Keywords
diagnosis
early childhood development support
diagnostic tools
epidemiology
How to Cite
Abstract
The diagnosis of autism spectrum disorders is based on various activities, e.g. the use of adequate diagnostic tools, conversations with parents, and observation of the child’s behavior. This enables the adoption of an appropriate therapy plan and is the key to making the final diagnosis. Early introduction of developmental support into a child’s life has a positive impact on the development of cognitive functions. The article is devoted to the diagnosis of autism spectrum disorders, various diagnostic tools, and early support for child development. I will present the characteristics and epidemiology of ASD, the diagnostic process of the disorder, the selection of an appropriate diagnostic tool, as well as the theory of early development support and the impact of early introduction of therapeutic activities on the child’s functioning.
References
Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne. (2015). Kryteria diagnostyczne zaburzeń psychicznych DSM-5. Red. P. Gałecki, M. Pilecki, J. Rymaszewska, A. Szulc, S. Sidorowicz, J. Wciórka. Wrocław
Ball, J. (2016). Autyzm a wczesna interwencja. Rzeczowe pytania, życiowe odpowiedzi. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis
Banasiak, M., Górski, P., Pietras, T., Witusik, A. (2010). Epidemiologia autyzmu. W: P. Gałecki, T. Pietras, A. Witusik (red.), Autyzm – epidemiologia, diagnoza i terapia. Wrocław: Wydawnictwo Continuo
Bielenda-Mazur, E., Siudak, A. (2020). Neurorozwojowy wymiar gestu wskazywania palcem – rozwój i stymulacja. Logopaedica Lodziensia, 4, 171-186 DOI: https://doi.org/10.18778/2544-7238.04.12
Borska-Mądrzycka, Z., Bujnik, A., Grochowska, J., Waligórska, A., Waligórski, M., Wroniszewski, M. (2015). Standardy wczesnego wykrywania ryzyka zaburzeń ze spektrum autyzmu. W: A. Rozetti, F. Rybakowski (red.), Spektrum autyzmu – neurorozwojowe zaburzenia współwystępujące. Łódź – Warszawa: Wydawnictwo Krajowego Towarzystwa Autyzmu, 99-108
Bowlby, J. (2007). Przywiązanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Bracken, B.A. (1987). Limitations of preschool instruments and standards for minimal levels of technical adequacy. Journal of Psychoeducational Assessment, 5, 313-326 DOI: https://doi.org/10.1177/073428298700500402
Centers for Disease Control and Prevention. (2021). Prevalence and Characteristics of Autism Spectrum Disorder Among Children Aged 8 Years – Autism and Developmental Disabilities Monitoring Network, 11 Sites, United States, 2018. Morbidity and Mortality Weekly Report, 11
Chambers, K.M., Naglieri, J.A. (2017). Aspekty psychometryczne i skale używane w diagnozie zaburzeń ze spektrum autyzmu. W: S. Goldstein, J.A. Naglieri, S. Ozonoff (red.), Diagnoza zaburzeń ze spektrum autyzmu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Chojnicka, I., Płoski, R. (2012). Polska wersja wywiadu do diagnozowania autyzmu ADI-R. Psychiatria Polska, 2, 249-259
Chojnicka, I., Płoski, R. (2012). Polska wersja narzędzia obserwacyjnego do diagnozowania autyzmu ADOS. Psychiatria Polska, 5, 781-789
Chojnicka, I., Pisula, E. (2017). ADOS-2. Protokół obserwacji do diagnozowania zaburzeń ze spektrum autyzmu. Podręcznik. Wydawnictwo Hogrefe – Testcentrum
Dawson, G., Donaldson, A., Greenson, J., Munson, J., Rogers, S., Smith, M., Winter, J., Varley, J. (2010). Randomized, Controlled Trial of an Intervention for Toddlers With Autism: The Early Start Denver Model. Pediatrics, 125, 17-23 DOI: https://doi.org/10.1542/peds.2009-0958
Dodacka, M., Pulwarska, V. (2009). Jak wspomagać wczesne wspomaganie rozwoju dziecka (WWRD)? W: W. Brejnak, K. Zabłocki (red.), Wczesna diagnoza i wspomaganie rozwoju dziecka z dysfunkcjami. Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Dobrej Woli
Gajdzik, M. (2021). Wywiad i badanie psychiatryczne dziecka i adolescenta. W: M. Janas-Kozik, T. Wolańczyk (red.), Psychiatria dzieci i młodzieży, tom 1. Warszawa: Wydawnictwo PZWL
Golicki, D., Młyńczak, K. (2016). Przegląd właściwości psychometrycznych kwestionariuszy oceny jakości życia związanych ze zdrowiem (HRQOL). Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu, 4, 415-421
