Palabras clave
Fronde
Jansenism
Cómo citar
Resumen
The paper analyzes the last will of Armand de Bourbon, Prince of Conti, who in his youth abandoned ecclesiastical career and later took active part in the Fronde. Still later, de Bourbon became associated with Jansenists and spent the final years of his life on practicing piety, giving proof of his rigorous morality. The paper thus discusses his last will and professed expiation for the sins of youth, as it attempts to establish whether the testament is a testimony to prince’s Jansenist convictions.
Citas
Żródła rękopiśmienne
Archives Nationales, Paryż, rkps 540/16; 540/28; R/3/101; R/3/106; R/3/113; R/3/114; R/3/115; R/3/117; R/3/118; R/3/126, R/3/129; R/3/130; R/3/131; R/3/132; R/3/151.
Źródła drukowane
Cui contingit nasci, restat mori. Wybór testamentów staropolskich z województwa sandomierskiego, oprac. M. Lubczyński, J. Pielas, H. Suchojad, Warszawa 2005.
Jansénisme et poilitique. Wybór i oprac. R. Taveneaux, Paris 1965.
Mancini H. i M. 1969, Pamiętniki, przekł. J. Stabrowska, wstęp B. Geremek, Warszawa.
Mémoires d’Anne Gonzague princesse palatine, Londres 1789.
Mémoires de cour d’Espagne de 1679 a 1681, pub. M.A. Morel-Fatio, Paris 1893.
Mémoires de messier François Duval, marquis de Fontenoy-Mareuil, [w:] J.F. Michaud, J.J.F. Poujoulat (red.),Nouvelle collection universelles des mémoires pour servir à l’histoire de France: depuis XIIIe siècle jusqu’à la fin du XVIIIe siècle, 2. série, V, Paris 1837.
Mémoires de Mlle de Montpensier, petite-fille de Henri IV, I, par A. Chéruel, Paris 1858.
Motteville F. de 1978, Anna Austriaczka i jej dwór, przekł. I. Wachlowska, wstęp Z. Libiszowska. Warszawa.
Retz, Mémoires: La Fronde, Textes choisis par Ph.Bernard, b.m.d.w. Retz 1958, Pamiętniki kardynała de..., przekł. A. i M. Bocheńscy, I, Warszawa.
Saint Simon 1961, Pamiętniki, 1, przekł. A. i M. Bocheńscy, Warszawa, s. 300.
Turenne 1909, Mémoires du maréchal de…, par P. Marichal, I: 1643-1653, Paris.
Opracowania
Adam A. 1968, Du mysticisme à la révolte. Les Jansenistes du XVIIe siècle, Paris.
André L. 1942, Le Tellier et Louvois, Paris.
Ariès P. 1992, Człowiek i śmierć, przekł. E. Bąkowska, Warszawa.
Ashley M. 1966, Louis XIV and the Greatness of France, London.
Augustyniak U. 2014, Testamenty ewangelików reformowanych w Wielkim Księstwie Litewskim w XVI-XVIII wieku, Warszawa.
Aumale M. le duc d’ 1892, Histoire des princes de Condé pendent les XVIe et XVIIe siècles, VI, Paris.
Barine A. 1901, La jeunesse de la Grande Mademoiselle (1627-1652), Paris.
Baszkiewicz J. 1995, Henryk IV Wielki, Warszawa.
Béquin K. 1999, Les princes de Condé. Rebelles, courtisans et mécènes dans la France de grand siècle, Paris.
Bitsch C. 1902, Vie et carriere d’ Henri II Bourbon, prince de Condé (1588-1646). Exemple de
comportment et d’idées politigues au début du XVIIe siècle, Paris 2008.
Bled V. du, La sociètè Française du XVIe siècle au XXe siècle, XVIIe siècle, 3. série, Paris.
Boulenger M. 1929, Mazarin: soutien de l’etat, Paris.
Castelot A. 1986, Henri IV le passionné, Paris.
Chevallier P. 1979, Loius XIII: roi cornelien, Paris.
Combrescot P. 1999, Les petites Mazarines, Paris.
