parental Involvement in American Public Education Department of Leadership, International Journal of Humanities and Social Science, [Special Issue – October], 2012, 2, 19.
Whalley M., Jak włączyć rodziców do nauki dzieci, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Wydawnictwa Fraszka Edukacyjna, Warszawa 2008.
Whitaker M., Hoover-Dempsey K.V, School Influences on Parents’ Role Beliefs, The Elementary School Journal, 2013, 114, 1.
Winiarski M., Rodzina, szkoła, środowisko lokalne: problemy edukacji środowiskowej, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2000.