Abstract
The article is going to show how the approach to the educational role of language has changed. The emergence of new thinking about language is directly associated with the tendency to shift from objectivity to subjectivity. To make the reconstruction of this change, I will discuss the selected elements of the structuralist theory of language and compile them with elements of the cognitive theory of language; for instance, classic categorization methods vs. natural categorization, taxonomic definingvs. cognitive defining.The proposed comparative analyzes open up space to thinking about the measures that can be taken in order to create conditions conducive to revealing the real development potential of a child in the process of education.
References
Bakuła K., W stanach dalekich od równowagi: mowa i punkty widzenia, [w:] Punkt widzenia w tekście i w dyskursie, red. J. Bartmiński, S. Niebrzegowska-Bartmińska, R. Nycz, Lublin 2004.
Bartmiński J., Językowe podstawy obrazu świata, Lublin 2007.
Bartmiński J., Polifoniczność tekstu czy podmiotu? Podmiot w dialogu z samym sobą, [w:] Podmiot w języku i kulturze, red. J. Bartmiński, A. Pajdzińska, Lublin 2008.
Bartmiński J., Tokarski R., Definicja semantyczna: czego i dla kogo? [w:] O definicjach i definiowaniu, red. J. Bartmiński, R. Tokarski, Lublin 1993.
Boniecka B., Definicje i eksplikacje dziecięce, [w:] Zaburzenia mowy, red. S. Grabias, Lublin 2001.
Boniecka B., Grabias S., Potoczność a zachowania językowe Polaków, Lublin 2007.
Burzyńska A., Markowski M.P., Teorie literatury XX wieku, Kraków 2007.
Chmielewski A., Dudzikowa M., Grobler A. (red.), Interdyscyplinarnie o interdyscyplinarności. Między ideą a praktyką, Kraków 2012.
Dudzikowa M., Esej o codzienności szkolnej z perspektywy metafory, [w:] Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, t. 5 – Codzienność w szkole. Szkoła w codzienności, red. M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak, Gdańsk 2010.
Grzegorczykowa R., Znaczenie wyrażeń a wiedza o świecie, [w:] O definicjach i definiowaniu, red. J. Bartmiński, R. Tokarski, Lublin 1993.
Habrajska G., Kategoryzacja a klasyfikacja – potoczne i naukowe widzenie świata, [w:] Językowa kategoryzacja świata, red. R. Grzegorczykowa, A. Pajdzińska, Lublin 1996.
Hołówka T., Myślenie potoczne. Heterogeniczność zdrowego rozsądku, Warszawa 1986.
Klus-Stańska D., Text for reading in early education in Poland and Great Britain: between didactic transmission and constructing of social meanings, [w:] Literatura un kultura: proceess, mijedarbiba, problemas, red. R. Rinkevica, Daugavpilis 2007.
Klus-Stańska D., Język pedagogiki wczesnej edukacji – ryzyko konkretyzacji profesjonalnego myślenia nauczycieli. Z perspektywy koncepcji kodów językowych Basila Bernsteina, [w:] Nauczyciel wczesnej edukacji, red. E. Smak, Opole 2009.
Kłakówna Z.A., Przymus i wolność. Projektowanie procesu kształcenia kulturowej kompetencji, Kraków 2003.
Kłakówna Z.A., Jakoś i jakość. Subiektywna kronika wypadków przy reformowaniu szkoły (1989-2013), Kraków 2014.
Korżyk K., Prawda w konwencjonalnych metaforach języka polskiego. Preliminaria, [w:] Nazwy wartości: studia leksykalno-semantyczne, t. 1, red. J. Bartmiński, M. Mazurkiewicz-Brzozowska, Lublin 1993.
Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej, red. A. Duszak, N. Fairclough, Kraków 2008.
Labov W., The boundaries of words and their meanings, [w:] Analyzing Variation in English, red. C-J. Bailey, W.R. Shuy, Washington DC 1973.
Langacker R.W., Foundations of Cognitive Grammar. Theoretical Prerequisites, California 1987.
Langacker R.W., Foundations of Cognitive Grammar. Descriptive Application, California 1991.
Langacker R.W., Grammar and Conceptualization, Berlin – New York 1999.
Maćkiewicz J., Nienaukowy i naukowy obraz morza na przykładzie języka polskiego i angielskiego, Gdańsk 1991.
Maćkiewicz J., Od chaosu do porządku, czyli o pewnym typie kategorii naukowych, [w:] Językowa kategoryzacja świata, red. R. Grzegorczykowa, A. Pajdzińska, Lublin 1996.
Maćkiewicz J., Kategoryzacja a językowy obraz świata, [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin 1999.
Martyniuk W., Poststrukturalistyczny model uczenia się i nauczania języka obcego/drugiego, Nowa Polszczyzna, 1999, 1.
Mrazek H., Komunikacyjny model nauczania, Nowa Polszczyzna, 1998, 1.
Pajdzińska A., Sposoby uobecniania się podmiotu w tekście, [w:] Podmiot w języku i kulturze, red. J. Bartmiński, A. Pajdzińska, Lublin 2008.
Szczepański J., W poszukiwaniu modelu integracji nauk. (Sprawozdanie z dyskusji), Studia Filozoficzne, 1975, 4.
Śliwerski B., Szkoła na wirażu zmian politycznych. Bez cenzury, Kraków 2012.
Śliwerski B., Meblowanie szkolnej demokracji, Warszawa 2017.
Tabakowska E. (red.), Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, Kraków 2001.
Tabakowska E., Kognitywizm po polsku – wczoraj i dziś, Kraków 2004.
Taylor J.R., Kategoryzacja w języku, przekł. A. Skucińska, Kraków 2001.
Tokarski R., Ramy interpretacyjne a problemy kategoryzacji, [w:] Językowa kategoryzacja świata, red. R. Grzegorczykowa, A. Pajdzińska, Lublin 1996.
Trzebiński J., Twórczość a struktura pojęć, Warszawa 1981.
Walas T. (red.), O literaturoznawczym profesjonalizmie, etyce badacza i kłopotach z terminologią rozmawiają prof. Teresa Walas, prof. Henryk Markiewicz, prof. Michał Paweł Markowski, prof. Ryszard Nycz i dr Tomasz Kuny, Wielogłos, 2007, 1.
Wiśniewska-Kin M., Dominacja a wyzwolenie. Wczesnoszkolny dyskurs podręcznikowy i dziecięcy, Łódź 2013.
Wittgenstein L., Dociekania filozoficzne, przekł. B. Wolniewicz, Warszawa 1972.
Zalewska E., Obraz świata w podręcznikach do klas początkowych, Gdańsk 2013.