Abstrakt
Eugenics is the selection of desired heritable characteristics in order to improve future generations, typically in reference to humans. The article is about eugenics in historical, biological and educational aspects. The historical aspect is elaborated on and includes early eugenics, eugenics organizations, popular support for eugenics, and anti-eugenics sentiments. Despite the dropping of the term eugenics, eugenic ideas remained prevalent in many issues concerning human reproduction and genetic intervention. “New Eugenics” is a fact. “New Eugenics” includes education. Does it really?
Bibliografia
Abramowiczówna Z. (red.), Słownik grecko-polski, t. 1 (A-Δ), Warszawa 1958.
Abramowiczówna Z. (red.), Słownik grecko-polski, t. 3 (Λ-Π), Warszawa 1963.
Abramowiczówna Z. (red.), Słownik grecko-polski, t. 4 (Π-Ω), Warszawa 1965.
Adams M.B., The Wellborn Science: Eugenics in Germany, France, Brazil, and Russia, Oxford
1990.
Archives list. (1936a). Eugenic Archives: Newspaper clipping about H. Laughlin’s honorary degree from the University of Heidelberg. Pobrano 20 lipiec 2017, z http://www.
eugenicsarchive.org/html/eugenics/static/images/1229.html
Archives list. (1936b, maj 16). Eugenic Archives: German letter from Heidelberg about
H. Laughlin’s honorary degree. Pobrano 20 lipiec 2017, z http://www.eugenicsarchive.org/html/eugenics/static/images/1222.html
Archives list. (1936c, maj 28). Eugenic Archives: H. Laughlin letter to C. Schneider acknowledging honorary degree from the University of Heidelberg. Pobrano 20 lipiec
2017, z http://www.eugenicsarchive.org/html/eugenics/static/images/1221.html
Archives list. (1936d, maj 31). Eugenic Archives: Invitation to Harry Laughlin to attend
the 550th Jubilee of University of Heidelberg (at which he was conferred an honorary
degree). Pobrano 20 lipiec 2017, z http://www.eugenicsarchive.org/html/eugenics/
static/images/1223.html
Baur E., Fischer E., Lenz F., Grundriss der menschlichen Erblichkeitslehre und Rassenhygiene
von Erwin Bauer, Eugen Fischer [und] Fritz Lenz, München J.F. Lehmann1921. Pobrano
z http://archive.org/details/grundrissdermens02bauruoft
BibleHub. (2017). εὐγενής (eugenes). Pobrano 11 lipiec 2017, z http://biblehub.com/greek/2104.htm
Black E., Wojna przeciw słabym: eugenika i amerykańska kampania na rzecz stworzenia rasy panów, przekł. H. Jankowska, Warszawa 2004.
Błajet P., Miłość. Rozwój. Wychowanie, Toruń 2010.
Błaszczyk T., Zapoznane ofiary nazistów. Pamięć o zagładzie chorych psychicznie: Tiegenhof
(Dziekanka) i Hadamar, Sensus Historiae, 2016, 25(4).
Boguszewski J., Zadania eugeniczne w Polsce, Walka o Zdrowie, 1918, (6-7).
Braner D., Das Gesetz zur Verhütung erbkranken Nachwuchses: Ein Instrument des nationalsozialistischen Maßnahmenstaates? Verlag 2011.
Bruinius H., Better for All the World: The Secret History of Forced Sterilization and America’s
Quest for Racial Purity, Knopf Doubleday Publishing Group, 2007.
Bünte C., Die Debatte um „die Vernichtung lebensunwerten Lebens” in der frühen Weimarer
Republik, Verlag 2006.
Carrel A., L’homme, cet inconnu, Plon, 1997.
Cassata F., Building the New Man: Eugenics, Racial Science and Genetics in Twentieth-Century
Italy, Central European University Press, 2011.
Currell S., Cogdell C., Popular Eugenics: National Efficiency and American Mass Culture in the
1930s, Ohio 2006.
Darwin C., O pochodzeniu człowieka: z rycinami, przekł. M. Ilecki, Warszawa 1929.
DeJarnettw J., Delegates Urge Wider Practice of Sterilization, Richmond (Virginia) Times-Dispatch, 1934.
Dillon C., Dachau and the SS: A Schooling in Violence, Oxford 2016.
Dybowski B., Kilka uwag dotyczących stanowiska antropologii i jej przyszłej działalności,
Światowit, 1924, 12.
Engs R.C., The Progressive Era’s Health Reform Movement: A Historical Dictionary, Greenwood
Publishing Group, 2003.
Fangerau H., Müller I., Das Standardwerk der Rassenhygiene von Erwin Baur, Eugen Fischer
und Fritz Lenz im Urteil der Psychiatrie und Neurologie 1921-1940, Der Nervenarzt, 2002,
73(11), https://doi.org/10.1007/s00115-002-1421-1
Fings K., A ‘Wannsee Conference’ on the Extermination of the Gypsies? New Research Findings
Regarding 15 January 1943 and the Auschwitz Decree†, Dapim: Studies on the Holocaust,
2013, 27(3), https://doi.org/10.1080/23256249.2013.852766
Fuschetto C., Fabbricare l’uomo. L’eugenetica tra biologia e ideologia, Armando Editore, 2004.
