Abstract
The article aims to describe the changes that have taken place in access to higher education over the years. The author began her reflections from ancient times, when higher education was initiated, and ends in modern times, characterized by mass education at a higher level. The article points out that the university and higher education system has undergone many transformations over the centuries, and elite studies have evolved into egalitarian ones. The phenomenon of parentocracy, which is more and more common in the current conditions of general education in higher schools, is also discussed.
References
Bartnicka K., Szybiak I., Zarys historii wychowania, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2001.
Bilton T. (Ed.), Introductory sociology, London 1987.
Bourdieu P., The forms of capital, [in:] Handbook of theory and research for sociology of education, Ed. J.G. Richardson, Greenwood Press, New York – London 1986.
Delumeau J., Cywilizacja odrodzenia, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1993.
Dormus K., O szkole dawnej i współczesnej – ewolucja instytucji szkolnej od starożytności do dnia dzisiejszego, p. 4, http://utw.up.krakow.pl/wp-content/uploads/2015/01/o-szkoledawnej-skr%C3%B3t.pdf [access: 16.11.2018].
Drozdowicz Z., Ludzie uniwersytetu, Nauka, 2013, 3.
Dybaś M., Dziemianowicz-Bąk A., Krawczyk-Radwan M., Walczak D., Szkolnictwo wyższe, [in:] Kontynuacja przemian. Raport o stanie edukacji, Eds. M. Federowicz, A. Wojciuk, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2012.
Główny Urząd Statystyczny, Szkolnictwo wyższe w roku akademickim 2017/2018, 15.06.2018 r. (dane wstępne), https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/edukacja/szkolnictwo-wyzsze-w-roku-akademickim-20172018-dane-wstepne,8,5.html, [access: 26.11.2018].
Główny Urząd Statystyczny, Szkoły wyższe i ich finanse w 2016 r., Warszawa 2017, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/edukacja/szkoly-wyzsze-i-ich-finanse-w-2016-r-,2,13.html, [access: 23.11.2018].
Gmerek T., Edukacyjne kredencjały i sukces życiowy młodzieży współczesnej, [in:] Młodzież wobec niegościnnej przyszłości, Eds. R. Leppert, Z. Melosik., B. Wojtasik, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu, Wrocław 2005.
Gofron B., Funkcjonalizm i teoria konfliktu wobec idei równości w edukacji, Podstawy Edukacji, 2008, 1.
Górniewicz J., Stare i nowe problemy szkolnictwa wyższego – wprowadzenie w problematykę [in:] Szkolnictwo wyższe wczoraj i dziś. Wybrane zagadnienia, Eds. J. Górniewicz, M. Warmiński, Centrum Badań Społecznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2017.
Gromkowska-Melosik A., Edukacja i nierówność społeczna kobiet. Studium dynamiki dostępu, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2011.
Gromkowska-Melosik A., Elitarne szkolnictwo średnie. Między reprodukcją społecznokulturową a ruchliwością konkurencyjną, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2015.
Hejwosz D., Edukacja uniwersytecka i kreowanie elit społecznych, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2010.
Huberman M., Learning, democratizing and deschooling, [in:] Deschooling, Ed. I. Lister, Cambridge University Press, Cambridge 1974.
Kivinen O., Graduate Credentials in a Changing Labour Market, Higher Education in Europe, 1997, 22, 4.
Kivinen O., Ahola S., Higher Education as Human Risk Capital, Higher Education, 1999, 38.
Kobylarek A., Uniwersytet – zarys ewolucji idei podstawowej, Nauka i Szkolnictwo Wyższe, 2002, 1(19).
Krajobraz dyskryminacji I, Instytut Polityki Społecznej, Raporty Migracyjne nr 1/2003, http://www.ips.uw.edu.pl/pliki/publikacje/migracje/raportm1.pdf [access: 26.11.2018].
Kola A.M., Problemy kształcenia elit. Przypadek studiów doktoranckich w Polsce, https://repozytorium.umk.pl/handle/item/2737 [access: 26.11.2018].
