Słowa kluczowe
creativity
social context of development
mental functions
Jak cytować
Abstrakt
In this article, I analyze the social determinants of the development of creative imagination. Due to its importance, this phenomenon is one of the main areas of research in pedagogy and psychology, which, however, despite numerous analyzes, has not been sufficiently explained. One interpretation of the understanding of imagination as a social mental activity is outlined here. This approach is presented mainly in the works of L.S. Vygotski and his students. Their analyses go beyond the mechanical understanding of the imagination and the dualistic division of the imagined and real worlds. The cultural-historical theory of the development of creative imagination describes it as an internalized system of social relations. The development of this form of imagination, according to Vygotsky, is the main goal of human development. The most effective way to achieve it is education, which “nurtures” in the child all manifestations of a socially creative imagination.
Bibliografia
Blunden A., Translating perezhivanie into English, Mind, Culture, and Activity, 2016, 23, 4.
Bozhovich L.I., The social situation of child development, Journal of Russian & East European Psychology, 2009, 47, 4.
Brushlinskii A.V., The Activity Approach and Psychology, Journal of Russian & East European Psychology, 2004, 42, 2.
Brzezińska A., Aktywność zabawowa i jej znaczenie dla rozwoju dziecka, [w:] Wygotski i z Wygotskim w tle, tom 6 – Nieobecne dyskursy, red. A. Brzezińska, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2000.
Buss D.M., Psychologia ewolucyjna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003.
Czub T., Proces bawienia się i jego właściwości terapeutyczne, [w:] Dziecko w zabawie i świecie języka, red. A. Brzezińska, T. Czub, G. Lutomski, B. Smykowski, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 1995.
Elkonin D.B., Psychologia zabawy, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1984.
Filipiak E., Uczenie się w klasie szkolnej w perspektywie socjokulturowej, [w:] Rozwijanie zdolności uczenia się: wybrane konteksty i problemy, red. E. Filipiak, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2008.
Filipiak E., „Produkty” kultury uczenia się uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum, Forum Oświatowe, 2012, 1(46).
Filipiak E., Lemańska-Lewandowska E., Możliwości rozwijania myślenia i uczenia się dzieci poprzez stawianie zadań rozwojowych, [w:] Nauczanie rozwijające we wczesnej edukacji według Lwa S. Wygotskiego. Od teorii do zmiany w praktyce, red. E. Filipiak, Agencja Reklamowo-Wydawnicza ArtStudio, Bydgoszcz 2015.
Franc M., Pedagogika twórczości w kontekście inkontrologii, Kwartalnik Pedagogiczny, 2018, 247, 1.
Gąsiorek P., Zamorska B., Nauczyciel i uczeń w zagrożeniu zombifikacją. Problem motywu i motywacji w perspektywie kulturowo-historycznej, Edukacja, 2019, 149, 2.
Giza T., Konteksty rozważań nad twórczością w pedagogice, Studia Pedagogiczne. Problemy Społeczne, Edukacyjne i Artystyczne, 2000, 13.
Holowinsky I.Z., Vygotsky and the History of Pedology, School Psychology International, 1988, 9, 2.
Jabłoński S., Być bliżej dziecka. Efektywne nauczanie w ujęciu rozwojowym, Forum Oświatowe, 2001, 25, 2.
Jach Ł., Homo sapiens a sztuka – twórczość artystyczna w perspektywie psychologii ewolucyjnej, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Psychologica, 2016, 9.
Jankowska D.M., Profilowa diagnoza wyobraźni twórczej – prezentacja nowej koncepcji teoretycznej i narzędzia, Przegląd Pedagogiczny, 2015, 1.
Kocór M., Podmiotowe i pozapodmiotowe uwarunkowania twórczej szkoły i nauczyciela, Roczniki Komisji Nauk Pedagogicznych, 2013, LXVI.
Leontiev A.N., Study of the environment in the pedological works of LS Vygotsky: a critical study, Journal of Russian & East European Psychology, 2005, 43, 4.
Leontiew A., O rozwoju psychiki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1962.
Limont W., Analiza wybranych mechanizmów wyobraźni twórczej: badania eksperymentalne, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 1996.
Magyari-Beck I., An Introduction to the Framework of Creatology., Journal of Creative Behavior, 1990, 24, 3.
Magyari-Beck I., Creatology: Brief Notes on a Possible New Science of Creativity, Corvinus University of Budapest, Budapest 2011.
Michaux N., O wyobraźni. Studyum psychologiczne, Nakład i druk S. Lewentala, Warszawa 1896.
Nalaskowski A., Społeczne uwarunkowania twórczego rozwoju jednostki, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1998.
Nęcka E., Trening twórczości: podręcznik dla psychologów, pedagogów i nauczycieli, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 1998.
Nęcka E., Psychologia twórczości, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005.
Pinker S., Jak działa umysł, Książka i Wiedza, Warszawa 2002.
Popek S., Człowiek jako jednostka twórcza, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2003.
Popek S., Psychologia twórczości plastycznej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2010.
Rubinsztejn S.L., Byt i świadomość, Książka i Wiedza, Warszawa 1961.
Schaffer H.R., Epizody wspólnego zaangażowania jako kontekst rozwoju poznawczego, [w:] Dziecko w świecie ludzi i przedmiotów, red. A. Brzezińska, G. Lutomski, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 1994.
Schneuwly B., Leopoldoff Martin I., Vygotsky’s „Lectures and articles on pedology”. An interpretative adventure, Tätigkeitstheorie, 2011, 4.
Sieczenow I.M., Odruchy mózgowe, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986.
Smykowski B., Kleka P.,Skala-Spontaniczność Reaktywność (S-RS): podstawowe założenia i badania, Polskie Forum Psychologiczne, 2017, XXII, 1.
Szmidt K.J., Pedagogika twórczości, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2007.
Szmidt K.J., Teoretyczno-badawcze nurty w polskiej kreatologii, Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 2018, 7, 2.
Tokarz A., Dynamika procesu twórczego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005.
Tomasello M., Historia naturalna ludzkiego myślenia, Copernicus Center Press, Kraków 2015.
Veresov N.N., Perezhivanie as a Phenomenon and a Concept: Questions on Clarification and Methodological Meditations, Cultural-Historical Psychology, 2016, 12, 3.
Wilson E.O., Socjobiologia, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2000.
Wygotski L., Problem nauczania i rozwoju umysłowego w wieku szkolnym, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1971.
Wygotski L.S., Psychologia sztuki, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1980.
Wygotski L.S., Wyobraźnia i twórczość w okresie dorastania, [w:] Wybrane prace psychologiczne II: dzieciństwo i dorastanie, red. A. Brzezińska, M. Marchow, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2002.
Выготский Л.C., Воображение и творчество в детском возрасте. Психологический очерк. Книга для учителя, Просвещение, Москва b.d., 3. wyd.
Выготский Л.С., История развития высших психических функций, [w:] Проблемы развития психики, tom 3, red. А.М. Матюшкин, Педагогика, Москва 1983.
Выготский Л.С., Проблема возраста, [w:] Детская психология, red. Д.Б. Эльконин, Педагогика, tom 4, Москва 1984.
Выготский Л.С., Лекции по педологии, 1933-1934 гг., Издательство Удмуртского университета, Ижевск 1996.