Słowa kluczowe
moral authority
land owner
estate
farming compendium
noble values
landed nobility
Jak cytować
Abstrakt
The aim of this paper is to reconstruct the figure of a model nobleman-farmer in the 16th- and 17th-century Poland. As a research tool, the author employs an original definition of the model, while relying on farming almanacs from the period as sources. Using this as a basis, the author demonstrates that the model significantly departed from the image conveyed by the literature of the period.
Bibliografia
Wykaz źródeł
Gostomski A., Gospodarstwo, oprac. S. Inglot, Wrocław 1951.
Haur J., Oekonomika ziemiańska generalna Punktami Partikularnemi Interrogatoryami Gospodarskiemi, Praktyką Miesięczną, Modelluszami albo Tabułami Arithmetycznemu objaśniona (…), Kraków 1676; przedruk: K.W. Wójcicki, Biblioteka Starożytnych Pisarzy Polskich, II, Kraków 1843.
Jeżowski W.S., Oekonomia albo Porządek zabaw ziemiańskich, według czterech pór roku: Z którego każdemu nauczyć się potrzeba, jako w dobrach ziemiańskich zażywać ma chleba, Kraków 1638; przedruk: J. Rostafiński, Biblioteka Starożytnych Pisarzy Polskich, II, Kraków 1891.
Kochanowski J., Pieśni, Warszawa 1982.
Listy Krzysztofa Opalińskiego do brata Łukasza 1641-1653, red. R. Pollak, Wrocław 1957.
Orzechowski S., Życie i śmierć Jana Tarnowskiego, [w:] S. Orzechowski, wybór pism, oprac. J. Starnawski, Wrocław 1972, s. 199- 287.
Ponętowski J., Ziemianin, oprac. S. Kot, [w:] Urok wsi i życia ziemiańskiego w poezji staropolskiej. Osobne odbicie z Księgi Pamiątkowej na 75-lecie Gazety Rolniczej, Warszawa 1937, s. 122-132.
Seklucjan J., Oeconomię albo Gospodarstwo. To jest naukę, jako się wszelki krześcijański człowiek w gospodarstwie sprawować ma, wyd. Z. Celichowski, Bibliografia Polska Estreichera, XXVII, Kraków 1890.
Słupski S., Zabawy orackie, gospodarza dobrego, uczciwe, ucieszne i pożyteczne. A Rola skarb nieprzebrany, Kraków 1618.
Wirzbięta M., Gospodarstwo dla młodych a nowotnych gospodarzów, teraz znowu na ten Nowy Rok poprawione i rozszyrzone, oprac. J. Sokolski, Wrocław 1989.
Zawadzki T., Memoriale oeconomicum, 1616, wyd. J. Rostafiński, Biblioteka Pisarzów Polskich, 15, Kraków 1891.
Wykaz opracowań
Badyna P., Model człowieka w polskim piśmiennictwie parenetycznym XVIII w. (do 1773 r.), Warszawa 2004.
Bauman Z., Dwa szkice o moralności ponowoczesnej, Warszawa 1994.
Bogucka M., Dzieje kultury polskiej do 1918 roku, Warszawa 1987.
Chrzanowski T., Wędrówki po Sarmacji europejskiej, Kraków 1988.
Chrzanowski T., Portret staropolski, Warszawa 1995.
Człowiek baroku, red. R. Villari, Warszawa 2001.
Człowiek oświecenia, red. M. Vovelle, Warszawa 2001.
Człowiek renesansu, red. E. Garin, Warszawa 2001.
Dziechcińska H., Wzór osobowy, [w:] T. Michałowska (red.), Słownik literatury staropolskiej. Średniowiecze – Renesans – Barok, Wrocław-Warszawa-Kraków 2002, s. 1060-1066.
Górniewicz J., Kulturowy wzór osobowości, [w:] Pedagogika ogólna. Problemy aksjologiczne, Warszawa 2001, s. 53-62.
Hajduk E., Kulturowe wyznaczniki biegu życia, Warszawa 2001.
Jelińska J., Sarmacki wizerunek szlachcica-ewangelika w Postylii Krzysztofa Kraińskiego, Warszawa 1995.
Karpiński A., Staropolska poezja ideałów ziemiańskich. Próba przekroju. Studia Staropolskie, XLIX, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1983.
Kicińska U., Wzorzec szlachcianki w polskich drukowanych oracjach pogrzebowych XVII wieku, Warszawa 2013.
Kurdybacha Ł., Staropolski ideał wychowawczy, [w:] Ł. Kurdybacha, Pisma wybrane, I, Warszawa 1976.
Le Goff J., Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1995.
Ossowska M., Ethos rycerski i jego odmiany, Warszawa 2000.
Pelc J., Bohaterowie literaccy a wzorce osobowe w czasach polskiego renesansu oraz baroku, [w:] J. Pelc (red.), Problemy literatury staropolskiej, seria trzecia, Wrocław 1978, s. 5-44.
Sokolski J., Sub tegmine tiliae. Arkadyjskie otia Jana Kochanowskiego, [w:] J. Dąbrowska-Kujko, J. Krauze-Karpińska (red.), Staropolskie Arkadie, Warszawa 2010, s. 20-35.
Świderska-Włodarczyk U., Mentalność szlachty polskiej XV i XVI wieku, Poznań 2003.