Abstrakt
The adolescence period is a time in which appear some significant adjustments concerning one’s identity. Adolescents, both males and females, have to undertake new forms of behaviour and experiment in order to determine their own place in the society and to find the answer to the question ‘who am I?’. Risk behaviours, including using alcohol by young people during adolescence, are supposed to meet the developmental challenges, bearing in mind personal resources and limitations occurring in the context of the development of an adolescent. The article presents a discussion concerning the meaning of a developing identity in using alcohol by adolescents as well as the proper understanding of teenagers’ identity dilemmas when relevant psychological and pedagogical interventions are chosen.
Bibliografia
Bardziejewska M., Okres dorastania. Jak rozpoznać potencjał nastolatków? [w:] Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, red. A.I. Brzezińska, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2015.
Bentrim-Tapio E.M., Alcohol consumption in undergraduate students: the role of egoidentity status, alcohol expectancies, and drinking refusal self-efficacy, NASPA Journal, 2004, 41(4).
Bishop D.I., Macy-Lewis J.A., Schnekloth C.A., Puswella S., Struessel G.L., Ego identity status and reported alcohol consumption: a study of first-year college students, Journal of Adolescence, 1997, 20(2).
Bishop D.I., Weisgram E.S., Holleque K.M., Lund K.E., Wheeler-Anderson J.R., Identity de-velopment and alcohol consumption: current and retrospective self-reports by college students, Journal of Adolescence, 2005, 28.
Bonino S., Cattelino E., Ciairano S., Adolescents and Risk. Behavior, Functions, and Protective Factors, Springer-Verlag, Italia 2005.
Brzezińska A., Społeczna psychologia rozwoju, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2000.
Brzezińska A.I., Appelt K., Ziółkowska A., Psychologia rozwoju człowieka, [w:] Psychologia akademicka, t. 2, red. J. Strelau, D. Doliński, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2011.
Brzezińska A.I., Piotrowski K., Diagnoza statusów tożsamości w okresie adolescencji, wyłaniającej się dorosłości i wczesnej dorosłości za pomocą Skali Wymiarów Rozwoju Tożsamości (DIDS), Studia Psychologiczne, 2009, 47(3).
Corte C., Zucker R.A., Self-concept disturbances: Cognitive vulnerability for early drinking and early drunkenness in adolescents at high risk for alcohol problems, Addictive Behaviors, 2008, 33.
Dodes L.M., The heart of addiction. A new approach to understanding and managing alcoholism and other addictive behaviors, Harper, New York 2003.
Dzielska A., Picie alkoholu, [w:] Zdrowie i zachowania zdrowotne młodzieży szkolnej w Polsce na tle wybranych uwarunkowań socjodemograficznych. Wyniki Badań HBSC 2014, red. J. Mazur, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2015.
Erikson E.H., Dzieciństwo i społeczeństwo, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 1997.
Essau C.A., Hutchinson D., Alcohol use, abuse and dependence, [w:] Adolescent addiction: epidemiology, assessment and treatment, red. C.A. Essau, Academic Press Elsevier, London 2008.
Flores P.J., Addiction as an attachment disorder, Jason Aronson Books, Lanham 2004
Grzegorek A., Co psycholog może mieć na myśli, kiedy mówi o tożsamości? [w:] W kręgu psychologicznej problematyki tożsamości, red. D. Kubacka-Jasiecka, M. Kuleta, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
Grzegorzewska I., Pisula E., Borkowska A.R., Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży, [w:] Psychologia kliniczna, red. L. Cierpiałkowska, H. Sęk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2016.
Gullotta T.P., A Selected Social History of the Stepping-Stone Drugs, [w:] Adolescent Substance Abuse Evidence-Based Approaches to Prevention and Treatment, red. C.G. Leukefeld, T.P. Gullotta, M. Staton-Tindall, Springer Science+Business Media, New York 2009.
Hardy S.A., Francis S.W., Zamboanga B.L., Kim S.Y., Anderson S.S.G., Forthun L.F., The roles of identity formation and moral identity in college student mental health, health-risk be-haviors, and psychological well-being, Journal of Clinical Psychology, 2013, 69(4).
Hejmanowski Sz., Okres dorastania – zagrożenia rozwoju, Remedium, 2004, 1(131).Hibell B., Guttormsson U., Ahlström S., Balakireva O., Bjarnason T., Kokkevi A., Kraus L., The 2011 ESPAD report. Substance use among students in 36 European countries, Szwedzka Rada ds. Informacji o Alkoholu i Innych Używkach, Sztokholm 2012.Höfler D.Z., Kooyman M., Attachment transition, addiction and therapeutic bonding – an integrative approach, Journal of Substance Abuse Treatment, 1996, 13(6).
Holmes J., Attachment theory and psychoanalysis: a rapprochement, British Journal of Psychotherapy, 2000, 17(2).
Huflejt-Łukasik M., Ja i procesy samoregulacji: różnice między zdrowiem a zaburzeniami psychicznymi, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2010.
Jankowiak B., Zachowania ryzykowne młodzieży. Studium teoretyczno-empiryczne, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2017.
Jarymowicz M., Psychologia tożsamości, [w:] Psychologia. Podręcznik akademicki, tom 3 – Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej, red. J. Strelau, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002.
Jessor R., Risk Behavior in Adolescence: A Psychosocial Framework for Understanding and Action, Journal of Adolescent Health, 1991, 12.
