Abstract
Regardless of how the contemporary young generation is described, there is no doubt that their permanent connection to the Internet and an incredible expertise in using information and communication technologies are one of the features that define those who grow up at the present time. Such strong involvement in digital media entails a number of health and development consequences for children and teenagers. In order to minimize the potential risks and negative effects of new media, it is essential to take action aimed at increasing awareness in terms of positive and negative aspects of using digital devices as well as at gaining abilities to use them in a way that is the most optimal and favourable for health. Currently, this issue constitutes a great challenge for teachers, parents, and carers for whom implementing health-seeking attitudes and behaviours of the young generation may be, taking into consideration the attractiveness of electronic media and virtual world, an enormously difficult task.
References
Andrzejewska A., (Nie)bezpieczny komputer – od euforii do uzależnień, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2008.
Andrzejewska A., Dzieci i młodzież w sieci zagrożeń realnych i wirtualnych. Aspekty teoretyczne i empiryczne, Wydawnictwo DIFIN, Warszawa 2014.
Baron N., Always On, Oxford University Press, Oxford, 2008.
Borzucka-Sitkiewicz K., Leksy K., ICT w edukacji, profilaktyce i terapii – przykłady dobrych praktyk, Studia Edukacyjne, 2018, 1.
Brotheim H., Introducing Generation Z, „American Jails” 2014, November/December. http://eds.b.ebscohost.com.00008emw147c.han.bg.us.edu.pl/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=2&sid=ccf954fc-af88-4bc6-a914-a477d2edd28a%40sessionmgr103 [access 27. Oct.2017].
Cianciara D., Zarys współczesnej promocji zdrowia, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2010.
Dobrołowicz J., Wielka potrzeba edukacji medialnej, [In:] Edukacja medialna w kształceniu wczesnoszkolnym, Ed. Z. Zbróg, Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, Kielce 2008.
Encykolpedia PWN, Warszawa 1999.
Fatyga B., Dzicy z naszej ulicy. Antropologia kultury popularnej (wydanie drugie poprawione), Ośrodek Badań Młodzieży, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2005.
Feliksiak N.M., Zainteresowania i aktywności, [In:] Konsumpcja substancji psychoaktywnych przez młodzież – Młodzież 2016, Eds. M. Grabowska, M. Gwiazda, CBOS, Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Warszawa 2017.
Gaś Z., Profilaktyka w szkole, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2006.
Griese H.M., Socjologiczne teorie młodzieży. Wprowadzenie, Trans. J. Dąbrowski, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 1996.
Hardey M., Generation C. Content, creation, connections and choice, International Journal of Market Research, 2011, 53, 6. http://eds.b.ebscohost.com.00008emw147c.han.bg.us.edu.pl/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=7&sid=ccf954fc-af88-4bc6-a914-a477d2edd28a%40sessionmgr103 [access: 27. Oct. 2017].
Heszen-Niejodek I., Promocja zdrowia – próba systematyzacji z perspektywy psychologa, Promocja Zdrowia. Nauki Społeczne i Medyczne, 1995, 2(5-6).
Hildebrandt-Wypych D., Pokolenia młodzieży. Próba konceptualizacji, Przegląd Pedagogiczny, 2009, 2(10).
http://dzieci.pl/kat,1024265,title,Pokolenie-Z-nie-warto-bronic-im-dostepu-do-nowych-technologii,wid,17461223,wiadomosc.html?smgputicaid=61a1e4 [access: 27. Oct. 2017].
Instytutu Badawczego NASK, Raport z badania „Nastolatki wobec Internetu 3.0”, NASK, Warszawa 2017.
Izdebska J., Rodzina – dziecko – telewizja. Szanse wychowawcze i zagrożenia TV, Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana, Białystok 2000.
Izdebska J., Dziecko w świecie mediów elektronicznych. Teoria, badania, edukacja medialna, Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana, Białystok 2007.
Jędrzejko M., Morańska D., Cyfrowi Tubylcy. Socjopedagogiczne aspekty nowych technologii cyfrowych, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej i Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Dąbrowa Górnicza – Warszawa 2013.
Jędrzejko M.Z., Rosik B.P., Kowalski M. (Eds.), Uzależnienia behawioralne. Wybrane aspekty, Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora w Pułtusku, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Pułtusk – Warszawa 2015.
Karmolińska-Jagodzik E., Komunikacja międzypokoleniowa – rozważania wokół różnic kulturowych, Studia Edukacyjne, 2012, 21.