Galton S.F., English Men of Science: Their Nature and Nurture, D. Appleton, 1875.
Galton S.F., First International eugenics congress, London, July 24th to July 30th, 1912, University of London, South Kensington; programme and time table, Beverley 1912: Wright &
Hoggard, printers. Pobrano z https//catalog.hathitrust.org/Record/100363526
Gawin M., Rasa i nowoczesność: historia polskiego ruchu eugenicznego (1880-1952), Warszawa
2003.
Gillham N.W., A Life of Sir Francis Galton: From African Exploration to the Birth of Eugenics,
Oxford 2001.
Goddard H.H., The Kallikak Family, BiblioBazaar 2008.
Goldhagen D.J., Hitler’s Willing Executioners: Ordinary Germans and the Holocaust, Knopf
Doubleday Publishing Group 2007.
Grant M., The Passing of the Great Race, The Palingenesis Project, Wermod and Wermod
Publishing Group, 2012.
Grotjahn A., Janiszewski T., Higjena ludzkiego rozrodu: zarys praktycznej eugeniki, Polskie
Towarzystwo Eugeniczne, Warszawa 1930.
Heinemann I., Rasse, Siedlung, deutsches Blut: Das Rasse – und Siedlungshauptamt der SS und
die rassenpolitische Neuordnung Europas, Wallstein Verlag 2013.
Herczyńska G., Zagłada osób z zaburzeniami psychicznymi w okupowanej Polsce: początek hitlerowskiego ludobójstwa, Postępy Psychiatrii i Neurologii, 2009.
Isenberg N., White Trash: The 400-Year Untold History of Class in America, Penguin, 2016.
Janiszewski T., Polska idea państwowa a polityka populacyjna, Polskie Towarzystwo Eugeniczne, Warszawa 1933.
Janiszewski T., Idea państwowa a zdrowie, Warszawa 1937a.
Janiszewski T., Ideologia stanu lekarskiego, Warszawa1937b.
Janiszewski T., O potrzebie stworzenia Instytutu i osobnej kasie higieny społecznej ze względu na
interes nauki i na obronę Państwa, Warszawa 1937c.
Jonca K., „Noc kryształowa”: ze studiów nad nowoczesną techniką pogromu z 9-10 listopada
1938 r. w Trzeciej Rzeszy, Wrocław 1991.
Jost A., Das Recht auf den Tod, BoD – Books on Demand 2017.
Kaczanowski K., Guratowska M., Kazimierz Stołyhwo (1880-1966) – w 40. rocznicę śmierci,
Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, 2006.
Konarska-Pabiniak B., Dzieje gostynińskiej psychiatrii – w 70. rocznicę narodzin, Notatki Płockie : Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego, 2004.
Kossobudzki P., Eugenika, czyli jak wyhodować nadczłowieka, „Gazeta Wyborcza” 28 listopad
2013. Pobrano z http://wyborcza.pl/piatekekstra/1,129155,15041710,Eugenika__czyli_jak_wyhodowac_nadczlowieka.html?disableRedirects=true
Kröner H.-P., Von der Rassenhygiene zur Humangenetik.: Das Kaiser-Wilhelm-Institut für Anthropologie, menschliche Erblehre und Eugenik nach dem Kriege, Gustav Fischer 1998.
Krzywicki L, Prace antropologiczne: ludy, rasy fizyczne, rasy psychiczne, Warszawa 1969.
Kuhl S., The Nazi Connection: Eugenics, American Racism, and German National Socialism, Oxford 2002.
Kulikowska A., Okupacyjne wspomnienia ze Szpitala Psychiatrycznego w Gostyninie, Przegląd
Lekarski, 1977, 34(1).
Kulka O.D., Die Nürnberger Rassengesetze und die deutsche Bevölkerung im Lichte geheimer
NS-Lage und Stimmungsberichte, Deutsche Verlags-Anstalt 1984.
Laughlin H.H., Eugenical Sterilization in the United States, Bibliolife DBA of Bibilio Bazaar
II LLC 2016.
Lehrer S., Wannsee House and the Holocaust, McFarland 2008.
Liddell H.G., Scott R., εὐγενής, 1889. Pobrano 12 lipiec 2017, z http://www.greek-language.
gr/Resources/ancient_greek/tools/liddel-scott/search.html?lq=%CE%B5%E1%BD%90%CE%B3%CE%B5%CE%BD%CE%AE%CF%82+
Lombardo P.A., Three Generations, No Imbeciles: Eugenics, the Supreme Court, and Buck V. Bell,
JHU Press, 2008.
Mantovani C., Rigenerare la società: l’eugenetica in Italia dalle origini ottocentesche agli anni
Trenta, Rubbettino Editore 2004.
Meyer B., Simon H., Schütz C., Jews in Nazi Berlin: From Kristallnacht to Liberation, Chicago
2009.
