Między utopią socjalizmu a karykaturą Zachodu. Nie-dziecięca interpretacja świata przedstawionego w trylogii o skrzacie Nieumiałku Mikołaja Nosowa
PDF

Słowa kluczowe

Soviet Union
daily life
Soviet children’s literature
Dunno
Sun City
space in culture

Jak cytować

Studenna-Skrukwa, M. (2018). Między utopią socjalizmu a karykaturą Zachodu. Nie-dziecięca interpretacja świata przedstawionego w trylogii o skrzacie Nieumiałku Mikołaja Nosowa. Studia Europaea Gnesnensia, (18), 63–88. https://doi.org/10.14746/seg.2018.18.4

Abstrakt

This paper attempts an interpretation of Nikolai Nosov’s novels about the adventures of Dunno, which enjoyed a cult status in the Soviet Union. Despite being children’s literature, they are examined in terms of themes that have little to do with young readers. The analysis is historical rather than literary, aiming chiefly to elucidate the cultural context and the social notions from the period of Khrushchev’s thaw. Here, the author undertakes to answer the questions concerning the extent to which the reality created by Nosov served to mould the socialist worldview as early as childhood and, simultaneously, whether it incidentally offered the adult reader an opportunity of intellectual escape into the officially condemned world.

https://doi.org/10.14746/seg.2018.18.4
PDF

Bibliografia

Amsterdamski S. 1981, Życie naukowe a monopol władzy (casus Łysenko), Warszawa.

Ball A.M. 2003, Imagining America: influence and images in twentieth-century Russia, Lanham.

Biografiâ Nikolaâ Nosova. 23.11.2013 [online]. Ria Novosti. Rossiâ segodnâ [dostęp: 2018-03-02]. Dostępny w Internecie: <https://ria.ru/spravka/20131123/978957074.html>.

Brzóstowicz-Klajn M. 2012, Tomasz Morus w mundurku pioniera, czyli utopia i utopijność

w polskim socrealizmie, Poznań.

Chłopek M. 2005, Bikiniarze. Pierwsza polska subkultura, Warszawa.

Cjurpa E. 1957, O wielkiej literaturze dla małych dzieci, Literatura Radziecka, 4, s. 116-122.

Delwig A. 2011, Life in Moscow. Communism and now, bmw.

Dom novogo byta 1966, Ogonёk, 2, s. 26-27.

Duda K. 1995, Antyutopia w literaturze rosyjskiej XX wieku, Kraków.

Etty J. 2015, Comic cosmonaut: space exploration and visual satire in Krokodil in the Thaw [w:] V. Strukov, H. Goscilo (red.), Russian Aviation,

Space Flight, and Visual Culture, Abingdon-New York, s. 89-115.

Gerovitch S. 2015, Soviet Space Mythologies. Public Images, Private Memories, and the Making of a Cultural Identity, Pittsburgh.

Gildner A. 1997, Myśl utopijna w literaturze rosyjskiej, [w:] K. Galon-Kurkowa, T. Klimowicz (red.), Wielkie tematy kultury w literaturach słowiańskich, Wrocław, s. 26-32.

Głuszczenko I. 2012, Sowiety od kuchni. Mikojan i radziecka gastronomia, przekł. M. Przybylski, Warszawa.

Gould S. J. 1999, Niewczesny pogrzeb Darwina, przekł. N. Kancewicz-Hoffmann, Warszawa.

Kafanova L. 1965, Zavtra, Ogonёk, 24, s. 1-2.

Kazûl’kina I. 2001, Nikolaj Nikolajewič Nosov [online]. Knigi i deti. Bibliogid [dostęp: 2018-03-02]. Dostępny w Internecie: <http://bibliogid.ru/pisateli/o-pisatelyakh/483-nosov-nikolaj-nikolaevich>.

Kozlov V. 2015, Stilâgi. Molodye, smelye, svobodnye, Sankt-Peterburg.

