Słowa kluczowe
school climate
school culture
TROFLEI
adolescents
Jak cytować
Abstrakt
This study contains an analysis of school reality and refers to its perception by individuals directly engaged in it, namely the students (teachers’ perception has been excluded) who experience and face various situations occurring at school environment. The purpose of this project was to explore various aspects of school life from students’ perspective in actual and preferred terms. The research was carried out among 1,036 students of elementary school, from grade 4 to grade 7, and middle-school from grade 2 to grade 3. The research tool was TROFLEI questionnaire (Technology-Rich Outcomes-Focused Learning Environment Inventory). The study has enabled identification of those aspects of everyday school reality which are of utmost importance to the students. The results moreover revealed a gap between the actual and the preferred states for all characteristics between elementary school students and middle-school students. The study results suggest a change of teaching methods and styles in Polish school and rejection of the schematic approach to pay attention to students’ personal development and relationships between students themselves and between students and teachers. All that is a precondition for a friendly atmo[1]sphere at school and underpins a successful realization of its function.
Bibliografia
Adrjan B., Kultura szkoły. W poszukiwaniu nieuchwytnego, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2011.
Aldridge J.M., Fraser B.J., Effectiveness of a technology-rich and outcomes-focused learning environment, [w:] Technology-rich learning environments: A future perspective, red. M.S. Khine, D. Fisher, World Scientific, Singapore 2003.
Aldridge J.M., Dorman J.P., Fraser B.J., Use of multitrait – multimethod modelling to validate actual and preferred forms of the Technology-Rich Outcomes-Focused Learning Environment Inventory (TROFLEI), Australian Journal of Educational and Developmental Psychology, 2004, 4.
Borucka A., Raduj J., Okulicz-Kozaryn K., Pisarska A., Ostaszewski K., Spostrzeganie klimatu szkoły przez uczniów i nauczycieli gimnazjów warszawskich, [w:] Zdrowie dzieci i młodzieży w wymiarze socjomedycznym, red. J. Szymborski, W. Zatoński, Wszechnica Polska Szkoła Wyższa w Warszawie, Warszawa 2013.
Bulkowski K., Sitek M., Komponent kwestionariuszowy badania PISA: dobrostan uczniów i klimat szkoły, [w:] PISA 2018, Czytanie, rozumienie, rozumowanie, red. M. Sitek, E.B. Ostrowska, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2020.
Czerepaniak-Walczak M., Emancypacja w codzienności i przez codzienność. Egzemplifikacje edukacyjne, [w:] Wychowanie. Pojęcia – procesy – konteksty, tom 5, red. M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2010.
Day Ch., Od teorii do praktyki. Rozwój zawodowy nauczyciela, przekł. J. Michalak, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2008.
Dorman J.P., Fraser B.J., Psychosocial environment and affective outcomes in technology-rich classrooms: testing a causal model, Social Psychology of Education, 2009, 12(1).
Dróżka W., Młode pokolenie nauczycieli: studium autobiografii młodych nauczycieli polskich lat dziewięćdziesiątych, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, Kielce 2004.
Dróżka W., Refleksyjność jako postawa wobec zmiany – na kanwie autobiografii, pamiętników, wypowiedzi osobistych nauczycieli z ostatniego ćwierćwiecza, [w:] Codzienność jako wyzwanie edukacyjne. Refleksyjność w codzienności edukacyjnej, tom II, red. I. Paszenda, Wydawnictwo Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2017.
Dudzikowa M., Mit o szkole jako miejscu „wszechstronnego rozwoju” ucznia: eseje etnopedagogiczne, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2004.
Dudzikowa M., Esej o codzienności szkolnej z perspektywy metafory, [w:] Wychowanie. Pojęcia – procesy – konteksty, red. M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2010.
Dudzikowa M., Użyteczność pojęcia działań pozornych jako kategorii analitycznej. Egzemplifikacje z obszaru edukacji (i nie tylko), [w:] Sprawcy i/lub ofiary działań pozornych w edukacji szkolnej, red. M. Dudzikowa, K. Knasiecka-Falbierska, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2013.
Ferenz K., Szkoła w świecie codzienności szkolnej dziecka, Rocznik Lubuski, 2003, XXIX, II.
Ferenz K., Cele bliskie i dalekie edukacji szkolnej, [w:] Przestrzeń edukacyjna – dylematy, doświadczenia i oczekiwania społeczne: obszary pracy współczesnej szkoły, red. K. Ferenz, K. Błaszczyk, I. Rudek, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2011.
Gaś Z.B., Profilaktyka w szkole, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2006. Główny Urząd Statystyczny, Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2017/2018, GUS, Warszawa 2018.
Janowski A., Uczeń w teatrze życia codziennego, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1998.