Michalik P., The Attempts to ’Introduce Eugenic Legislation in the Second Polish Republic as
Viewed from the Perspective of the Solutions Adopted in the united States of America, Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, 2011, 4.
Mikulski K., Stotyhwowa E., Znaczenie badań nad bliźniętami dla nauki o dziedziczeniu i eugeniki, Warszawa 1937.
Monteath P., The Mischling Experience in Oral History, The Oral History Review, 2008, 35(2),
s. 139-158; https://doi.org/10.1093/ohr/ohn025
Moss L.S., Social Inequality, Analytical Egalitarianism and the March Towards Eugenic Explanations in the Social Sciences, Massachusetts 2009.
Mounce B., Εὐγενής. Pobrano 11 lipiec 2017, z https://billmounce.com/greek-dictionary/
eugenes
Musielak M., Polska międzywojenna myśl polityczna i społeczna wobec rasizmu i higieny rasowej
Trzeciej Rzeszy, Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi, 2009.
Musielak M., Prętki K., Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
(red.), Eugenika – aspekty społeczne i etyczne, t. 5, Poznań 2013.
Nasierowski T., Zagłada osób z zaburzeniami psychicznymi w okupowanej Polsce: początek ludobójstwa, Warszawa 2008.
Nusbaum H., Troska o rasę, Zagadnienia Rasy, 1918.
Ordover N., American Eugenics: Race, Queer Anatomy, and the Science of Nationalism, Minnesota 2003.
Otsubo S., Between Two Worlds: Yamanouchi Shigeo and Eugenics in Early Twentieth-Century Japan, Annals of Science, 2005, 62(2), s. 205-231; https://doi.org/10.1080/
0003379031000091608
Otsubo S., Bartholomew J.R., Eugenics in Japan: some ironies of modernity, 1883-1945, Science
in Context, 1998, 11(3-4).
Ploetz A., Sozialanthropologie: Von Alfred Ploetz. [Kopftitel]. B.G. Teubner 1923.
Radomski G., Eugenika i przejawy jej recepcji w polskiej myśli politycznej do 1939 roku, Historia
i Polityka, 2010, 4 (11), s. 85-100; https://doi.org/10.12775/HiP.2010.015
Rębała M., Manowce eugeniki – rozmowa z Magdaleną Gawin, „Newsweek”, 2012. Pobrano
z http://www.newsweek.pl/polska/manowce-eugeniki,96024,1,1.html
Richardson A., Love and Eugenics in the Late Nineteenth Century: Rational Reproduction and the
New Woman, Oxford 2003.
Richet C., La sélection humaine, F. Alcan 1919.
Robertson J., Blood talks: Eugenic modernity and the creation of new Japanese, History and Anthropology, 2002, 13(3), s. 191-216; https://doi.org/10.1080/0275720022000025547
Robinson W.J. (William J. (1917)), Eugenics, marriage and birth control : (practical eugenics),
New York, The Critic and guide company. Pobrano z http://archive.org/details/eugenicsmarriage00robiuoft
Roszak P., Soteriologia zasługi i przyjaźni. Święty Tomasz z Akwinu wobec Cur Deus homo
św. Anzelma, Teologia w Polsce, 2014, 8(1).
Rybicka U., Wystawa: Historia polskiej i europejskiej eugeniki [serwis PAP], 2008. Pobrano
18 lipiec 2017, z http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,72202,wystawa-historia-polskiej-i-europejskiej-eugeniki.html
Ryszkiewicz M., Człowiek coraz bardziej rozumny, „Newsweek”, 2007.
Rzepa T., Kulisy sporu wokół (Państwowej) Wyższej Szkoły Higieny Psychicznej: Baley kontra
Dąbrowski [The inside story of the dispute concerning the Higher School of Mental
Hygiene. Baley versus Dąbrowski], Przegląd Psychologiczny, 2010.
Rzepa T., Leon Wernic jako zwolennik i propagator eugeniki, Postępy Psychiatrii i Neurologii,
2013, 22(1).
Sahaj T., Eugenika. Glosa na marginesie książki Johna Glada „Przyszła ewolucja człowieka”. Eugenika w dwudziestym pierwszym wieku – sprawy wcale niemarginalne, Filozofia Publiczna
i Edukacja Demokratyczna, 2013, 2(1).
Samaan A.E., From a Race of Masters to a Master Race: 1948 To 1848, A.E. Samaan 2013.
Samaan A.E., Harry H. Laughlin: American Scientist. American Progressive. Nazi Collaborator,
A.E. Samaan, 2015.
Schmuhl H.-W., Rassenforschung an Kaiser-Wilhelm-Instituten vor und nach 1933, Wallstein
Verlag 2003.
Schmuhl H.-W., Grenzüberschreitungen: das Kaiser-Wilhelm-Institut für Anthropologie, menschliche Erblehre und Eugenik 1927-1945, Wallstein Verlag 2005.
Schmuhl H.-W., The Kaiser Wilhelm Institute for Anthropology, Human Heredity and Eugenics,
1927-1945: Crossing Boundaries, Springer Science & Business Media, 2008.
