Słowa kluczowe
teaching profession
employment rules and structure
teaching career
Jak cytować
Abstrakt
This article was written on the basis of the text created by the author as part of the Polish component of the Reducing Early School Leaving in the EU project carried out within the 7th Framework Program of the European Union for the years 2013-2018. The text was prepared when the author followed a research apprenticeship program at the Faculty of Education of the University of Warsaw. The article describes the teacher’s profession over the past fifteen years, placing special emphasis on teachers’ education, teachers’ careers, rules for and structure of employment.
Bibliografia
Banach C., Orientacje – konteksty – kategorie – praktyki, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 1998.
Brandenburg R., McDonough A., Burke J., Teacher education research and the policy reform agenda, [in:] Teacher Education. Innovation, Intervention and Impact, Eds. R. Brandenburg, A. McDonough, J. Burke, Springer Science+Business Media, Singapore 2016.
Combs A.W., Blume R.A., Newman A.J., Wass H.L., The Professional Education of Teachers, Boston Allyn and Bacon, Inc., 1978.
Dorf H., Reimer D., Rasmussen J., Who becomes a teacher – and why? Teacher recruitment in Denmark in a Nordic Comparative perspective, [in:] Teacher Education Policy in Europe Network, Eds. J. Madalińska-Michalak, H. Niemi, S. Chong, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2012.
Edukacja. Jest w niej ukryty skarb: Raport dla UNESCO Międzynarodowej Komisji ds. Edukacji dla XXI wieku pod przewodnictwem Jacques’a Delorsa, transl. W. Rabczuk, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Wydawnictwo UNESCO, Warszawa 1998.
Forgasz R., Rethinking the Observation Placement: A Community/Cohort Approach to Early Professional Experiences, [in:] Teacher Education. Innovation, Intervention and Impact, Eds. R. Brandenburg, A. McDonough, J. Burke, Springer Science+Business Media, Singapore 2016.
Gołębniak B.D., Zmiany edukacji nauczycieli: wiedza – biegłość – refleksyjność, Wydawnictwo Edytor, Toruń – Poznań 1998.
Gore J.M., Reform and the Reconceptualisation of teacher education in Australia, [in:] Teacher Education. Innovation, Intervention and Impact, Eds. R. Brandenburg, A. McDonough, J. Burke, Springer Science+Business Media, Singapore 2016.
Gore J.M., Griffiths T.G., Ladwig J.G., Towards better teaching: Productive pedagogy as a framework for teacher education, Teaching and Teacher Education, 2004, 20.
Jones I., Integrating Service Learning into Early Childhood Teacher Education: A theoretical perspective, [in:] Service learning as pedagogy in early childhood education. Theory, Research, and Practice, Ed. K.L. Heider, Springer International Publishing Switzerland 2017.
Kust I., Etyka nauczyciela na tle reformy programowej, [in:] Teacher’s Ethics, Eds. M. Bajan, S.J. Żurek, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Lublin 2011.
Kust I., Jak szkoła może pomóc uczniowi w odkrywaniu pasji? Analiza przypadku, Zeszyty Naukowe Forum Młodych Pedagogów przy Komitecie Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk, Zeszyt 19 – Opowiem wam o swojej pasji: słowem, obrazem, dźwiękiem, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Instytut Pedagogiki, Wydawnictwo ACADEMY-CON, Lublin 2015.
Kwiatkowska H., Nowa orientacja w kształceniu nauczycieli. Założenia i metody edukacji nauczycielskiej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988.
Kwiatkowska H., Edukacja nauczycieli. Konteksty – kategorie – praktyki, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 1997.
Kwiatkowska H., Kształcenie nauczycieli, [in:] Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, Vol. 2, Ed. T. Pilch, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2003.
Kwiatkowska H., Pedeutologia, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008.
Lewowicki T., Model zróżnicowanej szkoły wyższej, Instytut Polityki Naukowej, Postępu Technicznego i Szkolnictwa Wyższego, Warszawa 1985.
Lewowicki T., Problemy kształcenia i pracy nauczycieli, Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Warszawa – Radom 2007.
Loughran J., Developing a pedagogy of teacher education Understanding teaching and learning about teaching, Taylor & Francis Group, London – New York 2006.