Litak S., Historia wychowania, t. 1 – Do wielkiej rewolucji francuskiej, Wydawnictwo WAM, Kraków 2006.
Marrou H.I., Historia wychowania w starożytności, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1969.
Mazur P., Zarys historii szkoły, Wyższa Szkoła Ekonomii, Turystyki i Nauk Społecznych w Kielcach, Kielce – Myślenice 2012.
Melosik Z., Współczesne amerykańskie spory edukacyjne (między socjologią edukacji a pedagogiką postmodernistyczną), Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1994.
Melosik Z., Uniwersytet i społeczeństwo. Dyskursy wolności, wiedzy i władzy, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2009.
Mingqin W., Jing S., Yuanping S., Research on the Higher Education Ideas in Ancient Greece and Its Modern Values, Cross-Cultural Communication, 2015, 11(8).
Możdżeń S.I., Zarys historii wychowania, Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, Kielce 1999.
National Center for Education Statistics, https://nces.ed.gov/programs/digest/d17/tables/dt17_303.10.asp [access: 23.11.2018].
Ogbu J.U., Investment in Human Capital: Education and Development in Stockton, California and Gwembe, Zambia, [in:]: Opportunity, Constraint, and Change: Essays in Honor of Elizabeth Colson, Eds. J. Glazier, M. Lowy, K.T. Molohon, J.U. Ogbu, A. Peterson Royce, The Kroeber Anthropological Society Papers, 1984, 63 – 64.
Orth E.W., Die Kulturbedeutung der Universitat, [in:] Die gute Univer– sitat. Beitrage zu Grundfragen der Hochschulreform, Hrsg. A.W. Muller, R. Hettich, Baden-Baden 2000.
Radziewicz-Winnicki A., Przeobrażenie się współczesnego uniwersytetu (w przywołanych ocenach ekspertów), [in:] Edukacja akademicka. Między oczekiwaniami a rzeczywistością, Ed. A. Ćwikliński, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2014.
Raftery A.E., Hout M., Maximally Maintained Inequality: Expansion, Reform, and Opportunity in Irish Education, 1921-75, Sociology of Education, 1993, 66(1).
Raport UNESCO: Gender parity in education: Not there yet, UNESCO Institute for Statistics, March 2008, 1.
Romano R., Włochy Renesansu, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1978.
Stankiewicz Ł., Krytyka umasowienia szkolnictwa wyższego w Polsce i Stanach Zjednoczonych – analiza dyskursu mediów masowych, Forum Oświatowe, 2016, 28(1).
Suchanek L., Studia masowe i elitarne. Jaki ma być homo occidentalis, [in:] Szkolnictwo wyższe w obliczu zmian, Tomaszowice 15-17 listopada 2014, Tom II, Ed. Sz. Biliński, Polska Akademia Umiejętności. Debaty PAU, Kraków 2015.
Szelenyi I., Treimana D., Wnuk-Lipiński E., Elity w Polsce, w Rosji i na Węgrzech. Wymiana czy reprodukcja?, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 1995.
Tomlinson M., Education, Work and Identity. Themes and Perspectives, Bloomsbury Academic, London – New York 2013.
Turner R.H., Sponsored and contest mobility and the school system, [in:] Readings in the theory of educational system, Ed. E. Hopper, Hutchinson, London 1971.
Wilson J.K., The Myth of Reverse Discrimination in Higher Education, The Journal of Blacks in Higher Education, 1995-1996, 10.
Wiszowaty M.M., Sprawiedliwość ślepa czy wrażliwa na kolory? Akcja afirmatywna a zasada równości w najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych dotyczącym preferencji rasowych przy ubieganiu się o przyjęcie na studia, Gdańskie Studia Prawnicze, 2016, XXXV.
Wołoszyn S., Dzieje wychowania i myśli pedagogicznej w zarysie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1964.
Wnuk-Lipińska E., Innowacyjność a konserwatyzm: uczelnie polskie w procesie przemian społecznych, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 1996.
Zarycki T., Kapitał kulturowy – założenia i perspektywy zastosowań teorii Pierre’a Bourdieu, Psychologia Społeczna, 2009, 4, 1-2(10).