Abstract
Patriotic games in the second half of the nineteenth and early twentieth centuries were not only a ludic function, but also an educational function. Games that convey knowledge in the field of literature and national history, as well as geographical locations, were to shape the attitudes of patriotism, love for the country. For the propagation of Polishness in the era of partitions, the family was primarily responsible, and games were used as a help in forming patriotic attitudes in home education.
References
ŹRÓDŁA
Gry
Piast. Rzut kostką przez polskie dzieje, reprint, Wrocław 2013.
Ambroziewiczowa A., Loteryjka geograficzna z uwzględnieniem najważniejszych miejscowości historycznych polskich gra towarzyska dla starszych dzieci, Lwów 1904.
Biernacka K., Zabawy Polki z synami, czyli Opis dziejów polskich od Lecha aż do rozbioru Polski: ułożony w sposobie loteryi, Wrocław 1821.
Gacki J., Z dziejów polskich: zabawa historyczna w sposobie loteryi ułożona, Warszawa 1827.
Pamiątki po dobrej matce, z tablicą iluminowaną, Kraków 1850.
Piast zabawa historyczna podług Assarmota Klementyny z Tańskich Hoffmanowej ułożyła Zofia D`Abancourt z rysunkami barwnymi S. Dębskiego, J. Kossaka i L. Winterowskiego, Lwów 1904.
Pozostałe
Assarmot, „Tygodnik Mód i Nowości Dotyczących Gospodarstwa Domowego” 1862, nr 11.
Deotyma, Klementyna Hoffmanowa wobec nowych pokoleń, „Kronika Rodzinna” 1881, nr 1.
file:///C:/Users/WSE/Documents/zabawka%20patriotyczna/%C5%BAr%C3%B-3d%C5%82a/21-Polska%20my%C5%9Bl%20pedagogiczna1.pdf
Gołębiowski Ł., Gry i zabawy różnych stanów, Warszawa 1831.
Jedna z matek, „Kronika Rodzinna” 1882, nr 10.
Limanowski B., Pamiętniki (1835-1870), Warszawa 1936.
Piast. Zabawa historyczna, „Mały Światek” 1903, nr 39.
Rościszewski M., Jak się bawić w towarzystwie? Opis najnowszych rozrywek salonowych, tudzież gier i zabaw towarzyskich w pokoju i na wolnem powietrzu…, Lwów, Złoczów, b. d. w.
Sarnecki K., Pamiętniki z czasów Jana Sobieskiego: diariusz i relacje z lat 1691-1696, oprac. J. Woliński, Wrocław 1958.
Słownik języka polskiego przez S.B. Linde, t. VI, Warszawa 1814.
Słownik języka polskiego, t. 1, red. J. Karłowicz, A.A. Kryński, W. Niedźwiedzki, Warszawa 1900-1927.
Słownik języka polskiego, Wilno 1861.
Woronicz J.P., Assarmot, syn Jektana, praprawnuk Sema, praszczur Noego, narodów sarmackich patriarcha, przyszłym pokoleniom w duchu wieszczym błogosławi, [w:] tenże, Pisma wybrane, wyb. M. Nesteruk, Z. Rejman, Warszawa 1993.
Żulińska B., Nauka moralności narodowej. Obowiązki Polki. Pogadanki dla dziewcząt, Polska Myśl Pedagogiczna, 1, 2017.
OPRACOWANIA
Adamczyk P., Gry indyjskie, [w:] Magia gry – sztuka rywalizacji, red. A. Stempin, Poznań 2012.
Adamczyk P., Gry planszowe – tabula, [w:] Magia gry – sztuka rywalizacji, red. A. Stempin, Poznań 2012.
Adamczyk P., Gra w gąskę, [w:] Magia gry – sztuka rywalizacji, red. A. Stempin, Poznań 2012.
Bocheński A., Rzecz o psychice narodu polskiego, Warszawa 1971.
Caillois R., Gry i ludzie, Warszawa 1997.
Ćwiek A., Gry nie z tego świata, [w:] Magia gry – sztuka rywalizacji, red. A. Stempin, Poznań 2012.
Dąbrowska J.E., Klementyna. Rzecz o Klementynie z Tańskich Hoffmanowej, Białystok 2008.
Glonnegger E., Leksykon gier planszowych. Geneza, zasady i historia, Warszawa 1997.
Gry świata według Lecha i Wojciecha Pijanowskich, Warszawa 2006.
http://www.giochidelloca.it/bibliografia.php
Huizinga J., Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, Warszawa 1998.
Kabacińska K., Zabawy i zabawki dziecięce w pismach Łukasza Gołębiowskiego, Biuletyn Historii Wychowania, 2001, 1-2.
Kabacińska-Łuczak K., Horses, toy sabers, toy soldiers – a few words about boys’ patriotic toys of the second half of the 19th and beginning of the 20th century, Journal of Gender and Power, 2018, 2.
Kabacińska-Łuczak K., „Zabawki polskiego dziecka niech cechę polską w sobie noszą” – zachęcanie do kupowania wytworów „rodzinnego przemysłu”, Przegląd Pedagogiczny, 2018, 1.
Kozak Ł., Gra w praszczura, http://blog.polona.pl/2018/07/gra-w-praszczura/
Krześniak-Firlej D., Firlej W., Biografia piśmiennictwa zakonników z sekularyzowanych klasztorów działających na obszarze diecezji kieleckiej i sandomierskiej w XIX w., Hereditas Monasteriorum, 2016, 8.
Ks. Sochoń J., Literatura jako „miejsce patriotyczne”, Warszawskie Studia Teologiczne, 2007, 1.
Michalski M., O kilku sposobach przywoływania słowiańskiej przeszłości Polaków w pierwszej połowie XIX wieku, https://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/9891
Nawrot-Borowska M., Nauczanie domowe na ziemiach polskich w II połowie XIX i początkach XX wieku – zapatrywania teoretyczne i praktyka, Bydgoszcz 2011.
Nawrot-Borowska M., Zabawka dziecięca na terenie ziem polskich w II połowie XIX i na początku XX wieku w przekazach pamiętnikarskich, [w:] Zabawka – przedmiot ludyczny i obiekt kolekcjonerski, red. K. Kabacińska-Łuczak, D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań 2016.
Niedźwiedź J., Sarmatyzm, czyli tradycja wynaleziona, Teksty Drugie, 2015, 1.
Pachocka A., Dzieciństwo we dworze szlacheckim w I połowie XIX wieku, Kraków 2009.
Pestka W., Jak mało... Ks. Józef Gacki (1805-1876) zarys biografii, Radom 2012.
Romanowicz P., Zabawa w średniowiecznym mieście. Studium archeologiczne z miast południowego Bałtyku, Szczecin 2016.
Słownik biograficzny twórców oświaty i kultury XIX i XX wieku Polski południowo-wschodniej. Suplement, red. Kazimierz Szmyd, Rzeszów 2015.
Walasek S., Kształtowanie postaw patriotycznych w polskich rodzinach na przełomie XIX i XX wieku. Wstępne wyniki badań, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Studia Pedagogiczne, 1996, 28.
Zadrożyńska A., Homo faber, homo ludens, Warszawa 1983.
Żołądź-Strzelczyk D., Gomułka I., Kabacińska-Łuczak K., Nawrot-Borowska M., Dzieje zabawek dziecięcych na ziemiach polskich do początku XX wieku, Wrocław 2016.
Żukowska M., Gra królewska z Ur, [w:] Magia gry – sztuka rywalizacji, red. A. Stempin, Poznań 2012.