Klichowski M., Przybyła T., Does cyberspace increase young children’s numerical performance? A brief overview from the perspective of cognitive neuroscience, [In:] Świat małego dziecka. Przestrzeń instytucji, cyberprzestrzeń i inne przestrzenie dzieciństwa, Eds. H. Krauze-Sikorska,
M. Klichowski, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2017.
Krzesińska-Żach B., Edukacja medialna dziecka w rodzinie – wybrane aspekty, [In:] Dziecko i media elektroniczne – nowy wymiar dzieciństwa, t. 1, Eds. J. Izdebska, T. Sosnowski, Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana, Białystok 2005.
Krzyżak-Szymańska E., Szymański A., Nowe wyzwania profilaktyki w kontekście zagrożeń dzieci i młodzieży, [In:] Zagrożenia cyberprzestrzeni i świata wirtualnego, Eds. J. Bednarek, A. Andrzejewska, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2014.
Laggewie C., Die ‘89er. Portrait einer Generation, Hoffmann und Campe, Hamburg 1995.
Lenhart A., Campbell S., Purcell K., Teens and mobile phones, Pew Research Institute, https://www.pewresearch.org/internet/2010/04/20/teens-and-mobile-phones/ [access: 18. Dec. 2017].
Loveland E., Instant Generation, The Journal of College Admission, 2017, Issue 234, http://eds.b.ebscohost.com.00008emw143d.han.bg.us.edu.pl/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=8&sid=7affba84-5b45-49e8-a40e-bc3aa9180525%40sessionmgr104 [access: 27. Oct. 2017].
Marynowicz-Hetka E., Pedagogika społeczna. Podręcznik akademicki, vol. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
Marynowicz-Hetka E., Pedagogika społeczna. Podręcznik akademicki, vol. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Morbitzer J., Edukacja medialna (małego) dziecka, [In:] Małe dzieci w świecie technologii informacyjno-komunikacyjnych. Pomiędzy utopijnymi szansami a przesadzonymi zagrożeniami, Ed. J. Pyżalski, Wydawnictwo „Eter”, Łódź 2017.
Ogińska-Bulik N., Uzależnienia od czynności. Mit czy rzeczywistość, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2010.
Ossowska M., Koncepcja pokolenia, Studia Socjologiczne, 1963, 2.
Ostaszewski K., Edukacja w zapobieganiu zachowaniom ryzykownym, [In:] Edukacja zdrowotna, Ed. B. Woynarowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017.
Pew Research Center, Teens and Technology 2013, http://www.pewinternet.org/files/old-media/Files/Reports/2013/PIP_TeensandTechnology2013.pdf [access: 14. Dec. 2017].
Pew Research Center, Teens, Social Media & Technology Overview 2015. Smartphones Facilitate shifts in communication landscape for teens, http://www.pewinternet.org/files/2015/04/PI_TeensandTech_Update2015_0409151.pdf [access: 14. Dec. 2017].
Pickett P., Learn the Characteristics of Generation C, https://www.thebalance.com/who-isgeneration-c-and-what-are-they-all-about-2071937 [access: 27.10.2017].
Postman N., Technopol. Triumf techniki nad kulturą, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA, Warszawa 2004.
PrakashYadav G., Rai J., The Generation Z and their Social Media Usage: A Review and a Research Outline, Global Journal of Enterprise Information System, 2017, 9, 2. http://eds.a.ebscohost.com.00008eh90872.han.bg.us.edu.pl/eds/detail/detail?vid=2&sid=7d0cdcae-e6b8-4c97-8b30-947c40dcf969%40sessionmgr4010&bdata=Jmxhbmc-9cGwmc2l0ZT1lZHMtbGl2ZQ%3d%3d#AN=124479165&db=bth [access: 27. Oct. 2017].
Prensky M., Digital Natives, Digital Immigrants, Part. 1. On the Horizon, MCB University Press, West Yorkshire 2001.
Puiu S., Generation Z – a new type of consumers, „Young Economists Journal” / „Revista Tinerilor Economisti” 2016, Vol. 13, Issue 27, http://eds.b.ebscohost.com.00008emw147c.han.bg.us.edu.pl/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=4&sid=ccf954fc-af88-4bc6-a914-a477d2edd28a%40sessionmgr103 [access: 27. Oct 2017].
Sadowski G., Bezpieczna cyfrowa szkoła, „Wprost” 2017, 25. https://www.wprost.pl/tygodnik/10060541/Bezpieczna-cyfrowa-szkola.html [access: 27. Jun. 2017].