Madalińska-Michalak J., Góralska R., Kompetencje społeczne nauczyciela, Wolters Kluwer, Warszawa 2012.
Michalak-Dawidziuk J., Kompetencje społeczne a utopia, [in:] Utopia and Education, Ed. R. Włodarczyk, Vol. II, Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2017.
Michalak-Dawidziuk J., System awansu zawodowego nauczycieli a transgresyjna postawa nauczycieli, [in:] Transgresja jako motyw refleksji nad wychowaniem, Eds. A. Ciążela, S. Jaronowska, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2017.
Michalak-Dawidziuk J., Awans zawodowy nauczycieli jako proces dynamicznych zmian – współczesna praktyka i perspektywa przyszłości, [in:] Edukacyjne konteksty współczesności. Z myślą o przyszłości, Eds. J. Madalińska-Michalak, N.G. Pikuła, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2018.
Moore A., Teaching and learning: Pedagogy, Curriculum and culture, Routledge, Taylor & Francis Group, London – New York 2012.
Niemiec J., Wyznaczniki modeli kształcenia nauczycieli, [in:] Alternatywne modele kształcenia nauczycieli, Ed. M. Ochmański, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1995.
Nowacki T.W., Leksykon pedagogiki pracy, Instytut Technologii Eksploatacji, Radom 2004.
Wiłkomirska A., Zielińska A., Ocena systemu awansu zawodowego nauczycieli w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2013.
Pearson A., Nauczyciel. Teoria i praktyka w kształceniu nauczycieli, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1994.
O’Keeffe D., Teacher education in Britain, Edukacja, 2003, 3(83).
Okoń W., Kształcenie nauczycieli w Polsce – stan i kierunki przebudowy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa – Kraków 1988.
Okoń W., Rzecz o edukacji nauczycieli, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1991.
Pachociński R., Edukacja nauczycieli w krajach Unii Europejskiej, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 1994.
Pietrasiński Z., Wstęp do czynnościowej teorii kształcenia umysłu, [in:] Studia nad teorią czynności ludzkich, Eds. I. Kurcz, J. Reykowski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1975.
Rumiński A., Aksjologia pedagogiczna w kształceniu nauczycieli, [in:] Akademicka edukacja nauczycieli. Z problemów metodologii, teorii i praktyki, Ed. K. Duraj-Nowakowska, Wydawnictwo Naukowe WSP, Kraków 1993.
Szempruch J., Aksjologia w kształceniu i działaniu nauczycieli zreformowanej szkoły, Nowa Szkoła, 2000, 4.
Szempruch J., Pedagogiczne kształcenie nauczycieli wobec reformy systemu edukacji w Polsce, Wydawnictwo WSP, Rzeszów 2000.
Szempruch J., Pedeutologia, Studium teoretyczno-pragmatyczne, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2013.
Teacher Education Ministerial Advisory Group (TEMAG), Action now: Classroom ready teachers. Canberra, Australia: Department of Education and Training, 2014.
The Holmes Group Tomorrow’s Teachers, East Lansing, MI, The Holmes Group 1986. Waring M., Evans C., Understanding Pedagogy, Developing a critical approach to teaching and learning, Routledge, London 2014.
Wiłkomirska A, Ocena kształcenia nauczycieli w Polsce, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2005.
Wiłkomirska A, Zielińska A., Ocena systemu awansu zawodowego nauczycieli w Polsce, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2013.
Zeichner K.M., Tabachnik B.R., Are the effects of University teacher education „washed out” by school experiences? Journal of Teacher Education, 1981, 32(2).
Legal regulations
Treaty on European Union and Treaty on the Functioning of the European Union 2008/C 115/01 – consolidated version (O.J. of the EU 115/01) [access: 20.02.2020] https://eur-lex.europa.eu/resource.
Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions Rethinking Education: Investing in skills for better socio-economic outcomes, Strasbourg, 20.11.2012. COM(2012) 669 final https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF [access: 20.02.2020].
Ustawa z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (DzU z 2019 r. poz. 2215).
Ustawa z 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (DzU 2005 r., nr 164, poz. 1365 z późn. zm.).
Ustawa z 20 lipca 2018 r. Prawo o Szkolnictwie Wyższym i Nauce (DzU z 2020 r., poz. 85).