Schneider W.H., L’eugénisme en France : le tournant des années trente, Sciences sociales et
santé, 1986, 4(3), s. 81-114. https://doi.org/10.3406/sosan.1986.1041
Schott H., Tölle R., Geschichte der Psychiatrie: Krankheitslehren, Irrwege, Behandlungsformen,
C.H. Beck, 2006.
Selden S., Transforming Better Babies into Fitter Families: Archival Resources and the History of
the American Eugenics Movement, 1908-1930, Proceedings of the American Philosophical Society, 2005, 149(2).
Smith D., Epigenetics, [w:] Encyclopedia of Clinical Neuropsychology, red. W.J. Kreutzer,
J. DeLuca, B. Caplan, Cham 2017; https://doi.org/10.1007/978-3-319-56782-2_9029-1
Spasowski W., Wyzwolenie człowieka: w świetle filozofji, socjologji pracy i wychowania ludzkości.
Warszawa 1933.
Steinweis A.E., Kristallnacht 1938, Harvard 2009.
Sterkowicz S., Nieludzka medycyna: lekarze w służbie nazizmu, Warszawa 2007.
Stojanowski K., Rasowe podstawy eugeniki, Poznań 1927.
Stołyhwo K., La raza nordica y su importancia politica a la luz la antropologia, Lisboa 1933.
Stołyhwo K., Das Problem der nordischen Rasse in Wissenschaft und Politik [Zagadnienie rasy
nordycznej w nauce i polityce], Berlin 1940.
Strojanowski J., Ewolucjonizm w psychiatrii w XIX w. Medycyna Nowożytna. Studia nad
Historią Medycyny, 1996, 2(2).
Symens I., Mystiek Antisemitisme: Waar Sprookjes en wetenschap elkaar ontmoeten (1 edition),
Create Space Independent Publishing Platform 2015.
Szczepaniak A.K., „Dobry” przedrostek ευ-. Polsko-greckie studium porównawcze, Studia Linguistica, 2009, XXVIII (3196), s. 43-56.
Szyf M., Jak doświadczenia wczesnego dzieciństwa zostają zapisane w DNA, 2011. Pobrano
18 listopad 2018 z https://www.ted.com/talks/moshe_szyf_how_early_life_experience_is_written_into_dna?language=pl
Taguieff P.-A., L’introduction de l’eugénisme en France : du mot à l’idée, Mots, 1991, 26(1),
s. 23-45; https://doi.org/10.3406/mots.1991.1592
Timms O., Bio-Medical Ethics – E-Book, Elsevier Health Sciences, 2016.
Tomczyk P., Ustawa o ochronie krwi niemieckiej i niemieckiej czci: geneza i orzecznictwo, Przegląd Zachodni, 2013.
Turda M., The History of East-Central European Eugenics, 1900-1945: Sources and Commentaries, Bloomsbury Publishing 2015.
Unal M., Ozer D.U., Gene doping in sports, Sports Medicine (Auckland, N.Z.), 2004, 34(6),
s. 357-362; https://doi.org/10.2165/00007256-200434060-00002
Wagenen van B., Appendix – Preliminary Report of the Committee of the Eugenic Section of
the American Breeders’ Association to Study and to Report on the Best Practical Means for
Cutting Off the Defective Germ-Plasm in the Human Population, Problems in Eugenics:
Organised by the Eugenics Education Society, 1912.
Ward P.D., Co się stanie z Homo sapiens? Świat Nauki, 2009, 2.
Weindling P., Health, Race and German Politics Between National Unification and Nazism, 1870-
1945, Cambridge 1993.
Weiss S.F., Race hygiene and national efficiency: The eugenics of Wilhelm Schallmayer, Berkeley
2003.
Witkowski J.A., Gann A., Sambrook J., Laboratory C.S.H., Life Illuminated: Selected Papers
from Cold Spring Harbor, CSHL Press 2008.
Witkowski J.A., Inglis J.R., Davenport’s Dream: 21st Century Reflections on Heredity and Eugenics. CSHL Press 2008.
Wood J.C., McLure M., Vilfredo Pareto: Critical Assessments of Leading Economists, Taylor
& Francis 1999.
Wróbel G., Doping genetyczny, Akademia Wychowania Fizycznego, Katowice. Pobrano
18 listopada 2018 z http://www. gregfit.pl/doping_gen.pdf.
Zaremba M., Higieniści: z dziejów eugeniki, przekł. W. Chudoba, wyd. 2, Wołowiec 2014.
Żejmo-Żejmis S., O rasie, rasach i rasizmie, Warszawa 1936a.
Żejmo-Żejmis S., Współczesność a antropologia i eugenika, Polskie Towarzystwo Eugeniczne,
Warszawa 1936b.
Żółtowski H., Obezpłodnienie w świetle nauk społecznych, Higiena Psychiczna, 1935.
Żółtowski H., Wyjałowienie w ramach eugeniki, Polskie Towarzystwo Eugeniczne, Warszawa 1937.
Żółtowski H., Eugenika a wychowanie, Polskie Towarzystwo Eugeniczne, Warszawa 1938.