Schmidt L., Hawkins P., Children of the tech revolution, „The Sydney Morning Herald”, https://www.smh.com.au/lifestyle/life/children-of-the-tech-revoultion-20090407-9yvt.html.
Serdyński A., Kompetencje informatyczno-medialne nauczyciela, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2007.
Spitzer M., Cyfrowa demencja. W jaki sposób pozbawiamy rozumu siebie i swoje dzieci, Trans. A. Lipiński, Wydawnictwo Dobra Literatura, Słupsk 2013.
Spitzer M., Cyberchoroby. Jak cyfrowe życie rujnuje nasze zdrowie, Trans. M. Guzowska, Wydawnictwo Dobra Literatura, Słupsk 2016.
Steinmetz K., Sanburn J., Move Over, Millennials, „Time” 12/28/2015, vol. 186, Issue 27/28, http://eds.b.ebscohost.com.00008emw143d.han.bg.us.edu.pl/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=4&sid=7affba84-5b45-49e8-a40e-bc3aa9180525%40sessionmgr104 [access: 27. Oct. 2017].
Strykowski W., Kompetencje medialne: pojęcie, obszary, formy kształcenia, [In:] Kompetencje medialne społeczeństwa wiedzy, Eds. W. Strykowski, W. Skrzydlewski, Wydawnictwo eMPi2, Poznań 2004.
Sztompka P., Socjologia. Analiza społeczna, Wydawnictwo Znak, Kraków 2003.
Sztompka P., Wyobraźnia wizualna i socjologia, [In:] Fotospołeczeństwo. Antologia tekstów z socjologii wizualnej, Ed. M. Bogunia-Borowska, P. Sztompka, Wydawnictwo Znak, Kraków 2012.
Szymański M.J., Socjologia edukacji. Zarys problematyki, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2013.
Świda-Ziemba H., Wartości egzystencjalne młodzieży lat dziewięćdziesiątych, ISNS, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 1995.
Tomaszewska H., Młodzież, rówieśnicy i nowe media. Społeczne funkcje technologii komunikacyjnych w życiu nastolatków, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2012.
TrendWatching, GENERATION C(ASH), TrendWatch, http://trendwatching.com/trends/pdf/2006_12_generationcash.pdf
Twenge J.M., Has the smartphone destroyed a generation?, The Atlantic, 2017, 320, 2, http://eds.a.ebscohost.com.00008eh9150a.han.bg.us.edu.pl/eds/detail/detail?vid=2&sid=4ec7a548-3a44-4678-a409-b78357468bb2%40sessionmgr4006&bdata=Jmxhbmc9c-Gwmc2l0ZT1lZHMtbGl2ZQ%3d%3d#AN=124311558&db=a9h [access: 03. Jan. 2018].
Walter N., Wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych we wspomaganiu komunikowania się dziecka z niepełnosprawnością, [In:] Świat małego dziecka. Przestrzeń instytucji, cyberprzestrzeń i inne przestrzenie dzieciństwa, Eds. H. Krauze-Sikorska, M. Klichowski,
Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2017.
Watkins A., Technologie informacyjne i komunikacyjne w edukacji włączającej. Rozwój dziedziny i nowe możliwości w państwach europejskich, http://www.europeanagency.org/publications/ereports [access: 25. Jul. 2017].
Wojciechowska R., Pokolenie X,Y na rynku pracy, https://kariera.sgh.waw.pl/artykuly/spoleczenstwo/pokolenie-x-y-na-rynku-pracy, [access: 02. Jan. 2018].
Woynarowska B., Edukacja zdrowotna – podstawy teoretyczne i metodyczne, [In:] Edukacja zdrowotna. Podręcznik akademicki, Ed. B. Woynarowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
Woynarowska B., Edukacja zdrowotna. Podręcznik akademicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
Woynarowska B., Terminologia, cele i koncepcje współczesnej edukacji zdrowotnej, [In:] Edukacja zdrowotna, Ed. B. Woynarowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017.
Wójcik S., Zagrożenia dzieci i młodzieży w internecie, [In:] Dzieci się liczą 2017. Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa i rozwoju dzieci w Polsce, Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 2017, 1, 16.
Wrońska A., Lange R., Nastolatek jako użytkownik Internetu – społeczny wzorzec konsumpcji, [In:] Nastolatki wobec Internetu, Ed. M. Tanaś, NASK, Warszawa 2016.
Wysocka E., Doświadczanie życia w młodości – problemy, kryzysy i strategie ich rozwiązywania, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2010.