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 12 lipca 2007 r. w sprawie standardów kształcenia dla poszczególnych kierunków i poziomów kształcenia, a także trybu tworzenia i warunków, jakie musi spełniać uczelnia, by prowadzić studia międzykierunkowe oraz makrokierunki (DzU z 2007 r., nr 164, poz. 1166 z późn. zm.).
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 17 stycznia 2012 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (DzU z 2012 r., poz. 131).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (DzU z 2017 r., poz. 1575).
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 25 lipca 2019 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (DzU z 2019 r., poz. 1450).
Internet sources
GUS, Oświata i wychowanie. Rok szkolny 2012/13, p. 250-251; http://stat.gov.pl [access: 9.02.2020].
GUS, Oświata i wychowanie. Rok szkolny 2018/19, p. 200-201; http://stat.gov.plobszary-tematyczne/edukacja [access: 9.02.2020].
http://www.outsourcingportal.eu/pl/userfiles/image/raporty/2014/11/20/Informacjaowynikachrekrutacji.pdf [access: 11.02.2020].
McKenzie P., Weldon P., Rowley G., Murphy M., McMillan J., Staff in Australia’s School 2013: Main report on the survey, 2014 https://docs.education,gov.au/system/files/doc/other/sias2013mainreport.pdf
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Informacja Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Departament Szkolnictwa Wyższego o wynikach rekrutacji na studia na rok akademicki2013-2014 https://docplayer.pl/17473396-I-n-f-o-r-m-a-c-j-a-o-wynikach-rekrutacji-na-studia-na-rok-akademicki-2013-2014-w-uczelniach-nadzorowanych-przez-ministra-nauki-i-szkolnictwa-wyzszego.html [access: 11.02.2020].
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Informacja Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Departament Szkolnictwa Wyższego o wynikach rekrutacji na studia na rok akademicki 2014-15 http://www.outsourcingportal.eu/pl/userfiles/image/raporty/2014/11/20/Informacjaowynikachrekrutacji.pdf [access: 11.02.2020].
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Informacja Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Departament Szkolnictwa Wyższego o wynikach rekrutacji na studia na rok akademicki 2015-16, http://www.outsourcingportal.eu/pl/userfiles/image/raporty/2014/11/20/Informacjaowynikachrekrutacji.pdf [access: 11.02.2020].
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Informacja Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Departament Szkolnictwa Wyższego o wynikach rekrutacji na studia na rok akademicki 2016-17 https://www.gov.pl/web/nauka/informacja-o-wynikach-rekrutacji-na-studia-na-rok-akademicki-2016/2017 [access: 11.02.2020].
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Informacja Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Departament Szkolnictwa Wyższego o wynikach rekrutacji na studia na rok akademicki 2017/18 http://www.bip.nauka.gov.pl/komunikaty-rzecznika-prasowegomnisw/znamy-wyniki-rekrutacji-na-studia-w-roku-2017-18.html [access: 11.02.2020].
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Informacja Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Departament Szkolnictwa Wyższego o wynikach rekrutacji na studia na rok akademicki 2018/19 www.gov.pl›20181109_WYNIKI_rekrutacji_2018-2019.pdf [access: 11.02.2020].
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Informacja Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Departament Szkolnictwa Wyższego o wynikach rekrutacji na studia na rok akademicki 2019/20 https://www.gov.pl/web/nauka/najchetniej-na-informatyke-najtrudniej-na-orientalistyke--znamy-wyniki-rekrutacji-na-studia-w-roku-20192020 [access: 11.02.2020].
Shulman L.S., Those who understand: Knowledge growth in teaching, Educational Researcher, 1986, 15(2), p. 4-14; http://www.jstor.org.stable/1175860
Szkoły wyższe i ich finanse w 2015 r., GUS, Warszawa 2016, p. 62; http://www.stat.gov.pl [access: 12.02.2020].
Szkoły wyższe i ich finanse, GUS, Warszawa – Gdańsk 2019, p. 22; http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/ [access: 11. 02.2020].
Szkoły wyższe i ich finanse w 2018 r., GUS, Warszawa – Gdańsk 2019, p. 16; http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/ [access: 11.02. 2020].