Αριστοφάνης. (658). Λυσιστράτη.
Ευριπίδης. (288 n.e.). Ἡρακλεῖδαι.
Ευριπίδης. (464 n.e.). Ἡρακλεῖδαι.
Πλάτωνα. (410 n.e.). Πολιτεία.
Abramowiczówna Z. (red.), Słownik grecko-polski, t. 3 (Λ-Π), Warszawa 1963.
Abramowiczówna Z. (red.), Słownik grecko-polski, t. 4 (Π-Ω), Warszawa 1965.
Adams M.B., The Wellborn Science: Eugenics in Germany, France, Brazil, and Russia, Oxford
1990.
Archives list. (1936a). Eugenic Archives: Newspaper clipping about H. Laughlin’s honorary degree from the University of Heidelberg. Pobrano 20 lipiec 2017, z http://www.
eugenicsarchive.org/html/eugenics/static/images/1229.html
Archives list. (1936b, maj 16). Eugenic Archives: German letter from Heidelberg about
H. Laughlin’s honorary degree. Pobrano 20 lipiec 2017, z http://www.eugenicsarchive.org/html/eugenics/static/images/1222.html
Archives list. (1936c, maj 28). Eugenic Archives: H. Laughlin letter to C. Schneider acknowledging honorary degree from the University of Heidelberg. Pobrano 20 lipiec
2017, z http://www.eugenicsarchive.org/html/eugenics/static/images/1221.html
Archives list. (1936d, maj 31). Eugenic Archives: Invitation to Harry Laughlin to attend
the 550th Jubilee of University of Heidelberg (at which he was conferred an honorary
degree). Pobrano 20 lipiec 2017, z http://www.eugenicsarchive.org/html/eugenics/
static/images/1223.html
Baur E., Fischer E., Lenz F., Grundriss der menschlichen Erblichkeitslehre und Rassenhygiene
von Erwin Bauer, Eugen Fischer [und] Fritz Lenz, München J.F. Lehmann1921. Pobrano
z http://archive.org/details/grundrissdermens02bauruoft
BibleHub. (2017). εὐγενής (eugenes). Pobrano 11 lipiec 2017, z http://biblehub.com/greek/2104.htm
Black E., Wojna przeciw słabym: eugenika i amerykańska kampania na rzecz stworzenia rasy panów, przekł. H. Jankowska, Warszawa 2004.
Błajet P., Miłość. Rozwój. Wychowanie, Toruń 2010.
Błaszczyk T., Zapoznane ofiary nazistów. Pamięć o zagładzie chorych psychicznie: Tiegenhof
(Dziekanka) i Hadamar, Sensus Historiae, 2016, 25(4).
Boguszewski J., Zadania eugeniczne w Polsce, Walka o Zdrowie, 1918, (6-7).
Braner D., Das Gesetz zur Verhütung erbkranken Nachwuchses: Ein Instrument des nationalsozialistischen Maßnahmenstaates? Verlag 2011.
Bruinius H., Better for All the World: The Secret History of Forced Sterilization and America’s
Quest for Racial Purity, Knopf Doubleday Publishing Group, 2007.
Bünte C., Die Debatte um „die Vernichtung lebensunwerten Lebens” in der frühen Weimarer
Republik, Verlag 2006.
Carrel A., L’homme, cet inconnu, Plon, 1997.
Cassata F., Building the New Man: Eugenics, Racial Science and Genetics in Twentieth-Century
Italy, Central European University Press, 2011.
Currell S., Cogdell C., Popular Eugenics: National Efficiency and American Mass Culture in the
1930s, Ohio 2006.
Darwin C., O pochodzeniu człowieka: z rycinami, przekł. M. Ilecki, Warszawa 1929.
DeJarnettw J., Delegates Urge Wider Practice of Sterilization, Richmond (Virginia) Times-Dispatch, 1934.
Dillon C., Dachau and the SS: A Schooling in Violence, Oxford 2016.
Dybowski B., Kilka uwag dotyczących stanowiska antropologii i jej przyszłej działalności,
Światowit, 1924, 12.
Engs R.C., The Progressive Era’s Health Reform Movement: A Historical Dictionary, Greenwood
Publishing Group, 2003.
Fangerau H., Müller I., Das Standardwerk der Rassenhygiene von Erwin Baur, Eugen Fischer
und Fritz Lenz im Urteil der Psychiatrie und Neurologie 1921-1940, Der Nervenarzt, 2002,
73(11), https://doi.org/10.1007/s00115-002-1421-1
Fings K., A ‘Wannsee Conference’ on the Extermination of the Gypsies? New Research Findings
Regarding 15 January 1943 and the Auschwitz Decree†, Dapim: Studies on the Holocaust,
2013, 27(3), https://doi.org/10.1080/23256249.2013.852766
Fuschetto C., Fabbricare l’uomo. L’eugenetica tra biologia e ideologia, Armando Editore, 2004.
Galton S.F., English Men of Science: Their Nature and Nurture, D. Appleton, 1875.