Krutov M. 2017. Neznajka i drugie ekstremisty [online]. Radio Svoboda [dostęp: 2018-03-05]. Dostępny w Internecie: <https://www.svoboda.org/a/28784731.html>.

Marszak S. 1952, Literatura – szkole, Literatura Radziecka, 9, s. 134-140.

Marszak S. 1958, O książce poznawczej dla dzieci, Literatura Radziecka, 4, s. 169-173.

Nosov N. 1988, Neznajka na lune, Kiev.

Nosow M. 1962, Nieumiałek w Słonecznym Mieście, przekł. J. Lewandowska, Warszawa.

Nosow M. 1984, Przygody Nieumiałka i jego przyjaciół, Moskwa.

O’Mahony M. 2017, Ever onwards, ever upwards? Representing the aviation hero in Soviet art [w:] V. Strukov, H. Goscilo (red.), Russian Aviation, Space Flight, and Visual Culture,

Abingdon–New York, s. 35-52.

Odnopozov I. 2016, Torgovye avtomaty. Kievskie avtomatcziki, Kiev.

Pagaczewski S. 1965, Porwanie Baltazara Gąbki, Warszawa.

z Krainy Deszczowców – rozmowa Katarzyny Szczerbowskiej z Grzegorzem Leszczyńskim, literaturoznawcą, badaczem literatury dla dzieci i młodzieży, 10.07.2016 [online]. Rzeczpospolita, [dostęp: 21.09.2018]. Dostępny w Internecie: <https://www.rp.pl/Plus-Minus/307079929-

Leszczynski-Pisarz-z-Krainy-Deszczowcow.html>.

Radziwinowicz W. 2017, Dzień Zwycięstwa po moskiewsku. Awiację Rosji pokonała pogoda, najgorsza od 1922 roku [online]. Wyborcza.pl [dostęp: 15.01.2018]. Dostępny w Internecie: <http://wyborcza.pl/7,75399,21784496,dzien-zwyciestwa-po-moskiewsku-awiacje-rosji-pokonala-pogoda.html>.

Schier W. 1982, Wielkie pionierskie przeloty lotnicze. Samoloty w historii i miniaturze, Warszawa.

Serbinenko V. 1989, Tri veka skitanij v mire utopii. Čitaâ brat’ev Strugackih, Novyj mir, 5, s. 242-255.

Sudilowskij A. (reż.). 2000, Pisateli naševo detstwa. He tolko o Neznajke. Nikolaj Nosov [online]. Rossiâ K [dostęp: 2018-03-02]. Dostępny w Internecie: <http://tvkultura.ru/video/show/brand_id/32799/episode_id/691738/>.

Tveritina A. 2014, Soviet children’s literature: The struggle between ideology and creativity [online]. Russia Beyond [dostęp: 2018-03-03]. Dostępny w Internecie: <https://www.rbth.com/literature/2014/06/27/soviet_childrens_literature_the_struggle_between_ideology_and_creativity_377>.

Vajl’ P. 2011, Neznajka [online]. Radio Svoboda [dostęp: 2018-03-05]. Dostępny w Inter¬necie: <https://www.svoboda.org/a/24204541.html>.

Vajl’ P., Genis A. 2013, 60-e. Mir sovetskogo čeloveka, Moskva.

Vanderheide D. 1980, Ethnic Significance of the Non-Black Earth Renovation Project, [w:] E. Allworth (red.), Ethnic Russia in the USSR. The Dilemma of Dominance, New York, s. 218-228.

Viola L. 2014, Imperium Stalina. Gułag i policyjna kolonizacja w Związku Sowieckim w latach trzydziestych, [w:] T. Snyder, R. Brandon (red.), Stalin i Europa. 1928-1953, przekł. S. Kędzierski, Poznań, s. 27-47.

Voskobojnikov V. 2012, Detskaâ literatura včera i segodnâ. A zavtra?, Voprosy literatury, 5, s. 76-88.

Zaloga S.J. 2003, Berety z gwiazdami. Radzieckie wojska powietrznodesantowe, przekł. J. Skowroński, Warszawa.