Abstrakt
The interest in research in resilience among children and adolescents from risk groups is rising. Resilience is a multifactorial process of positive adaptation during which risk factors are reduced or compensated by protective factors. The measure of resilience requires research tools which satisfy certain psychometric standards. Many tools which satisfy these requirements already exist in the world; some are already used in many different cultures. There is a deficiency of resilience measuring instruments in our country. No local ones have been created and not many foreign have been adapted in Poland. That is the reason this article presents characteristics and psychometric properties of a few selected scales used to measure resilience and resiliency of children and adolescents. The selection of the tools has been done with use of Google Scholar Database, EBSCO Database and on the grounds of analysis of foreign resilience tool reviews.
Bibliografia
Ahern N.R., Kiehl E.M., Sole M., Byers J., A Review of Instruments Measuring Resilience, Issues in Comprehensive Pediatric Nursing, 2006, 29(2).
Basca B., Literature review of youth development/asset tools, The EMT Group, Inc. 2002, http://www.emt.org/userfiles/YouthLit_Final.pdf, [dostęp: 15.06.2015].
Block J., Kremen A.M., IQ and ego-resiliency: Conceptual and empirical connections and separateness, Journal of Personality and Social Psychology, 1996, 70.
Borucka A., Koncepcja resilience. Podstawowe załoŜenia i nurty badań, [w:] Resilience. Teoria –badania – praktyka, red. W. Junik, Wydawnictwo Edukacyjne Parpamedia, Warszawa 2011.
Borucka A., Ostaszewski K., Koncepcja resilience. Kluczowe pojęcia i wybrane zagadnienia, Medycyna Wieku Rozwojowego, 2008, XII, 2, I.
Brooks J.E., Strengthening resilience in children and youths: Maximizing opportunities through the schools, Children and Schools, 2006, 28(2).
Constantine N.A., Benard B., Diaz M., Measuring Protective Factors and Resilience Traits in Youth: The Healthy Kids Resilience Assessment, School and Community Health Research Group WestEd, Oakland, CA 1999, http://crahd.phi.org/papers/HKRA-99.pdf [dostęp15.09.2015].
Fergus S., Zimmerman M.A., Adolescent Resilience: A Framework for Understanding Healthy Development in the Face of Risk, Annual Reviews Public Health, 2005, 26.
Gartland D., Bond L., Olsson C., Buzwell S., Sawyer S., Centre for Adolescent Health, Royal Children’s Hospital, Melbourne, Australia 2006, http://www.ahda.org/
downloads/ISSBD2006Gartland.pdf.
Grzegorzewska I., Odporność psychiczna dzieci alkoholików, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013.
http://www.centerforresilientchildren.org/preschool/assessments-resources/the-devereux-early-childhood-assessment-preschool-program-second-edition/ [dostęp: 20.03. 2015].
https://www.wested.org/resources/healthy-kids-resilience-module-hkrm/ [dostęp: 20.09.2015].
Jew C.L, Green K.E., Kroger J., Development and validation of a measure of resiliency, Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 1999, 32(3).
Junik W., Zjawisko rezyliencji – wybrane problemy metodologiczne, [w:] Resilience. Teoria – badania – praktyka, red. W. Junik, Wydawnictwo Edukacyjne Parpamedia, Warszawa 2011.
Kaczmarek Ł., Sęk H., Ziarko M., SpręŜystość psychiczna i zmienne pośredniczące w jej wpływie na zdrowie, Przegląd Psychologiczny, 2011, 54, 1.
Kołoło H., Mazur J., ZaangaŜowanie w konstruktywną działalność oraz wybrane zasoby osobiste jako czynniki chroniące w grupie posiadanych kompetencji, [w:] Czynniki chroniące młodzieŜ 15-letnią przed podejmowaniem zachowań ryzykownych, Raport z badań HBSC 2006, red.
J. Mazur, I. Tabak, A. Małkowska-Szkutnik, K. Ostaszewski, H. Kołoło, A. Dzielska, A. Kowalewska, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2008.
Kordich Hall D., Compendium of Selected Resilience and Related Measures for Children and Youth. APPENDIX E: Annotated Compendium of Resilience Measures Reaching IN Reaching OUT, The Child & Family Partner, Toronto 2010, http://www.reachinginreachingout.com/documents/APPENDIX%20E%20-%20Annotated%20Compendium%20of%20Resilience%20Measures.pdf [dostęp: 18.02.2015].
LeBuffe P.A., Naglieri J.A., The Devereux Early Childhood Assessment (DECA): A Measure of Within-Child Protective Factors in Preschool Children, NHSA Dialog: A Research-to-Practice Journal for the Early Childhood Field, 1999, 3, 1, s. 75-80, http://www.centerforresilientchildren.org [dostęp: 21.03.2015].
LeBuffe P.A., Shapiro V.B., Naglieri J.A., The Devereux Student Strengths Assessment (DESSA), Kaplan Press, NC: Lewisville 2009.
Liebenberg L., Ungar M. (red.), Researching resilience, University of Toronto Press, Toronto 2009.
Mazur J., Tabak I., Koncepcja resilience od teorii do badań empirycznych, [w:] Czynniki chroniące młodzieŜ 15-letnią przed podejmowaniem zachowań ryzykownych, Raport z badań HBSC 2006, red. J. Mazur, I. Tabak, A. Małkowska-Szkutnik, K. Ostaszewski, H. Kołoło,
A. Dzielska, A. Kowalewska, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2008.
Mrazek P.J., Mrazek D., Resilience in child maltreatment victims: A conceptual exploration, Child Abuse and Neglect, 1987, 11.
Nadolska K., Sęk H., Społeczny kontekst odkrywania zasobów odpornościowych, czyli czym jest resilience i jak ono funkcjonuje, [w:] BliŜej serca, red. Ł. Kaczmarek, A. Słysz, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2007.
Ogińska-Bulik N., Juczyński Z., Osobowość. Stres a zdrowie, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2008.
Ogińska-Bulik N., Juczyński Z., Skala Pomiaru PręŜności (SPP-25), Nowiny Psychologiczne, 2008, 3.
Ogińska-Bulik N., Juczyński Z., PręŜność u dzieci i młodzieŜy: charakterystyka i pomiar – Polska skala SPP-18, Polskie Forum Psychologiczne, 2011, 16, 1.
Okulicz-Kozaryn K., Bobrowski K., Czynniki ryzyka, czynniki chroniące i indeksy tych czynników w badaniach nad zachowaniami problemowymi nastolatków, Alkoholizm i Narkomania, 2008, 21(2).
O'Neal M.R., Measuring Resilience, http://eric.ed.gov/?id=ED436574 [dostęp: 18.02.2015].
Opora R., Ewolucja niedostosowania społecznego jako rezultat zmian w zakresie odporności psychicznej i zniekształceń poznawczych, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2009.
Ostaszewski K., Druga strona ryzyka, Remedium, 2005, 2(144).
Ostaszewski K., Czynniki ryzyka i czynniki chroniące w zachowaniach ryzykownych dzieci i młodzieŜy, [w:] Czynniki chroniące młodzieŜ 15-letnią przed podejmowaniem zachowań ryzykownych, Raport z badań HBSC 2006, red. J. Mazur, I. Tabak, A. Małkowska-
Szkutnik, K. Ostaszewski, H. Kołoło, A. Dzielska, A. Kowalewska, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2008.
Ostaszewski K., Badania warszawskich gimnazjalistów. Koncepcja i metoda, [w:] Promocja zdrowia psychicznego, badania i działania w Polsce. Część druga, red. K. Okulicz-Kozaryn, K. Ostaszewski, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa 2010.
Ostaszewski K., Zachowania ryzykowne młodzieŜy w perspektywie mechanizmów resilience, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa 2014.
Ostaszewski K., Rustecka-Krawczyk A., Wójcik M., Czynniki chroniące i czynniki ryzyka związane z zachowaniami problemowymi warszawskich gimnazjalistów. Raport z realizacji I etapu badań: „Rola czynników ryzyka i czynników chroniących w rozwoju zachowań problemowych u młodzieŜy szkolnej. Badania warszawskich gimnazjalistów”, Warszawa 2008.
Prince-Embury S., Resiliency Scales for Children & Adolescents™ - A Profile of Personal Strengths (RSCA), http://www.pearsonclinical.com/psychology/products/100000655/resiliency-scales-for-children-adolescents-a-profile-of-personal-strengthsrsca.html#tab-resources, [dostęp: 21.09.2015].
Risk to Resilience: Promoting School-Health Partnerships for Children, red. J.W. Richardson, International Journal of Educational Reform, Winter 2008, 17, 1.
Sęk H., Kaczmarek Ł., Ziarko M., Pietrzykowska E., Lewicka J., SpręŜystość psychiczna a dobrostan w chorobie przewlekłej – mediująca rola podmiotowego umocnienia i radzenia sobie, Polskie Forum Psychologiczne, 2012, 17.
Springer J.F., Phillips J.L., Individual Protective Factors Index (IPFI): A measure of adolescent resiliency. EMT Associates, Inc. Folsom, CA 1997, http://www.emt.org [dostęp: 25.05.2015].
Szwajca K., SpręŜystość (resilience) i odpowiedzi na doświadczenia urazowe – fascynujący i trudny obszar badań, Psychiatria Polska, 2014, 48(3).
Tugde M.M, Fredrickson B.L., Resilient Individuals Use Positive Emotions to Bounce Back From Negative Emotional Experiences, Journal of Personality and Social Psychology, 2004, 86, 2.
Uchnast Z., PręŜność osobowa: Empiryczna typologia i metoda pomiaru, Roczniki Filozoficzne, 1997, 4.
Ungar M. (red.), Handbook for working with children and youth: Pathways to resilience across cultures and contexts, Sage Publications, Thousand Oaks, CA 2005.
Valdenbilt-Adriance E., Shaw D.S., Conceptualizing and Re-Evaluating Resilience Across Levels of Risk, Time, and Domains of Competence, Clinical Child and Family Psychology Review, 2008.
Vitaro F., Carbonneau R., Assaad J.M., Les enfants de parents affectés d’une dépendence. Problemes et resilience, Press de l’Université du Québec, Québec 2006.
Wagnild G.M., Young H.M., Development and psychometric evaluation of the Resilience Scale, Journal of Nursing Measurement, 1993, 1(2).
Werner E.E., Children of the Garden Island, Scientific American, 1989, 260, 4.
Windle G., Bennett K.M., Noyes J., A methodological review of resilience measurement scales, Health and Quality of Life, 2011, 9.
Wolin S.J., Wolin S., The Resilient Self: How Survivors of Troubled Families Rise Above Adversity, Villard Books, New York 1993.