Galton S.F., First International eugenics congress, London, July 24th to July 30th, 1912, University of London, South Kensington; programme and time table, Beverley 1912: Wright &
Hoggard, printers. Pobrano z https//catalog.hathitrust.org/Record/100363526
Gawin M., Rasa i nowoczesność: historia polskiego ruchu eugenicznego (1880-1952), Warszawa
2003.
Gillham N.W., A Life of Sir Francis Galton: From African Exploration to the Birth of Eugenics,
Oxford 2001.
Goddard H.H., The Kallikak Family, BiblioBazaar 2008.
Goldhagen D.J., Hitler’s Willing Executioners: Ordinary Germans and the Holocaust, Knopf
Doubleday Publishing Group 2007.
Grant M., The Passing of the Great Race, The Palingenesis Project, Wermod and Wermod
Publishing Group, 2012.
Grotjahn A., Janiszewski T., Higjena ludzkiego rozrodu: zarys praktycznej eugeniki, Polskie
Towarzystwo Eugeniczne, Warszawa 1930.
Heinemann I., Rasse, Siedlung, deutsches Blut: Das Rasse – und Siedlungshauptamt der SS und
die rassenpolitische Neuordnung Europas, Wallstein Verlag 2013.
Herczyńska G., Zagłada osób z zaburzeniami psychicznymi w okupowanej Polsce: początek hitlerowskiego ludobójstwa, Postępy Psychiatrii i Neurologii, 2009.
Isenberg N., White Trash: The 400-Year Untold History of Class in America, Penguin, 2016.
Janiszewski T., Polska idea państwowa a polityka populacyjna, Polskie Towarzystwo Eugeniczne, Warszawa 1933.
Janiszewski T., Idea państwowa a zdrowie, Warszawa 1937a.
Janiszewski T., Ideologia stanu lekarskiego, Warszawa1937b.
Janiszewski T., O potrzebie stworzenia Instytutu i osobnej kasie higieny społecznej ze względu na
interes nauki i na obronę Państwa, Warszawa 1937c.
Jonca K., „Noc kryształowa”: ze studiów nad nowoczesną techniką pogromu z 9-10 listopada
1938 r. w Trzeciej Rzeszy, Wrocław 1991.
Jost A., Das Recht auf den Tod, BoD – Books on Demand 2017.
Kaczanowski K., Guratowska M., Kazimierz Stołyhwo (1880-1966) – w 40. rocznicę śmierci,
Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, 2006.
Konarska-Pabiniak B., Dzieje gostynińskiej psychiatrii – w 70. rocznicę narodzin, Notatki Płockie : Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego, 2004.
Kossobudzki P., Eugenika, czyli jak wyhodować nadczłowieka, „Gazeta Wyborcza” 28 listopad
2013. Pobrano z http://wyborcza.pl/piatekekstra/1,129155,15041710,Eugenika__czyli_jak_wyhodowac_nadczlowieka.html?disableRedirects=true
Kröner H.-P., Von der Rassenhygiene zur Humangenetik.: Das Kaiser-Wilhelm-Institut für Anthropologie, menschliche Erblehre und Eugenik nach dem Kriege, Gustav Fischer 1998.
Krzywicki L, Prace antropologiczne: ludy, rasy fizyczne, rasy psychiczne, Warszawa 1969.
Kuhl S., The Nazi Connection: Eugenics, American Racism, and German National Socialism, Oxford 2002.
Kulikowska A., Okupacyjne wspomnienia ze Szpitala Psychiatrycznego w Gostyninie, Przegląd
Lekarski, 1977, 34(1).
Kulka O.D., Die Nürnberger Rassengesetze und die deutsche Bevölkerung im Lichte geheimer
NS-Lage und Stimmungsberichte, Deutsche Verlags-Anstalt 1984.
Laughlin H.H., Eugenical Sterilization in the United States, Bibliolife DBA of Bibilio Bazaar
II LLC 2016.
Lehrer S., Wannsee House and the Holocaust, McFarland 2008.
Liddell H.G., Scott R., εὐγενής, 1889. Pobrano 12 lipiec 2017, z http://www.greek-language.
gr/Resources/ancient_greek/tools/liddel-scott/search.html?lq=%CE%B5%E1%BD%90%CE%B3%CE%B5%CE%BD%CE%AE%CF%82+
Lombardo P.A., Three Generations, No Imbeciles: Eugenics, the Supreme Court, and Buck V. Bell,
JHU Press, 2008.
Mantovani C., Rigenerare la società: l’eugenetica in Italia dalle origini ottocentesche agli anni
Trenta, Rubbettino Editore 2004.
Meyer B., Simon H., Schütz C., Jews in Nazi Berlin: From Kristallnacht to Liberation, Chicago
2009.
Michalik P., The Attempts to ’Introduce Eugenic Legislation in the Second Polish Republic as
Viewed from the Perspective of the Solutions Adopted in the united States of America, Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, 2011, 4.
Mikulski K., Stotyhwowa E., Znaczenie badań nad bliźniętami dla nauki o dziedziczeniu i eugeniki, Warszawa 1937.
Monteath P., The Mischling Experience in Oral History, The Oral History Review, 2008, 35(2),
s. 139-158; https://doi.org/10.1093/ohr/ohn025
Moss L.S., Social Inequality, Analytical Egalitarianism and the March Towards Eugenic Explanations in the Social Sciences, Massachusetts 2009.
Mounce B., Εὐγενής. Pobrano 11 lipiec 2017, z https://billmounce.com/greek-dictionary/
eugenes
Musielak M., Polska międzywojenna myśl polityczna i społeczna wobec rasizmu i higieny rasowej
Trzeciej Rzeszy, Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi, 2009.
Musielak M., Prętki K., Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
(red.), Eugenika – aspekty społeczne i etyczne, t. 5, Poznań 2013.
Nasierowski T., Zagłada osób z zaburzeniami psychicznymi w okupowanej Polsce: początek ludobójstwa, Warszawa 2008.
Nusbaum H., Troska o rasę, Zagadnienia Rasy, 1918.
Ordover N., American Eugenics: Race, Queer Anatomy, and the Science of Nationalism, Minnesota 2003.
Otsubo S., Between Two Worlds: Yamanouchi Shigeo and Eugenics in Early Twentieth-Century Japan, Annals of Science, 2005, 62(2), s. 205-231; https://doi.org/10.1080/
0003379031000091608
Otsubo S., Bartholomew J.R., Eugenics in Japan: some ironies of modernity, 1883-1945, Science
in Context, 1998, 11(3-4).
Ploetz A., Sozialanthropologie: Von Alfred Ploetz. [Kopftitel]. B.G. Teubner 1923.
Radomski G., Eugenika i przejawy jej recepcji w polskiej myśli politycznej do 1939 roku, Historia
i Polityka, 2010, 4 (11), s. 85-100; https://doi.org/10.12775/HiP.2010.015
Rębała M., Manowce eugeniki – rozmowa z Magdaleną Gawin, „Newsweek”, 2012. Pobrano
z http://www.newsweek.pl/polska/manowce-eugeniki,96024,1,1.html
Richardson A., Love and Eugenics in the Late Nineteenth Century: Rational Reproduction and the
New Woman, Oxford 2003.
Richet C., La sélection humaine, F. Alcan 1919.
Robertson J., Blood talks: Eugenic modernity and the creation of new Japanese, History and Anthropology, 2002, 13(3), s. 191-216; https://doi.org/10.1080/0275720022000025547
Robinson W.J. (William J. (1917)), Eugenics, marriage and birth control : (practical eugenics),
New York, The Critic and guide company. Pobrano z http://archive.org/details/eugenicsmarriage00robiuoft
Roszak P., Soteriologia zasługi i przyjaźni. Święty Tomasz z Akwinu wobec Cur Deus homo
św. Anzelma, Teologia w Polsce, 2014, 8(1).
Rybicka U., Wystawa: Historia polskiej i europejskiej eugeniki [serwis PAP], 2008. Pobrano
18 lipiec 2017, z http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,72202,wystawa-historia-polskiej-i-europejskiej-eugeniki.html
Ryszkiewicz M., Człowiek coraz bardziej rozumny, „Newsweek”, 2007.
Rzepa T., Kulisy sporu wokół (Państwowej) Wyższej Szkoły Higieny Psychicznej: Baley kontra
Dąbrowski [The inside story of the dispute concerning the Higher School of Mental
Hygiene. Baley versus Dąbrowski], Przegląd Psychologiczny, 2010.
Rzepa T., Leon Wernic jako zwolennik i propagator eugeniki, Postępy Psychiatrii i Neurologii,
2013, 22(1).
Sahaj T., Eugenika. Glosa na marginesie książki Johna Glada „Przyszła ewolucja człowieka”. Eugenika w dwudziestym pierwszym wieku – sprawy wcale niemarginalne, Filozofia Publiczna
i Edukacja Demokratyczna, 2013, 2(1).
Samaan A.E., From a Race of Masters to a Master Race: 1948 To 1848, A.E. Samaan 2013.
Samaan A.E., Harry H. Laughlin: American Scientist. American Progressive. Nazi Collaborator,
A.E. Samaan, 2015.
Schmuhl H.-W., Rassenforschung an Kaiser-Wilhelm-Instituten vor und nach 1933, Wallstein
Verlag 2003.
Schmuhl H.-W., Grenzüberschreitungen: das Kaiser-Wilhelm-Institut für Anthropologie, menschliche Erblehre und Eugenik 1927-1945, Wallstein Verlag 2005.
Schmuhl H.-W., The Kaiser Wilhelm Institute for Anthropology, Human Heredity and Eugenics,
1927-1945: Crossing Boundaries, Springer Science & Business Media, 2008.
Schneider W.H., L’eugénisme en France : le tournant des années trente, Sciences sociales et
santé, 1986, 4(3), s. 81-114. https://doi.org/10.3406/sosan.1986.1041
Schott H., Tölle R., Geschichte der Psychiatrie: Krankheitslehren, Irrwege, Behandlungsformen,
C.H. Beck, 2006.
