Abstrakt
The text starts with a short introduction. Then the concept of place is defined and its inherent characteristics are described: its symbolism, multi-sided nature and multidisciplinary connotations. Afterwards the principles of place-based pedagogy are presented and it’s eclectic character is pointed out. Then, attempt explain idea of the memorial sites from the standpoint of history and pedagogy. In the final part the author relates to educational potential of (national) memorial sites and takes a stance on the role of memorial sites in citizenship education.
Bibliografia
Barwińska D., Kształcenie w miejscach pamięci a społeczeństwo wiedzy. Pedagogika miejsc pamięci (Gedenkstättenpädagogik), [w:] Nauczyciel andragog w społeczeństwie wiedzy, red. W. Horyń, J. Maciejewski, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2007.
Bauman Z., Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2000.
Bauman Z., ToŜsamość ze sklepu. ToŜsamość ze spiŜarni, [w:] Kultura popularna i (re)konstrukcje toŜsamości, red. A. Gromkowska-Melosik, WyŜsza Szkoła Humanistyczna, Poznań – Leszno 2007.
Bauman Z., Więc będzie wojna? „Gazeta Wyborcza” z 14-15 kwietnia 2012.
Cybal-Michalska A., Ideologia konsumpcji, wirtualna rzeczywistość i społeczeństwo, [w:] Kultura popularna i (re)konstrukcje toŜsamości, red. A. Gromkowska-Melosik, WyŜsza Szkoła Humanistyczna, Poznań – Leszno 2007.
Cylkowska-Nowak M., Edukacja obywatelska w szkołach Wielkiej Brytanii, Francji i Polski, [w:] Wychowanie obywatelskie. Studium teoretyczne, porównawcze i empiryczne, red. Z. Melosik, K. Przyszczypkowski, Wydawnictwo Edytor, Toruń – Poznań 1998.
Davies N., BoŜe igrzysko. Historia Polski, Wydawnictwo Znak, Kraków 2006.
DróŜka W., Orientacje aksjologiczne i style działania nauczycieli. Między tradycją a nowymi wyzwaniami, [w:] Pedagogika u progu trzeciego tysiąclecia, red. A. Nalaskowski, K. Rubacha, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2001.
Giddens A., Nowoczesność i toŜsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
Górska J., Lenino – zapomniane miejsce pamięci narodowej, [w:] Miejsca pamięci w edukacji historycznej. Zbiór studiów, red. S. Roszak, M. Strzelecka, A. Wieczorek, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Toruń 2009.
Grunewald D.A., The Best of Both Worlds: A Critical Pedagogy of Place, Educational Researcher, 2003, 4(32).
Hall E.T., Ukryty wymiar, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1978.
Hoszowska M., Pamięć, historia i edukacja szkolna, [w:] Miejsca pamięci w edukacji historycznej. Zbiór studiów, red. S. Roszak, M. Strzelecka, A. Wieczorek, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Toruń 2009.
Jaworski M., Kultura popularna i refleksyjny projekt toŜsamości, [w:] Kultura popularna i (re)konstrukcje toŜsamości, red. A. Gromkowska-Melosik, WyŜsza Szkoła Humanistyczna, Poznań – Leszno 2007.
Jayanandhan S.R., John Dewey and a pedagogy of place, Philosophical Studies in Education, 2009, 40.
Kawiecki P., Postmodernizm jako element posymbolicznej „pauzy” kultury w fazie stabilizacji, [w:] Pamięć. Miejsce. Obecność. Współczesne refleksje nad kulturą i ich implikacje pedagogiczne, red. J.P. Hudzik, J. Mizińska, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1997.
Kranz T., Edukacja historyczna w miejscach pamięci. Zarys problematyki, Państwowe Muzeum na Majdanku, Lublin 2009.
Kubiak-Pokrzywniak D., Model obywatela w wybranych koncepcjach zachodniej myśli pedagogicznej, [w:] Wychowanie obywatelskie. Studium teoretyczne, porównawcze i empiryczne, red. Z. Melosik, K. Przyszczypkowski, Wydawnictwo Edytor, Toruń – Poznań 1998.
Kurantowicz E., Uczenie się dorosłych przez „biografię miejsca”, Dyskursy Młodych Andragogów, 2003, 4.
Kwiatkowska H., Czas, miejsce, przestrzeń – zaniedbane kategorie pedagogiczne, [w:] Pedagogika u progu trzeciego tysiąclecia, red. A. Nalaskowski, K. Rubacha, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2001.
Maliszewski K., Z dziejów staropolskiej kultury i cywilizacji, Fundacja "Servire Veritati", Instytut Edukacji Narodowej, Lublin 2010.
Melosik Z., RóŜnica jako (kon)tekst pedagogiczny: ponowoczesne kontrowersje, [w:] Pamięć. Miejsce. Obecność. Współczesne refleksje nad kulturą i ich implikacje pedagogiczne, red. J.P. Hudzik, J. Mizińska, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1997.
Melosik Z., Obywatelstwo, czas (historia) i przestrzeń (geografia), [w:] Wychowanie obywatelskie. Studium teoretyczne, porównawcze i empiryczne, red. Z. Melosik, K. Przyszczypkowski, Wydawnictwo Edytor, Toruń – Poznań 1998.
Melosik Z., Kultura instant – paradoksy pop-toŜsamości, [w:] Pedagogika u progu trzeciego tysiąclecia, red. A. Nalaskowski, K. Rubacha, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2001.
Mendel M., Pedagogika miejsca i animacja na miejsce wraŜliwa, [w:] Pedagogika miejsca, red. M. Mendel, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły WyŜszej Edukacji TWP, Wrocław 2006.
Mendel M., Wstęp, [w:] Pedagogika miejsca, red. M. Mendel, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły WyŜszej Edukacji TWP, Wrocław 2006.
Morawski S., Parę refleksji o tradycji i mitologii, [w:] Pamięć. Miejsce. Obecność. Współczesne refleksje nad kulturą i ich implikacje pedagogiczne, red. J.P. Hudzik, J. Mizińska, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1997.
Nalaskowski A., Przestrzenie i miejsca szkoły, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2002.
Naumiuk A., Edukacja obywatelska, [w:] Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, red. T. Pilch, Wydawnictwo Akademickie śak, Warszawa 2003.
Panas W., Brama, [w:] Pamięć. Miejsce. Obecność. Współczesne refleksje nad kulturą i ich implikacje pedagogiczne, red. J.P. Hudzik, J. Mizińska, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1997.
Pinkiewicz-Gara B., Twierdza kłodzka – miejsce pamięci, [w:] Miejsca pamięci w edukacji historycznej. Zbiór studiów, red. S. Roszak, M. Strzelecka, A. Wieczorek, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Toruń 2009.
Przyszczypkowski K., Postawy obywatelskie Polaków. Studium empiryczne, [w:] Wychowanie obywatelskie. Studium teoretyczne, porównawcze i empiryczne, red. Z. Melosik, K. Przyszczypkowski, Wydawnictwo Edytor, Toruń – Poznań 1998.
Roszak S., O miejscach pamięci, [w:] Miejsca pamięci w edukacji historycznej. Zbiór studiów, red. S. Roszak, M. Strzelecka, A. Wieczorek, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Toruń 2009.
Sagan I., Ludzie i ich miejsca w geografii postmodernistycznej, [w:] RóŜnica, toŜsamość, edukacja. Szkice z pogranicza, red. T. Szkudlarek, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 1995.
Schulz R., Wykłady z pedagogiki ogólnej. Perspektywy światopoglądowe w wychowaniu, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2003.
Siemieniecki B., Wstęp do pedagogiki kognitywistycznej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010.
Simlat M., Edukacja obywatelska jako kształtowanie kompetencji obywatelskich, [w:] Edukacja w społeczeństwie obywatelskim i system wartości, red. J. śebrowski, Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk 1996.
Solarczyk-Szwec H., Edukacja obywatelska młodzieŜy i dorosłych wobec przemocy politycznej – działania na pograniczu aktywności społecznej, oświatowej i kulturalnej, Rocznik Andragogiczny, 2007.
Szacki J., Społeczeństwo obywatelskie, Przegląd Polityczny, 1996, 31.
Szkołut T., Pamięć kultury a toŜsamość człowieka ponowoczesnego, [w:] Pamięć. Miejsce. Obecność. Współczesne refleksje nad kulturą i ich implikacje pedagogiczne, red. J.P. Hudzik, J. Mizińska, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1997.
Theiss W., Góra Kalwaria/Ger: pejzaŜ asocjacyjny (studium pamięci kulturowej miejsca), [w:] Pedagogika miejsca, red. M. Mendel, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły WyŜszej Edukacji TWP, Wrocław 2006.
Tuan Y., Przestrzeń i miejsce, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1987.
Unger P., Tradycja teŜ jest miejscem pamięci, [w:] Miejsca pamięci w edukacji historycznej. Zbiór studiów, red. S. Roszak, M. Strzelecka, A. Wieczorek, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Toruń 2009.
Wagner B., PrzecieŜ stamtąd wyszliście – to takŜe element europejskiej tradycji, [w:] Miejsca pamięci w edukacji historycznej. Zbiór studiów, red. S. Roszak, M. Strzelecka, A. Wieczorek, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Toruń 2009.
Zielińska M., Edukacja dorosłych imigrantów na Islandii w świetle pedagogiki miejsca, Rocznik Andragogiczny, 2009.
Netografia
Knapp C.L., Woodhouse J.L., Place – Based Curriculum and Instruction: Outdoor and Environmental Education Approaches, http://www.ericdigests.org/2001-3/place.htm [dostęp:17.11.2011].
Ziębińska-Witek A., Wizualizacje pamięci – upamiętnianie Zagłady w muzeach, http://jazon.hist.uj.edu.pl/zjazd/materialy/ziebinska.pdf [dostęp: 19.11.2011].