Mots-clés
obverse
reverse
Cracow
Sobieski
Höhn
Comment citer
Résumé
The author of the article discusses in depth ten works of art (prints, numismatic pieces, sculptures) which demonstrate iconographic consistency with the obverse or reverse of the said medal. As the author argues, the medallionist sought both to reflect current events in Cracow and commemorate the beginning of the propitious reign of Jan III Sobieski and Maria Kazimiera, which would benefit the people of the Commonwealth (bear fruits), which is why he used well-known representations from 17th-century compendia of emblems as well as 16th- and 17th-century coinage and medals.
Références
Źródła (do 1800 roku):
Alciati A. 1548, Emblemata Andreae Alciati, iurisconsulticlarissimi, Wenecja (Rzym, Biblioteka Hertziana, sygn. BHR: Ha 550-1480/a raro B.).
Horozco y Covarrubia J. 1604, Emblemasmorales de Don Iuan de Horozco Covarruuias…, Saragossa (Illinois, Uniwersytet w Illinois, sygn. 1: A-L8; 2-3: A-2E8.).
Neugebauer S. 1619, Selectorum Symbolorum Heroicorum Centuria Gemina. Enotata Atque enodata a Salomone Neugebauero a Cadano, Frankfurt-Jenna (Wolfenbüttel, Bibliotekaim. Augusta Herzoga, sygn. VD17 23:274340U.).
Typotius J. 1601-1603, Symbola Divina et Humana Pontificum, Imperatorum, Regum, Praga (Illinois, Uniwersytet Illinois, sygn. 1: A-L M; 2: pi B-Q [R]; 3: pi B-R S-T.).
Veen O. 1618, Emblemata aliquot selectioraamatoria, Amsterdam (Heidelberg, Biblioteka Palatina, sygn. G507/G508.).
Opracowania i źródła (po 1800 roku):
Albertrandy J.Ch. 1805, Zabytki starożytności rzymskich w pieniądzach, pospolicie medalami zwanych, czasów Rzplitej i szesnastu pierwszych cesarzów zbioru ś. p. Stanisława Augusta króla polskiego postrzeżone i krótkim wykładem objaśnione przez JX. Jana Albertrandego, prezesa Towarzystwa Warszawskiego, czytane na posiedzeniu publicznem, Warszawa.
Album rycin medali i monet z płyt przygotowanych do dzieła x. Biskupa Jana Albertrandego w latach 1822-1828 znajdujących się obecnie w Akademii Sztuk w Petersburgu, b.m. d.w.
Bain J. 1900, Calendar of the state papers relating to Scotland and Mary, Queen of Scots, 1547-1603: preserved in the Public Record Office, Edynburg.
Bartynowski W. b.d.w. [XIX/XX], Teki Bartynowskiego, b.m.w.
Becker R. 2001, Erasmus von Rotterdam – der Makel seiner Geburt, R. Mokroschi H. Merkel (red.), Humanismus und Reformation. Historische, theologische und pädagogische Beiträgezuderen Wechselwirkung, Munster, s. 47-54.
Bentkowski F. 1830, Spis medalów polskich lub z dziejami krainy polskiéj stycznych, w gabinecie Król. Alex. Uniwersytetu w Warszawie znajdujących się, tudzież ze zbiorów i pism rozmaitych lub podań zebrany i porządkiem lat ułożony, Warszawa.
Beyer K. 1857, Gabinet medalów polskich oraz tych które się dziejów Polski tyczą. Dopełnienie dzieła Edwarda hr Raczyńskiego, Warszawa.
Białkowski A., Tarka E., Suchodolski S., Wdowiszewski Z. (red.) 1974, Kolekcja generała Jerzego Węsierskiego. Katalog monet i medali, Warszawa.
Białłowicz-Krygierowa Z., Warkoczewska M. (red.) 1982, Zbiory Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Katalog wystawy, Poznań.
Bingham C.D. 1995, A Life of Henry Stuart, Lord Darnley. Consort of Mary Queen of Scots, Londyn.
Chelmiński S. 1904, Sammlung des Herrn Sigismund von Chelminski, Szarawka (Russland).
Münzen und Medaillen von Polen und sonstige auf Polenbezügliche Gepräge; die öffentliche Auction findetstatt: Montag, den 25. April 1904 und folgende Tage, München.
Chojecka E. 1965, Dekoracja malarska ksiąg promotionum i diligentiarum Uniwersytetu Jagiellońskiego XVI-XVII wieku, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, XCV, 3, s. 59-67.
Chrościcki J. 1970, Barokowa architektura okazjonalna, J. Pelc (red.), Wiek XVII, Kontreformacja-barok, Wrocław, s. 229-254.
Coyer G. 1852, Historya Jana Sobieskiego Króla Polskiego, Wilno.