Hornowska, E. (2013). Testy psychologiczne. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Janas-Kozik, M., Rynkiewicz, A., Słopień, A. (2021). Zaburzenia ze spektrum autyzmu. W: M. Janas-Kozik, T. Wolańczyk (red.), Psychiatria dzieci i młodzieży, tom 1. Warszawa: Wydawnictwo PZWL
Kasari, C., Patterson, S. (2012). Interventions addressing social impairment in autism. Current Psychiatry Reports, 6, 713-725 DOI: https://doi.org/10.1007/s11920-012-0317-4
Król, M.D., Mokros, Ł., Pietras, T., Sipowicz, K., Witusik, A. (2022). Spektrum ASD – pozycja nozologiczna, charakterystyka kliniczna i diagnoza. W: T. Pietras, D. Podgórska-Jachnik, K. Sipowicz, A. Witusik (red.), Spektrum autyzmu – od diagnozy i terapii do integracji i inkluzji. Wrocław: Wydawnictwo Continuo
Kulik, M., Rynkiewicz, A. (2013). Wystandaryzowane, interaktywne narzędzia do diagnozy zaburzeń ze spektrum autyzmu a nowe kryteria diagnostyczne DSM-5. Psychiatria, 2, 10, 41-48
Marcinkowska, A., Sitek, E. (2017). Wybrane aspekty adaptacji kulturowej testów neuropsychologicznych. Aktualności Neurologiczne, 3, 150-157 DOI: https://doi.org/10.15557/AN.2017.0016
Mokros, Ł., Nowakowska-Domagała, K., Pietras, T., Witusik, A. (2022). Epidemiologia spektrum autyzmu. W: T. Pietras, D. Podgórska-Jachnik, K. Sipowicz, A. Witusik (red.), Spektrum autyzmu – od diagnozy i terapii do integracji i inkluzji. Wrocław: Wydawnictwo Continuo
Płoszaj, M. (2018). Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka z ASD. Analiza przypadku. Studia Psychologica: Theoria et praxis, 11, 170-189 DOI: https://doi.org/10.24917/20845596.11.12
Rafał-Łuniewska, J. (2017). Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka – pytania i odpowiedzi. W: J. Rafał-Łuniewska, K. Strugińska (red.), Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka w teorii i praktyce. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 24 sierpnia 2017 roku w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (DzU 2017 r., poz. 1635)
Skarbek, K., Wrońska, I. (2018). Diagnoza i wspomaganie rozwoju psychoruchowego dzieci w wieku przedszkolnym. Wskazówki dla nauczycieli dotyczące organizowania pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Kraków: Wydawnictwo CEBP
Twardowski, A. (2014). Wczesne wspomaganie rozwoju dzieci z niepełnosprawnościami w środowisku rodzinnym. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM
Winczura, B. (2018). Wczesne rozpoznawanie zaburzeń ze spektrum autyzmu – symptomy ryzyka, diagnoza wstępna, badania przesiewowe. Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej, 22, 73-103 DOI: https://doi.org/10.14746/ikps.2018.22.05
Winczura, B. (2018). Zaburzenia współwystępujące z autyzmem – uwarunkowania rozwojowe, symptomy kliniczne i dylematy diagnostyczne. Logopedia 47(2), 243-263
Wojciechowska, A. (2022). Rozwój mowy, języka i komunikacji u osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. W: T. Pietras, D. Podgórska-Jachnik, K. Sipowicz, A. Witusik (red.), Spektrum autyzmu – od diagnozy i terapii do integracji i inkluzji. Wrocław: Wydawnictwo Continuo
Wójtowicz-Szefler, M.B. (2020). Diagnozowanie rozwoju małego dziecka. Część 2. Warszawa: Wydawnictwo Difin
Wujcik, R. (2022). Zastosowanie testów psychologicznych w diagnozie pacjentów z zaburzeniem ze spektrum autyzmu. W: T. Pietras, D. Podgórska-Jachnik, K. Sipowicz, A. Witusik (red.), Spektrum autyzmu – od diagnozy i terapii do integracji i inkluzji. Wrocław: Wydawnictwo Continuo
Fundacja JiM, Raport roczny Fundacji JiM za rok 2020, 2021 r. https://jim.org/wpcontent/uploads/2021/09/MP_Raport_JiM_2020_internet.pdf [dostęp: 4.11.2023]
Strona internetowa www.polskiautyzm.pl, Wczesne wspomaganie rozwoju – praktyczne ćwiczenia WWR, https://polskiautyzm.pl/wczesne-wspomaganie-rozwoju-cwiczenia/ [dostęp: 29.11.2023]
Strona internetowa: www.polskiautyzm.pl, Wczesne wspomaganie rozwoju – formalności, https://polskiautyzm.pl/wczesne-wspomaganie-rozwoju/ [dostęp: 29.11.2023]
Strona internetowa: www.polskiautyzm.pl, Diagnoza autyzmu – wszystko o diagnozowaniu, https://polskiautyzm.pl/diagnoza-autyzmu/ [dostęp: 29.11.2023]
Strona internetowa: www.autyzm.zgora.pl, Osoba autystyczna w Polsce, http://www.autyzm.zgora.pl/pl/id.10004 [dostęp: 3.11.2023]
License
Copyright (c) 2024 Adrianna Kostecka
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.