Słowa kluczowe
COVID-19 outbreak
secondary school
Jak cytować
Abstrakt
In the text, we assumed that the type of secondary school students may differentiate preventive health-oriented behaviors during the COVID-19 pandemic. The aim of the text is to analyze the differences and to adopt recommendations for different types of secondary schools. The results of the study on a sample of 746 people aged 14 to 22 show that students of general secondary schools during the COVID-19 pandemic engage in more health prevention behaviors and have a more positive attitude towards them than students from technical secondary schools and from sectoral vocational schools. We design recommendations for educational practice within the framework of the Health Beliefs Model.
Bibliografia
Ar-Yuwat S., Clark M.J., Hunter A., James K.S., Determinants of physical activity in primary school students using the health belief model, Journal of Multidisciplinary Healthcare, 2013, 6. DOI: https://doi.org/10.2147/JMDH.S40876
Batra K., Urankar Y., Batra R., Gomez A.F., Kaurani P., Knowledge, Protective Behaviors and Risk Perception of COVID-19 Among Dental Students in India: A Cross-Sectional Analysis, Healthcare, 2021, 9(5). DOI: https://doi.org/10.3390/healthcare9050574
Bohner G., Dickel N., Attitudes and attitude change, Annual Review of Psychology, 2011, 62. DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.psych.121208.131609
Breakwell G.M., Fino E., Jaspal R., The COVID-19 Preventive Behaviors Index: Development and Validation in Two Samples From the United Kingdom, Evaluation & the Health Professions, 2021, 44(1). DOI: https://doi.org/10.1177/0163278720983416
Bronfman N., Repetto P., Cordón P., Castañeda J., Cisternas P., Gender Differences on Psychosocial Factors Affecting COVID-19 Preventive Behaviors, Sustainability, 2021, 13(11). DOI: https://doi.org/10.3390/su13116148
CBOS, Opinie o epidemii koronawirusa i związanych z nią restrykcjach, maj 2020, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2020/K_058_20.PDF [dostęp: 15.02.2022].
CBOS, Koronawirus – obawy, stosunek do szczepień, ocena polityki rządu, grudzień 2021, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2021/K_159_21.PDF [dostęp: 15.02.2022].
Corral-Verdugo V., Corral-Frías N.S., Frías-Armenta M., Lucas M.Y., Peña-Torres E.F., Positive Environments and Precautionary Behaviors during the COVID-19 Outbreak, Frontiers in Psychology, 2021, 12, 693. DOI: https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.624155
Dąbrowska P., Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży w roku 2020 na podstawie rozmów w 116 111 – telefonie zaufania, Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 2021, 20(2).
De France K., Hancock G.R., Stack D.M., Serbin L.A., Hollenstein T., The mental health implications of COVID-19 for adolescents: follow-up of a four-wave longitudinal study during the pandemic, American Psychologist 2021. DOI: https://doi.org/10.1037/amp0000838
Duszyński J., Afelt A., Ochab-Marcinek A., Owczuk R., Pyrć K., Rosińska M., Rychard A., Smiatacz T., Zrozumieć COVID-19, Opracowanie Zespołu ds. Covid-19 przy Prezesie Polskiej Akademii Nauk, PAN, Warszawa 2021.
Gelfand M.J., Jackson J.C., Pan X., Nau D., Pieper D., Denison E., Dagher M., Van Lange P., Chiu C.Y., Wang M., The relationship between cultural tightness-looseness and COVID-19 cases and deaths: a global analysis, The Lancet. Planetary Health, 2021, 5(3). DOI: https://doi.org/10.1016/S2542-5196(20)30301-6
Golberstein E., Wen H., Miller B.F., Coronavirus disease 2019(COVID-19) and mental health for children and adolescents, Journal of the American Medical Association Pediatrics, 2021, 174(9). DOI: https://doi.org/10.1001/jamapediatrics.2020.1456
Fischer I., Avrashi S., Oz T., Fadul R., Gutman K., Rubenstein D., Kroliczak G., Goerg S., Glöckner A., The behavioural challenge of the COVID-19 pandemic: indirect measurements and personalized attitude changing treatments (IMPACT), Royal Society Open Science, 2020, 7(8). DOI: https://doi.org/10.1098/rsos.201131
Fu L., Wang X., Wang D., Griffin M.A., Li P., Human and organizational factors within the public sectors for the prevention and control of epidemic, Safety Science, 2020, 131. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ssci.2020.104929
Jessor R., Risk Behavior in Adolescence: A Psychosocial Framework for Understanding and Action, Developmental Review, 1992, 12. DOI: https://doi.org/10.1016/0273-2297(92)90014-S
Jin J.M., Bai P., He W., Wu F., Liu X.F., Han D.M., Gender differences in patients with COVID-19: focus on severity and mortality, Frontiers in Public Health, 2020, 8. DOI: https://doi.org/10.3389/fpubh.2020.00152
Kamran A., Isazadehfar K., Heydari H., Nasimi Doost Azgomi R., Naeim M., Risk perception and adherence to preventive behaviours related to the COVID-19 pandemic: A community-based study applying the health belief model, BJPsych Open, 2021 7(4). DOI: https://doi.org/10.1192/bjo.2021.954
Kania S., Profilaktyka pozytywna jako tendencja w zapobieganiu zachowań ryzykownych, Ogrody Nauk i Sztuk, 2017, 6.