Selden S., Transforming Better Babies into Fitter Families: Archival Resources and the History of
the American Eugenics Movement, 1908-1930, Proceedings of the American Philosophical Society, 2005, 149(2).
Smith D., Epigenetics, [w:] Encyclopedia of Clinical Neuropsychology, red. W.J. Kreutzer,
J. DeLuca, B. Caplan, Cham 2017; https://doi.org/10.1007/978-3-319-56782-2_9029-1
Spasowski W., Wyzwolenie człowieka: w świetle filozofji, socjologji pracy i wychowania ludzkości.
Warszawa 1933.
Steinweis A.E., Kristallnacht 1938, Harvard 2009.
Sterkowicz S., Nieludzka medycyna: lekarze w służbie nazizmu, Warszawa 2007.
Stojanowski K., Rasowe podstawy eugeniki, Poznań 1927.
Stołyhwo K., La raza nordica y su importancia politica a la luz la antropologia, Lisboa 1933.
Stołyhwo K., Das Problem der nordischen Rasse in Wissenschaft und Politik [Zagadnienie rasy
nordycznej w nauce i polityce], Berlin 1940.
Strojanowski J., Ewolucjonizm w psychiatrii w XIX w. Medycyna Nowożytna. Studia nad
Historią Medycyny, 1996, 2(2).
Symens I., Mystiek Antisemitisme: Waar Sprookjes en wetenschap elkaar ontmoeten (1 edition),
Create Space Independent Publishing Platform 2015.
Szczepaniak A.K., „Dobry” przedrostek ευ-. Polsko-greckie studium porównawcze, Studia Linguistica, 2009, XXVIII (3196), s. 43-56.
Szyf M., Jak doświadczenia wczesnego dzieciństwa zostają zapisane w DNA, 2011. Pobrano
18 listopad 2018 z https://www.ted.com/talks/moshe_szyf_how_early_life_experience_is_written_into_dna?language=pl
Taguieff P.-A., L’introduction de l’eugénisme en France : du mot à l’idée, Mots, 1991, 26(1),
s. 23-45; https://doi.org/10.3406/mots.1991.1592
Timms O., Bio-Medical Ethics – E-Book, Elsevier Health Sciences, 2016.
Tomczyk P., Ustawa o ochronie krwi niemieckiej i niemieckiej czci: geneza i orzecznictwo, Przegląd Zachodni, 2013.
Turda M., The History of East-Central European Eugenics, 1900-1945: Sources and Commentaries, Bloomsbury Publishing 2015.
Unal M., Ozer D.U., Gene doping in sports, Sports Medicine (Auckland, N.Z.), 2004, 34(6),
s. 357-362; https://doi.org/10.2165/00007256-200434060-00002
Wagenen van B., Appendix – Preliminary Report of the Committee of the Eugenic Section of
the American Breeders’ Association to Study and to Report on the Best Practical Means for
Cutting Off the Defective Germ-Plasm in the Human Population, Problems in Eugenics:
Organised by the Eugenics Education Society, 1912.
Ward P.D., Co się stanie z Homo sapiens? Świat Nauki, 2009, 2.
Weindling P., Health, Race and German Politics Between National Unification and Nazism, 1870-
1945, Cambridge 1993.
Weiss S.F., Race hygiene and national efficiency: The eugenics of Wilhelm Schallmayer, Berkeley
2003.
Witkowski J.A., Gann A., Sambrook J., Laboratory C.S.H., Life Illuminated: Selected Papers
from Cold Spring Harbor, CSHL Press 2008.
Witkowski J.A., Inglis J.R., Davenport’s Dream: 21st Century Reflections on Heredity and Eugenics. CSHL Press 2008.
Wood J.C., McLure M., Vilfredo Pareto: Critical Assessments of Leading Economists, Taylor
& Francis 1999.
Wróbel G., Doping genetyczny, Akademia Wychowania Fizycznego, Katowice. Pobrano
18 listopada 2018 z http://www. gregfit.pl/doping_gen.pdf.
Zaremba M., Higieniści: z dziejów eugeniki, przekł. W. Chudoba, wyd. 2, Wołowiec 2014.
Żejmo-Żejmis S., O rasie, rasach i rasizmie, Warszawa 1936a.
Żejmo-Żejmis S., Współczesność a antropologia i eugenika, Polskie Towarzystwo Eugeniczne,
Warszawa 1936b.
Żółtowski H., Obezpłodnienie w świetle nauk społecznych, Higiena Psychiczna, 1935.
Żółtowski H., Wyjałowienie w ramach eugeniki, Polskie Towarzystwo Eugeniczne, Warszawa 1937.
Żółtowski H., Eugenika a wychowanie, Polskie Towarzystwo Eugeniczne, Warszawa 1938.
Αριστοφάνης. (658). Λυσιστράτη.
Ευριπίδης. (288 n.e.). Ἡρακλεῖδαι.
Ευριπίδης. (464 n.e.). Ἡρακλεῖδαι.
Πλάτωνα. (410 n.e.). Πολιτεία.