Abstract
Personal resources are an important factor contributing to health and the quality of life. Their role is even greater in difficult situations, such as the ones experienced by individuals with visual and auditory impairments/deficits. The research was to diagnise personal resources of adults with isual and auditory impairments/deficits. These resources were analysed in terms of the meanig of life, self-assessment, and social support. Research was conducted with 80 respondents aged 20-30, where 40 respondents were visually impaired, and 40 respondents were auditorily impaired. Instruments used: The Meanig of Life Scale by J.C. Crumbaugh and K.T. Maholicka, A Questionnaire of Social Support by J.S. Norbeck, a Self-Assessment Scale by W.H. Fitts, and author’s own questionnarie. Research findings reveal certain divergences between groups in terms of the analysed resources, with the most significant ones in the sphere of self-assessment.
References
Blascovich J., Tomaka J., Measures of self-esteem, [w:] Measures of personality and social psy-chological attitudes, red. J.P. Robinson, P.R. Shaver, L.S. Wrightsman, Academic Press, New York 1991.
Bobkowicz-Lewartowska L., Poczucie sensu życia jako wskaźnik psychicznego dobrostanu u osób z zaburzeniami widzenia, [w:] Współczesne problemy pedagogiki specjalnej, red. U. Bartnikowska, Cz. Kosakowski, A. Krause, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmiń-sko-Mazurskiego, Olsztyn 2008.
Bobkowicz-Lewartowska L., Poczucie sensu życia osób z zaburzeniami nerwicowymi, Psychia-tria i Psychologia Kliniczna, 2013, 13/1.
Borecka-Biernat D., Strategie radzenia sobie młodzieży w trudnych sytuacjach społecznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2006.
Borowiec A., Życie z niepełnosprawnością, [w:] Człowiek niepełnosprawny. Sprawność w nie-pełnosprawności, red. M. Kościelska, B. Aouil, Wydawnictwo AB, Bydgoszcz 2003.
Borowiecki P., Samoocena osób z niepełnosprawnością w świetle wybranej literatury i badań własnych, Niepełnosprawność i Rehabilitacja, 2015, 3.
Brzezińska M., Proaktywna starość. Strategie radzenia sobie ze stresem w okresie późnej dorosło-ści, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2011.
Chen S.X., Cheung F.M., Bond M.H., Leury J., Going beyond self-esteem to predict life satis-faction: the Chinese case, Asian Journal of Social Psychology, 2006, 9.
Chudzicka-Czupała A., Bezrobocie. Różne oblicza wsparcia, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2004.
Dzwonkowska I., Nieśmiałość a wspierające i trudne relacje z ludźmi, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2009.
Galas B., Czynniki współwystępujące z samooceną i aspiracjami młodzieży, Psychologia Wy-chowawcza, 1994, 1.
Gindrich P.A., Funkcjonowanie psychospołeczne uczniów dyslektycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2004.
Gleason M., Linda M., Shrout P., Bolger N., Receiving support as a mixed blessing: evidence for dual effects of support on psychological outcomes, Journal of Personality and Social Psychology, 2008, 94(5).
Głaz S., Sens życia, Wydawnictwo WAM, Kraków 1998.
Gołaszewska M., Estetyka wobec pytań egzystencjalnych. Funkcje piękna w życiu młodzieży niepełnosprawnej, [w:] Wymiary piękna, red. M. Gołaszewska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1998.
Goodwin R., Costa P., Adonu J., Social support and its consequences: positive and deficiency values and their complications for support and self-esteem, British Journal of Social Psychology, 2004, 43.
Hobfoll S., Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.
Kirenko J., Wsparcie społeczne osób z niepełnosprawnością, Wydawnictwo WSUPiZ, Ryki 2002.
Kirenko J., Dylematy wsparcia społecznego osób z niepełnosprawnością, [w:] Wsparcie społeczne w rehabilitacji i resocjalizacji, red. Z. Palak, Z. Bartkowicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2004.
Kirenko J., Sarzyńska E., Bezrobocie, niepełnosprawność, potrzeby, Wydawnictwo Uniwersy-tetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2010.
Klamut R., Typy struktury sensu życia a treści celów wybieranych do realizacji, Roczniki Psychologiczne, 2012, 4(15).
Knoll N., Schwarzer R., Prawdziwych przyjaciół… Wsparcie społeczne, stres, choroba i śmierć, [w:] Wsparcie społeczne, stres i zdrowie, red. H. Sęk, R. Cieślak, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 2005.
Konarska J., Poczucie sensu życia młodzieży z inwalidztwem wzroku, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1994.
Konieczna E.J., Poczucie sensu życia osób niepełnosprawnych ruchowo, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2010.
Krok D., Religijny system znaczeń i religijne radzenie sobie ze stresem a eudajmonistyczny dobrostan psychiczny, Roczniki Psychologiczne/Annales of Psychology, 2014, 17(4).
Lulek J., Głaz S., Problematyka sensu ludzkiego życia, [w:] Człowiek i jego życie religijne, red. S. Głaz, Wydawnictwo WAM, Kraków 2009.