Jones D.B., Addiction and pathological accommodation: an intersubjective look an impediments to the utilization of Alcoholics Anonymous, The International Journal of Psychoanalytic Self Psychology, 2009, 4.
Khantzian E.J., Treating addiction as a human process, Jason Aronson Books, Lanham 2007.
Khantzian E.J., Albanese M., Understanding addiction as self-medication. Finding hope behind the pain, Rowman & Littlefield Publishers, Lanham 2008.
Kohut H., Preface, [w:] Psychodynamics of drug dependence. NIDA Research Monograph 12, red. J.D. Blaine, D.A. Julius, Superintendent of Documents, U.S. Government Printing Office, Washington 1977.
Kubacka-Jasiecka D., Autodestruktywna tożsamość a kryzys emocjonalny, [w:] W kręgu psychologicznej problematyki tożsamości, red. D. Kubacka-Jasiecka, M. Kuleta, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
Kubacka-Jasiecka D., Kuleta M., Wprowadzenie, [w:] W kręgu psychologicznej problematyki tożsamości, red. D. Kubacka-Jasiecka, M. Kuleta, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
Kueppenbender K., Herman J., Khantzian E., Albanese M., “Narcotics helped, I thought.” Recurrent traumatization and recovery from drug dependence, Harvard Review of Psychiatry, 2008, 16.
Laing R.D., Podzielone “ja”. Egzystencjalistyczne studium zdrowia i choroby psychicznej, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 1999.
Levin J.D., Treatment of alcoholism and other addictions. A self-psychology approach, Jason Aronson Inc Northvale, New Jersey – London 1991.
Mandrosz-Wróblewska J., Strategie redukowania problemów tożsamościowych: różnicowanie “Ja – My” i “My – Oni”, [w:] Studia nad spostrzeganiem relacji Ja – Inni: tożsamość, indywiduacja – przynależność, red. M. Jarymowicz, Ossolineum, Wrocław 1988.
Marcia J.E., Development and Validation of Ego – Identity Status, Journal of Personality and Social Psychology, 1966, 3(5).
Mazur J. (red.), Zdrowie i zachowania zdrowotne młodzieży szkolnej w Polsce na tle wybranych uwarunkowań socjodemograficznych. Wyniki Badań HBSC 2014, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2015.
Morgenstern J., Leeds J., Contemporary psychoanalytic theories of substance abuse: a disorder in search of a paradigm, Psychotherapy, 1993, 30(2).
Obuchowska I., Adolescencja, [w:] Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, t. 2, red. B. Harwas-Napierała, J. Trempała, Wydawnictwo Naukowe UAM, Warszawa 2005.
Oleś P., Psychologia człowieka dorosłego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
Ostaszewski K., Zapobieganie używaniu substancji psychoaktywnych, [w:] Edukacja zdrowotna, red. B. Woynarowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.
Padykula N.L., Conklin P., The self regulation model of attachment trauma and addiction, Clinical Social Work Journal, 2010, 38(4).
Pawliczuk W., Poradnictwo psychologiczne w okresie adolescencji, [w] Poradnictwo psychologiczne, red. Cz. Czabała, S. Kluczyńska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2015.
Pilarska A., Ja i tożsamość a dobrostan psychiczny, Wydawnictwo Naukowe WNS UAM, Poznań 2012.
Read A., Psychotherapy with addicted people, [w:] The psychodynamics of addiction, red. M. Weegmann, R. Cohen, Whurr Publishers, London – Philadelphia 2006.
Robertson E.B., Perl H.I., Reider E.E., Sims B.E., Crump A.D., Compton W.M., Drug use prevention: definitions and terminology, [w:] Handbook of Adolescent Drug Use Prevention: Research, Intervention Strategies, and Practice, red. L.M. Scheier, American Psychological Association 2015.
Sachs K.S., Treating alcoholism as a disorder of the self: insights from alcoholics anonymous, Alcoholism Treatment Quarterly, 2003, 21(2).
Schwartz S., The Evolution of Eriksonian and Neo-Eriksonian Identity Theory and Research: a Review and Integration, Identity: An International Journal of Theory and Research, 2001, 1(1).
Schwartz S.J., Forthun L.F., Ravert R.D., Zamboanga B.L., Umaña-Taylor A.J., Filton B.J., Kim S.Y., Rodriguez L., Weisskirch R.S., Vernon M., Shneyderman Y., Williams M.K., Agocha V.B., Hudson M., Identity consolidation and health risk behaviors in college students, American Journal of Health Behavior, 2010, 34(2).
Sęk H., Kaczmarek Ł.D., Promocja zdrowia i prewencja zaburzeń, [w:] Psychologia kliniczna, red. L. Cierpiałkowska, H. Sęk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2016.
Sikora K., Tożsamość jako przedmiot badań psychologii, [w:] W kręgu psychologicznej problematyki tożsamości, red. D. Kubacka-Jasiecka, M. Kuleta, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
Sokolik M., Psychoanaliza i Ja: kliniczna problematyka poczucia tożsamości, Jacek Santorski & CO Agencja Wydawnicza, Warszawa 2000.
Thorberg F.A., Lyvers M., Attachment, fear of intimacy and differentiation of self among clients in substance disorder treatment facilities, Addictive Behaviors, 2006, 31(4).
Weegmann M., Khantzian E.J., Envelopments: immersion in and emergence from drug misuse, American Journal of Psychotherapy, 2011, 65(2).