Rasizm: otwarta rana (post)kolonialna. Exempla piłkarskie
PDF

Słowa kluczowe

racism
colonialism
coloniality
identity
football
the Other

Jak cytować

Kubiaczyk, F. (2014). Rasizm: otwarta rana (post)kolonialna. Exempla piłkarskie. Studia Europaea Gnesnensia, (10), 195–230. https://doi.org/10.14746/seg.2014.10.10

Abstrakt

The article employs the category of coloniality, a notion developed by Latin American researchers, which proved useful in the analysis of the phenomenon of racism encountered on European football stadiums. I have demonstrated that coloniality, which may be construed as a singular colonial wound or an awareness of colonialism, despite the formal abolishment of the latter, has survived until today and manifests itself in our everyday life. In the colonial era,Europefashioned itself into a centre of the world, assigning the indigenous peoples a place in the hierarchy of races. This gave rise to the modern racism and its ideologies. However, instead of theoretical deliberations concerning racism, the text offers an analysis of specific manifestations of that phenomenon. The analysis of examples of racist behaviours which are in evidence on European football stadiums (chiefly in Spain), demonstrated that unlike some of the European fans, whose notional processes are still subject to colonial paradigms, many black footballers had critically reconsidered history and, by way of cultural resistance, are capable of transcending the traditional and stigmatizing syndrome of victim, which they had been assigned by the European/colonial thinking. Thus, in a symbolic sense, they overthrow the still constricting corset of the metropolis.  

https://doi.org/10.14746/seg.2014.10.10
PDF

Bibliografia

Annual report on ECRI’s activites , Council of Europe, Strasburg, july 2014; http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/ecri/activitie/Annual_Reports/Annual%20report%202013.pdf

Baudrillard, J., Oublier Foucault, Paris 1977; korzystam z wydania hiszpańskojęzycznego Olvidar a Foucault, trad. J. Vázquez, Valencia 1999.

Baudrillard, J., Przejrzystość zła. Esej o zjawiskach skrajnych, przeł. S. Królak, Warszawa 2009.

Benedict, R., Race and Racism, London: Routledge, 1942.

Bhabha, H., Miejsca kultury, przeł. T. Dobrogoszcz, Kraków 2010.

Castro-Gómez, S., El lado oscuro de la “época clásica”. Filosofía, Ilustración y colonialidad en el siglo XVIII, w: El color de la razón: racismo epistemológico y razón imperial, ed. W. Mignolo, Buenos Aires 2008, s. 119-152.

Césaire, A., Discours sur la colonialisme, Paris 1955; korzystam z wydania hiszpańskojęzycznego Discurso sobre el colonialismo, trad. J. M. Madariaga, M. Viveros Vigoya i B. Bartza Álvarez, Madrid 2006.

Colás, A., Imperium, przeł. J. Dobrowolski, Warszawa 2008.

Czubaj, M., Drozda, J., Myszkorowski, J., Postfutbol. Antropologia piłki nożnej, Gdańsk 2012.

Domańska, E., Co zrobił z nami Foucault? w: French Theory w Polsce, pod red. E. Domańskiej i M. Loby, Poznań 2010, s. 62-79. Etxeberría, X., Ética de la diferencia, Bilbao 2000.

Fanon, F., Wyklęty lud ziemi, przeł. H. Tygielska, Warszawa 1985.

Fanon, F., Peau noire, masques blancs, Paris 1952; korzystam z wydania hiszpańskojęzycznego Piel negra, mascáras blancas, trad. Á. Abad, Buenos Aires 1973.

Girard, R., Kozioł ofiarny, przeł. M. Goszczyńska, Łódź 1987.

Girard, R., Widziałem szatana spadającego z nieba jak błyskawica, przeł. E. Burska, Warszawa 2002.

Girard, R., Początki kultury, przeł. M. Romanek, Kraków 2006.

Grosfoguel, R., La descolonización de la economía política y los estudios poscoloniales: transmodernidad, pensamiento fronterizo y colonialidad global, „Tabula Rasa”, 2006, 4, s. 17-48.

Grosfoguel, R., Human Rights and Anti-Semitism After Gaza, „Human Architecture: Journal of the Sociology of Self-Knowledge”, VII, 2 (primavera), 2009, s. 89-101.

Hall, S., El espectáculo del „Otro”, w: tegoż Sin garantías: trayectorias y problemáticas en estudios culturales, Popayán 2010, s. 419-445.

Hardt, M., Negri, A., Imperium, przeł. S. Ślusarski i A. Kołbaniuk, Warszawa 2005.

Hardt, M., Negri, A., Rzecz-Pospolita. Poza własność prywatną i dobro publiczne, przeł. „praktyka teoretyczna”, Kraków 2012.

