Abstrakt
The aim of the article is to reconstruct the theory of meritocracy, according to which each individual has an equal opportunities, regardless of gender, race, and origin, to achieve social and professional success. The author has also attempted to answer the question whether in the current social reality, in which we deal with overeducation and academic diploma inflation, the meritocratic belief about the exclusive influence of individual talents and merits on social and professional success finds its confirmation in social practice. The genesis, essence and directions of criticism of the concept of meritocracy are presented. The article points out that the ideology of meritocracy, despite its egalitarian assumptions, which undoubtedly contributed to the democratization of education, especially at the higher level, confirms social inequalities.
Bibliografia
Allen A., Michael Young’s The Rise of the Meritocracy: A Philosophical Critique, British Journal of Educational Studies, 2011, 59(4).
Alvarado L.A., Dispelling the Meritocracy Myth: Lessons for Higher Education and Student Affairs Educators, Vermont Connection, 2010, 31.
Bourdieu P., Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
Daunton M., Michael Young and Meritocracy, Contemporary British History, 2005, 19(3).
Gmerek T., Edukacja i nierówności społeczne. Studium porównawcze na przykładzie Anglii, Hiszpanii i Rosji, Wydawnictwo Naukowe Impuls, Kraków 2011.
Gmerek T., Edukacyjne kredencjały i sukces życiowy młodzieży współczesnej, [w:] Młodzież wobec niegościnnej przyszłości, Eds. R. Leppert, Z. Melosik., B. Wojtasik, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu, Wrocław 2005.
Gmerek T., Młodzież i dyplom akademicki. Społeczne konstrukcje sukcesu życiowego [w:] Środowiska uczestnictwa społecznego jednostek, kategorii i grup (doświadczenia socjalizacyjne i biograficzne), Eds. J. Modrzewski, A. Matysiak-Błaszczyk, E. Włodarczyk, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2018.
Goode C., Keefer L.A., Molina L.E., A Compensatory Control Account of Meritocracy, Journal of Social and Political Psychology, 2014, 2(1).
Jackson M., Meritocracy, Education and Occupational Attainment: What Do Employers Really See as Merit? Sociology Working Papers, 2001.
Jarecki W., Koncepcja kapitału ludzkiego [w:] Kapitał ludzki w gospodarce, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2003.
Kalbarczyk T., Merytokracja: oligarchia utalentowanych czy sprawiedliwość szans? Studia i Prace Pedagogiczne, 2014, 1.
Kim C.H., Choi Y.B., How Meritocracy is Defined Today?: Contemporary Aspects of Meritocracy, Economics and Sociology 2017, 10(1).
Liu A., Unraveling the myth of meritocracy within the context of US higher education, Higher Education, 2011, 62(4).
Liu Y., Higher Education, Meritocracy and Inequality in China, Springer, Singapore 2016.
Marques A.P., Unequal Itineraries for Graduates: A Typology of Entrance into Labour Market, Academic Journal of Interdisciplinary Studies, 2015, 4 (1S2).
Melosik Z., Współczesna amerykańska socjologia edukacji: kilka uwag o statusie teorii, Forum Oświatowe, 1994, 1(10).
Melosik Z., Współczesne amerykańskie spory edukacyjne (między socjologią edukacji a pedagogiką postmodernistyczną), Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1994.
Melosik Z., Uniwersytet i społeczeństwo. Dyskursy wolności, wiedzy i władzy, Kraków 2009.
Melosik Z., Edukacja uniwersytecka i procesy stratyfikacji społecznej, Kultura – Społeczeństwo – Edukacja, 2013, 1(3).
Mijs J.J.B., The Unfulfillable Promise of Meritocracy: Three Lessons and Their Implications for Justice in Education, Social Justice Research, 2016, 29(1).
Shifrer D., Meritocracy, [w:] Sociology of Education: An A-to-Z Guide, Ed. J. Ainsworth, Sage, London 2013.
Sztompka P., Paradoks sprawiedliwości społecznej: równość zasad nierówności, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2012, 4.
Tan K.P., Meritocracy and Elitism in a Global City: Ideological Shifts in Singapore, International Political Science Review 2008, 29(1).
Ueno K., Krause A., Overeducation, perceived career progress, and work satisfaction in young adulthood, Research in Social Stratification and Mobility 2018, 55.
Young M., Down with meritocracy, 2001, https://www.theguardian.com/politics/2001/jun/29/comment [access: 14.01.2019].