Cousin V. 1872, La jeunesse de Madame de Longueville, Paris.
Cousin V. 1881, Madame de Longueville pendant la Fronde, Paris.
Cronin V. 2001, Ludwik XIV, przekł. K. Mołek, Warszawa.
Delumeau J. 1986, Reformy chrześcijaństwa w XVI i XVII wieku. 2: Katolicyzm między Lutrem a Wolterem, przekł. P. Kłoczowski, Warszawa.
Delumeau J. 1997, Wyznanie i przebaczenie. Historia spowiedzi, przekł. M. Ochab, Gdańsk.
Desormeaux J. 1788, Histoire de la maison de Bourbon, V, Paris.
Dethan G. 1981, Mazarin un home de paix à l’âge baroque 1602-1661, Paris.
Dulong C. 2000, Anne d’Autriche. Mère de Louis XIV, Paris.
Durant W. et A. 1966, Le siècle de Louis XIV, t. XXIII, L’Apogée de la France. L’Angleterre, Paris.
Estailleur-Chantreraine P. d’ 1958, Henry IV roi de France et de Navarre, Paris.
Gaxotte P. 1984, Ludwik XIV, przekł. B. Janicka, Warszawa.
Godley E. 2016, Kondeusz Wielki. Życie Ludwika II Burbona księcia Condé, przekł. P. Litwinienko, Oświęcim.
Guth P. 1972, Mazarin, Paris.
Henrard P. 1855, Henri IV et la princesse de Condé 1609-1610, d’apres documents inedit, Bruxelles-Paris.
Kołakowski L. 2001, Bóg nam nic nie jest dłużny. Krótka uwaga o religii Pascala i o duchu jansenizmu, przekł. I. Kania, Kraków.
L’Europe du début du XIVe à la fin du XVIIIe siècle, par J. Bérenger, P. Contamine, Y. Durand, F. Rapp, Paris 1980.
La Force A. de 1922, Le grand Conti, Paris.
La Varende J. de 1931, Anne Autriche: femme de Louis XIII, 1601-1666, Paris 1938.
Madelin L. 1931, La Fronde, Paris.
Magdziarz W.S. 2004, Kilka uwag o Annie Genowefie diuszesie de Longueville, [w:] J. Stolicki, M. Ferenc, J. Dąbrowski (red.), Inter majestatem ac libertatem, Kraków 2010, s. 343-370.
Magdziarz W.S., Ludwik XIV, Wrocław-Warszawa-Kraków.
Mémoires touchant la vie et les écrits de Marie de Rabutin-Chantal marquise de Sévigné Durant la Régence et la Fronde. Publiée par M. le baron Walcknaer, Paris 1845.
Meyer J. 1993, Bossuet, Paris.
Mousnier R., L’homme rouge ou la vie du cardinal de Richelieu (1585-1642), Paris 1992.
Nowodworski M., Janseniści [online]. Ultramontes [dostęp: 2018-01-06]. Dostępny w Internecie: <http://www.ultramontes.pl/nowodworski_jansenisci.htm>.
Paladilhe D. 2008, Le grand Condé. Héros des armées de Louis XIV, Paris.
Pauthe L. 1880, Madame de Vallière la moral de Bossuet a la cour de Louis XIV, Paris-Toulouse. Petitfils J.- C. 2002, Louis XIV, Paris.
Popiołek B. 2009, Woli mojej ostatniej testament ten… Testamenty staropolskie jako źródło do historii mentalności XVII i XVIII wieku, Kraków.
Skrzypietz A. 2015, „Poślubię kardynała…” – małżeństwo Armanda księcia Conti i Anny Marii Martinozzi, Studia Europaea Gnesnensia XI, s. 279-300.
Skrzypietz A., Franciszek Ludwik, książę de Conti – „obrany król Polski”. Saga rodu Kondeuszów (w druku, Katowice).
Vovelle M. 2004, Śmierć w cywilizacji Zachodu. Od roku 1300 po współczesność, przekł. M. Ochab, M. Sawiczewska-Lorkowska, D. Senczyszyn, T. Swoboda, Gdańsk.