Karwowski M., „Pogoda dla wysokiej jakości kształcenia”. Jak klimat klasy i szkoły wiąże się ze wskaźnikami edukacyjnej wartości dodanej? [w:] Ścieżki rozwoju edukacyjnego młodzieży – szkoły progimnazjalne, red. M. Karwowski, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2013.
Klus-Stańska D., Konstruowanie wiedzy o szkole, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2000.
Klus-Stańska D., Dzień jak co dzień. O barierach zmiany kultury szkoły, [w:] Wychowanie. Pojęcia – procesy – konteksty, tom 5, red. M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2010.
Knasiecka-Falbierska K., Nauczyciel w przestrzeni illusio, [w:] Sprawcy i/lub ofiary działań pozornych w edukacji szkolnej, red. M. Dudzikowa, K. Knasiecka-Falbierska, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2013.
Kruszewski K., Zrozumieć szkołę, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1985.
Kruszewski K., Od tłumacza, [w:] D. Tuohy, Dusza szkoły. O tym, co sprzyja zmianie i rozwojowi, przekł. K. Kruszewski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
Kruszewski K., O wychowaniu w szkole, [w:] Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, red. K. Kruszewski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
Kulesza M., Klimat szkoły a zachowania agresywne i przemocowe uczniów, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2011.
Kwieciński Z., Socjopatologia edukacji, Wydawnictwo Edytor, Warszawa – Toruń 1992.
Kwieciński Z., Modele myślenia o reformowaniu oświaty, Neodidagmata, 2011-2012, 33/34.
Łukasik J., Jagielska K., Solecki R., Nauczyciel, wychowawca, pedagog: szkolne wyzwania, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2013.
Łukasik J., Kwatera A., Kowal S., Odpowiedzialność, wspólnotowość, współpraca w szkole: nauczyciele i rodzice, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2018.
Maciaszkowa J., Podmiotowość w kształceniu i wychowaniu czyli współdecydowanie i współodpowiedzialność, Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 1990, 4.
Moos R.H., Trickett E., Classroom environment scale manual (2nd ed.), Consulting Psychology Press, Palo Alto 1986.
Nowosad I., Możliwości i ograniczenia oddziaływania polityki oświatowej na jakość pracy szkoły, [w:] Jakość życia i jakość szkoły. Wprowadzenie w zagadnienia jakości i efektywności pracy szkoły, red. I. Nowosad, I. Mortag, J. Ondráková, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2010.
Nowosad I., Obszary wspierania i zabezpieczania jakości edukacji, [w:] Codzienność szkoły. Uczeń, red. E. Bochno, I. Nowosad, M. Szymański, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2014. OECD, PISA 2012 Results: What Makes Schools Successful? Resources, Policies and Practices (Volume IV), OECD Publishing, 2013; https://www.oecd.org/pisa/keyfindings/pisa-2012-results-volume-IV.pdf, [dostęp: 15.05.2020].
Okulicz-Kozaryn K., Klimat i kultura szkoły a zachowania problemowe uczniów, Studia Edukacyjne, 2013, 29.
Okulicz-Kozaryn K., Klimat i kultura szkoły a zdrowie psychiczne uczniów i nauczycieli, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2015.
Ostaszewski K., Pojęcie klimatu szkoły w badaniach zachowań ryzykownych młodzieży, Edukacja, 2012, 4(120).
Popławska A., Multidyscyplinarne podstawy podmiotowości ucznia we współczesnej szkole, Edukacja, 2007, 4.
Przewłocka J., Klimat szkoły i jego znaczenie dla funkcjonowania uczniów w szkole. Raport o stanie badań, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2015.
Radanowicz E., W szkole wcale nie chodzi o szkołę, Wydawnictwo Deloitte, Warszawa 2020.
Szymański M.J., Socjologia edukacji – zarys problematyki, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2013.
Szymański M.J., Problematyka codzienności w badaniach społecznych i pedagogicznych, [w:] Codzienność szkoły. Uczeń, red. E. Bochno, I. Nowosad, M. Szymański, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2014.
Szymański M.J., Szkoła – między tradycją, dążeniem do nowoczesności i chaosem, [w:] Zrozumieć szkołę: konteksty zmiany, red. M.J. Szymański, B. Walasek-Jarosz, Z. Zbróg, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2016.
Śliwerski B., Jak zmieniać szkołę? Studia z polityki oświatowej i pedagogiki porównawczej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 1998.
Śliwerski B., Program wychowawczy szkoły, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2001.
Welch A.G., Cakir M., Peterson C.M., Ray C.M., The relationship between gender and classroom environment in Turkish science classrooms, Educational Research and Reviews, 2014, 9(20).
Wysocka E., Tomiczek K., Szkoła jako środowisko życia i codzienność ucznia – analiza teoretyczna i empiryczne egzemplifikacje percepcji i sposobu wartościowania szkoły przez uczniów, Przegląd Pedagogiczny, 2014, 1.