Łaguna M., Lachowicz-Tabaczek K., Dzwonkowska I., Skala samooceny Morrisa Rosenberga – polska adaptacja metody, Psychologia Społeczna, 2007, 2.
Łuszczyńska A., Cieślak R., Protective, promotive and buffering effects of perceived social support in managerial stress: the moderating role of personality, Anxiety, Stress & Coping: An International Journal, 2005, 18(3).
Majewicz P., Obraz samego siebie a zachowanie młodzieży niepełnoprawnej ruchowo, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2002.
Mądrzycki T., Osobowość jako system tworzący i realizujący plan – nowe podejście, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002.
Michalski J., Konstruowanie tożsamości podmiotowej w kontekście kategorii sensu w pedagogice, Paedagogia Christiana, 2013, 2/32.
Moos R.H., Schaefer J.A., Coping resources and process: current concepts and measures, [w:] Handbook of stress: theoretical and clinical aspects, red. L. Goldberger, S. Breznits, The Free Press, New York 1993.
Necker J., Samowiedza i jej bohater, [w:] Poznaj samego siebie, czyli o źródłach samowiedzy, red. A. Niedźwieńska, J. Necker, Wydawnictwo WSPS, Warszawa 2009.
Beata Szabała
Norris F.H., Kaniasty K., Received and perceived social support in times of stress: a test of the social support deterioration deterrence model, Journal of Personality and Social Psycho-logy, 1996, 71(3).
Ogińska-Bulik N., Kaflik-Piróg M., Stres zawodowy w służbach ratowniczych, Wydawnictwo WSHE, Łódź 2006.
Płużek Z., Osobowościowe uwarunkowania pytania o sens życia, [w:] Człowiek – wartości – sens, red. K. Popielski, Wydawnictwo KUL, Lublin 1996.
Popielski K.., Metody badań frustracji egzystencjalnej i nerwicy noogennej stosowane w logoterapii, Zdrowie Psychiczne, 1982, 1-2.
Popielski K., Noetyczny wymiar osobowości. Psychologiczna analiza poczucia sensu życia, Wydawnictwo KUL, Lublin 1994.
Popielski K., Psychologiczno-egzystencjalna interpretacja problematyki sensu i sensowności, [w:] Człowiek – wartość – sens, red. K. Popielski, Wydawnictwo KUL, Lublin 1996.
Poprawa R., Zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem, [w:] Podstawy psychologii zdrowia, red. G. Dolińska-Zygmunt, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2001.
Rakowska A., Kształcenie akademickie a niepełnosprawność. Doświadczenia w pracy ze studentami, [w:] Student z niepełnosprawnością w szkole wyższej, red. B. Tylewska-Nowak, W. Dykcik, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2013.
Rorat M., Rola poczucia sensu życia w zmaganiu się z niepełnosprawnością ruchową, Student Niepełnosprawny. Szkice i Rozprawy, 2000, 4.
Rutkowska E., Wsparcie jako element rehabilitacji kompleksowej osób z niepełnosprawnością, Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania, 2012, 3(4).
Schwarzer R., Knoll, N., Functional roles of social support within the stress and coping process: a theoretical and empirical overview, International Journal of Psychology, 2007, 42.
Sęk H., Wsparcie społeczne jako kategoria zasobów i wieloznaczne funkcje wsparcia, [w:] Zasoby osobiste i społeczne sprzyjające zdrowiu jednostki, red. Z. Juczyński, N. Ogińska-Bulik, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2003.
Sęk H., Cieślak R., Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wy-brane koncepcje teoretyczne, [w:] Wsparcie społeczne, stres i zdrowie, red. H. Sęk, R. Cie-ślak, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 2005.
Steger M.F., Meaning in life, [w:] The Oxford handbook of positive psychology, red. S.J. Lopez, C.R. Snyder, Oxford University Press, Oxford 2011.
Steger M.F., Oishi S., Kashdan T.B., Meaning in life across the life span: levels and correlates of meaning in life from emerging adulthood to older adulthood, The Journal of Positive Psychology, 2009, 4(1).
Steuden S., Okła W., Czynniki sprzyjające podnoszeniu jakości życia w sytuacji choroby, [w:] Jakość życia w chorobie, red. S. Steuden, W. Okła, Wydawnictwo KUL, Lublin 2006.
Strelau J., Psychologia różnic indywidualnych, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2006.
Teusz G., Znaczenie wsparcia społecznego w doświadczaniu przez młodzież krytycznych wyda-rzeń życiowych, Auxilium Sociale, 2005, 3-4.
Warr P., Psychologiczne skutki długotrwałego bezrobocia, [w:] Człowiek w społecznej przestrzeni bezrobocia, red. T. Chirkowska-Smolak, A. Chudzicka, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2004.
Waters L.E., Moore K.A., Predicting self-esteem during unemployment: the effect of gender, financial deprivation, alternate roles and social support, Journal of Employment Counse-ling, 2002, 39.
Watson D., Suls J., Haig J., Global self-esteem in relation to structural models of personality and affectivity, Journal of Personality and Social Psychology, 2002, 83.
Zaborowski Z., Świadomość i samoświadomość człowieka, Wydawnictwo Psychologii i Kul-tury Enetela, Warszawa 1998.