Keshani P., Salehi M., Kaveh M., Faghih S., Self-efficacy and cues to action: Two main predictors of modified version of diet quality index in Iranian adolescents, Progress in Nutrition, 2018, 20.
Kropińska I., Szkoła jako środowisko wspierające zdrowie w opiniach licealistów, [w:] Szkoła jako środowisko edukacji zdrowotnej, red. W. Bilski, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Edukacji Zdrowotnej i Nauk Społecznych, Łódź 2010.
Li J., Liu X., Zou Y., Deng Y., Zhang M., Yu M., Wu D., Zheng H., Zhao X., Factors Affecting COVID-19 Preventive Behaviors among University Students in Beijing, China: An Empirical Study Based on the Extended Theory of Planned Behavior, International Journal of Environmental Research and Public Health, 2021, 18, 7009. DOI: https://doi.org/10.3390/ijerph18137009
Lizak D., Szkoła jako środowisko wspierające kształtowanie prozdrowotnych postaw – kontekst pedagogiczno-zdrowotny, Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu, 2014, 1(38).
Majewska M., Koronawirus SARS-CoV-2: objawy zakażenia, leczenie. Jak się chronić? Puls Medycyny, https://pulsmedycyny.pl/koronawirus-sars-cov-2-objawy-zakazenia-leczenie-jak-sie-chronic-984083 [dostęp: 21.02.2022].
Marciniak M., Jaskulska S., Jankowiak B., Klichowski M., Edukacja zdalna w czasie pandemii COVID-19 w doświadczeniach polskich uczniów i uczennic – codzienność i wizja przyszłości szkoły, Edukacja Międzykulturowa, 2022 (w druku). DOI: https://doi.org/10.15804/em.2022.01.10
Mikiewicz P., Społeczne światy szkół średnich. Od trajektorii marginesu do trajektorii elit, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, Wrocław 2005.
Owoc A., Maliszewska D., Bojar I., Pawełczak-Barszczowska A., Evaluation of the level of knowledge of selected cardiovascular risk factors among adolescents attending secondary schools in Warsaw, Medycyna Ogólna, 2010, 16(4).
Owoc A., Maliszewska D., Pawelczak-Barszczowska A., Bojar I., Ryzykowne zachowania młodzieży warszawskich szkół średnich w kontekście chorób układu krążenia, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2011, 17(46), 2.
Petpaiboon T., Knowledge, attitude, and preventive behavior toward COVID-19 of high school students in Bangkok, Thailand: A study among students in Harrow International School, International Journal of Medical Science and Public Health, 2021, 10, 1. DOI: https://doi.org/10.5455/ijmsph.2021.04033202126042021
Ptaszek G., Stunża G.D., Pyżalski J., Dębski M., Bigaj M., Edukacja zdalna: co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami?, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2020.
Puchalski K., Korzeniowska E., Zróżnicowanie stosunku do edukacji zdrowotnej a wykształcenie.
Polacy na tle pracowników z Hiszpanii, Łotwy i Słowenii, Zdrowie Publiczne i Zarządzanie, 2011, 9, 2.
Pyżalski J., Poleszak W., Psychologiczna sytuacja dzieci i młodzieży w czasie epidemii, [w:] Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele, red. J. Pyżalski, EduAkcja, Warszawa 2021.
Retnaningsih E., Nuryanto N., Oktarina R., Komalasari O., Maryani S., The Effect of Knowledge and Attitude toward Coronavirus Disease-19 Transmission Prevention Practice in South Sumatera Province, Indonesia, Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences, 2020, 8. DOI: https://doi.org/10.3889/oamjms.2020.5184
Roth J., Steffens M.C., Vignoles V.L., Group Membership, Group Change, and Intergroup Attitudes: A Recategorization Model Based on Cognitive Consistency Principles, Frontiers in Psychology, 2018, 9. DOI: https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.00479
Sahebi A., Golitaleb M., Aliakbari F., Yousefi K., Sheikhbardsiri H., Risk perception, attitude, and practice related to COVID-19: A cross-sectional study among 1085 Iranian healthcare workers, Disaster and Emergency Medicine Journal, 2021, 6(4). DOI: https://doi.org/10.5603/DEMJ.a2021.0033
Skarżyńska K., Maj K., Społeczeństwo wobec epidemii. Raport z badań, https://www.batory.org.pl/wp-content/uploads/2020/04/Badanie-spoleczenstwo-wobec-epidemii-fin.pdf [dostęp: 01.03.2022].
Strang L., Lloyd E., Sellars E., Watson R., Fisher H., Knowles G., Gayer-Anderson C., Buckley V., Pollitt A., Wilkinson B., Morgan C., Creswell C., Youth Mental Health and Covid-19: 2021 Policy Lab Briefing Note, ESRC Centre for Society and Mental Health, London 2021.
WHO, Coronavirus disease (COVID-19) outbreak, https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public? [dostęp: 12.02.2022].
Woynarowska B., Edukacja zdrowotna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