Hegel, G.W.F., Wykłady z filozofii dziejów, 1, przeł. J. Grabowski, A. Landman, Warszawa 1958.

Jáuregui, C. A., Canibalia. Canibalismo, calibanismo, antropofagia cultural y consumo en América Latina, Madrid-Frankfurt am Main 2008.

Kant, I., Rozważania o uczuciu piękna i wzniosłości, w: I. Kant, Dzieła zebrane, 1, Pisma przedkrytyczne, przekład zbiorowy, Toruń 2010, s. 651-694.

Kant, I., Physische Geographie, w: Kants Werke, 9, Berlin 1968, s. 151-436.

Kieniewicz, J., Ekspansja, kolonializm, cywilizacja, Warszawa 2008.

Kubiaczyk, F., Nowoczesność, kolonialność i tożsamość: perspektywa latynoamerykańska, Poznań 2013.

Lévinas, E., Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, przeł. M. Kowalska, Warszawa 1998.

Magnone, L., Obecność myśli Jacques’a Lacana w dyskursie postkolonialnym. Frantz Fanon: przypadek „czarnego Lacana”, w: Studia postkolonialne nad kulturą i cywilizacją polską, red. K. Stępnik, D. Trześniowski, Lublin 2010, s. 51-63.

Maldonado-Torres, N., Sobre la colonialidad del ser: contribuciones al. desarrollo de un concepto, w: El giro decolonial. Reflexiones para una diversidad epistémica más allá del capitalismo global, eds. S. Castro-Gómez y R. Grosfoguel, Bogotá 2007, s. 127-167.

Memmi, A., L'homme dominé, Paris 1968.

Memmi, A., Le racisme, Paris 1984.

Mignolo, W., La idea de América Latina. La herida colonial y la opción decolonial, Barcelona 2007.

Pratt Louis, M., Imperialne spojrzenie. Pisarstwo podróżnicze a transkulturacja, przeł. E.E. Nowakowska, Kraków 2011.

Quijano, A., Colonialidad y modernidad/racionalidad, w: Los conquistados. 1492 y la población índigena de las Américas, ed. H. Bonilla, Bogotá 1992, s. 439-447.

Quijano, A., Raza, Etnia y Nación, en Mariátegui, w: José Carlos Mariátegui y Europa. La otra cara del descubrimiento, ed. R. Forgues, Lima 1993, s. 166-183.

Quijano, A., Colonialidad del poder, eurocentrismo y América Latina, w: La colonialidad del saber, eurocentrismo y cienias sociales. Perspectivas latinoamericanas, ed. E. Lander, Buenos Aires 2000, s. 201-246.

Quijano, A., Colonialidad del poder y clasificación social, „Journal of World-Systems Research” VI, 2, Summer/Fall 2000, s. 342-386.

Rasizm à la française. Wywiad z Liliamem Thuramem, „Forum”, 7, 2010, s. 26-29.

Sartre, J-P., Orphée noir, w: L. Sédar Senghor, Anthologie de la nouvelle poésie nègre et malgache de langue française, Paris 1948, s. ix-XLIV.

Sartre, J-P., Posłowie, w: F. Fanon, Wyklęty lud…, s. 217-234.

Savater, F., Mój słownik filozoficzny, przeł. M. Boryska, K. Kacprzak, W. Krawczyk, Poznań 2001.

Skarga, B., Wstęp do E. Lévinas. Całość i nieskończoność…, s. IX-XL.

Spinoza, B., Etyka, w: Traktaty, tłum. I. Halpern-Myślicki, Kęty 2003, s. 463-660.

Spivak, G. Ch., Czy podporządkowani inni mogą przemówić?, przeł. E. Majewska, „Krytyka polityczna”, 24-25, 2010, s. 196-239.

Thuram, L., No es normal que el fútbol no haya encontrado todavía una solución para el racismo; http://es.euronews.com/2014/06/06/lilian-thuram-no-es-normal-que-el-futbol-no haya-encontrado-todavia-una-/

Todorov, T., Podbój Ameryki. Problem Innego, przeł. J. Wojcieszak, Warszawa 1996.

Waldenfels, B., Topografia obcego. Studia z fenomenologii obcego, Warszawa 2002.

Wieviorka, M., Le racisme, une introduction, Paris 1998.

Van Dijk, T., Ideology: A Multidisciplinary Approach. London 1998; korzystam z wydania hiszpańskojęzycznego Ideología, una aproximación multidisciplinaria, trad. L. Berrone de Blanco, Barcelona 1998.

Žižek, S., Enjoy Your Symptom! Jacques Lacan in Hollywood and Out, New York-London 1991.