Cuscito G. 2012, Andrea Alciato, S. Heid, M. Dennert (red.), Personenlexikonzur Christlichen Archäologie. Forscher und Persönlichkeitenvom 16 biszum 21 Jahrhundert, Regensburg, 1, s. 58 f.
Czołowski A. 1930, Ikonografia wojenna Jana III, Przegląd Historyczno-Wojskowy, II, 2, s. 265-266.
Donaldson G. 1974, Mary, Queen of Scots, Londyn.
Drecka W. 1967, Portrety osobistości polskich znajdujące się w pokojach i w galerii pałacu w Wilanowie. Katalog, Warszawa.
Dutkowski J. 2015, Złoto czasów dynastii Wazów, Gdańsk.
Faludy G. 1970, Erasmus von Rotterdam, Frankfurt.
Fijałkowski W., Mieleszko J. (red.) 1983, Chwała i sława Jana III w sztuce i literaturze. Katalog wystawy jubileuszowej z okazji trzechsetlecia odsieczy wiedeńskiej, Warszawa.
Fijałkowski W. 1983, Rezydencja Króla zwycięscy, Warszawa.
Fijałkowski W. 2011, Vademecum Wilanowa, Warszawa.
Franaszek A., Kuczman K. (red.) 1990, Odsiecz Wiedeńska. Wystawa jubileuszowa w Zamku Królewskim na Wawelu w trzechsetlecie bitwy, Kraków.
Fraser A. 1994, Mary Queen of Scots, London.
Gaisser J. 1999, Pierio Valeriano on the ill fortune of learned men: a Renaissance humanist and his world, Michigan.
Gieysztor A., Suchodolska E. (red.) 1983, Rzeczpospolita w dobie Jana III. Katalog wystawy Zamku Królewskiego, Archiwum Głównego Akt Dawnych i Biblioteki Narodowej, Warszawa.
Górska M. 2013, Medalierski wizerunek Jana III Sobieskiego, D. Walawender-Musz (red.), Primus interpares. Pierwszy wśród równych, czyli opowieść o królu Janie III, Warszawa, s. 77-80.
Gradowska A. 1967, Przyczynek do ikonografii rodziny Sobieskich, Biuletyn Historii Sztuki, 29, 1, s. 64-71.
Grafton A. 2003, Leon Battista Alberti: Un geniouniversale, Laterza, Roma-Bari.
Green H. 1872, Andrea Alciati and his books of emblems a biographical and bibliographical study, Londyn.
Greig E. F. 2004, Stewart, Henry, duke of Albany [Lord Darnley] (1545/6–1567), H. Colin, G. Matthew (red.), Oxford Dictionary of National Biography: from the earliest times to the year 2000, Oksford, s. 12-34.
Gumowski M. 1924, Studia nad gdańską sztuką medalierską XVII w., Wiadomości Numizmatyczno Archeologiczne, X, s. 62-75.
Gumowski M. 1928, Gdańska sztuka medaljerska, S. Kutrzeba (red.), Gdańsk. Przeszłość i teraźniejszość, Lwów, s. 7-40.
Gumowski M. 1939, Medale Władysława IV, Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne, XX, s. 102-110.
Guy J. 2004, My Heart is my Own. The Life of Mary Queen of Scots, Londyn.
Heckscher W. 1989, The Princeton Alciati companion: a glossary of neo-Latin words and phrases used by Andrea Alciati and the emblem book writers of his time, including a bibliography of secondary sources relevant to the study of Alciati’s emblems, Nowy Jork.
Henkel A., Schöne A. 1968, Emblemata. Handbuchzur Sinnbildkunst des XVI und XVII Jahrhunderts, Metzler-Stuttgart.
Hutten-Czapski E. 1871-1916, Catalogue de la collection des médailles et monnaies polonaises du comte E. Hutten-Czapski, t. I-V, St. Petersburg-Kraków.
Iversen E. 1961, The Myth of Egypt and its Hieroglyphs in European Tradition, Kopenhaga.
Iwanoyko E. 1985, Godfryd Peschwitz – emblematyk gdański drugiej połowy XVII wieku, Rocznik Historii Sztuki, XV, s. 231-246.
Kamiński Cz., Kowalczyk W. 1969, Medale i medaliony polskie i związane z Polską. Katalog wystawy, Warszawa.
Karpowicz M. 1969, Rozważania nad treściami ideowymi Wilanowa za Jana III, M. Witwińska (red.), Treści dzieła sztuki. Materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Gdańsk (grudzień 1966), Warszawa, s. 184-194.
Kieszkowski J. 1919, Medale Dantyszka, Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne, VIII, s. 97-111.
Köhler J.D. 1729-1750, Wöchentlichherausgegebene historische Münz-Belustigung: darinnen Thaler, