Słowa kluczowe
social behavior
nobility
peasantry
craftsmen
tridentine piety
finance
justice
youth
Jak cytować
Abstrakt
Niniejszy artykuł omawia wzory zachowania społecznego propagowane przez jezuickich kaznodziejów prowincji polskiej i litewskiej w połowie XVIII stulecia. W świetle wybranych kazań wyłaniają się zarówno ścisłe związki intelektualne z zachodnimi autorami traktatów teologicznych, jak też bezpośrednie nawiązania do obyczajów szlachty i pozostałych warstw społecznych w Rzeczypospolitej doby staropolskiej. Specyfika badanych kaznodziejów polega na próbie adaptacji wzorca pobożności sformułowanego w potrydenckim Kościele katolickim do realiów społeczeństwa polsko-litewskiego.
Bibliografia
Balsam K., Kazania na święta całego roku […], 2 tomy, Poznań 1762–1764; idem, Kazania ná niedziele cáłego roku…, 2 tomy, Poznań 1761.
Balsam K., Kazania przygodne […] o cnotach: wiary, nadziei, miłości y obowiązkach z nich wynikających, 7 tomów, Poznań 1764–1772.
Bednarski S., Balsam Kasper (1715–1760), [in:] Polski Słownik Biograficzny, 1, 1935.
Billacois F., Le duel dans la société française des XVIe–XVIIe siecles: essai de psychosociologie historique, Paris 1986.
Châtellier L., L’Europa dei devoti, Milano 1988.
Erspamer F., La biblioteca di don Ferrante: duello e onore nella cultura del Cinquecento, Roma 1982.
Głażyński A., Kazania na niedziele całego roku […] w kilkanaście lat po śmierci iego dla każących y czytających pożytku w trzech tomikach wydane, Nieśwież 1779.
Grzebień L. (red.), Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy, Kraków 1996, p. 181.
Grzebień L., Rydzewski Wawrzyniec (1717–1765), [in:] Polski Słownik Biograficzny, 33, 1991–92, p. 446–447.
Janeczek S., Oświecenie chrześcijańskie: z dziejów polskiej kultury fi lozofi cznej, Lublin 1994.
Janikowski E., Ks. Jan Poszakowski polski apologeta, Studia Th eologica Varsaviensia 16, 1978, 2, p. 91–109.
Kiernan V.G., The Duel in European History, Oxford 1988.
Pazera W., Polskie kaznodziejstwo epoki Oświecenia, Częstochowa 2000.
Poczobut-Odlanicki J.W., Pamiętnik (1640–1684), oprac. A. Rachuba, Warszawa 1987.
Rydzewski W., Kazania przygodne, Wilno 1768.
Smolińska A., Społeczeństwo polskie w kazaniach jezuickich przełomu XVII i XVIII wieku, Kielce 2005.
Stadler D., Tractatus De Duello Honoris Vindice Ad Theologiae, Et Juris Principia Examinato, Ingoltadt-Augsburg 1751.
Śmiglecki M., O lichwie i trzech przedniejszych kontraktach: wyderkowym, czynszowym i Towarzystwa Kupieckiego, nauka krótka, Wilno 1596.
Teter M., Jews and Heretics in Catholic Poland: A Beleaguered Church in the Post-Reformation Era, Cambridge 2006, p. 81–82, 111.
Vismara P., Oltre l’usura: la Chiesa moderna e il prestito a interesse, Milano 2004.
Licencja
Copyright © 2012 by IKE and PTPN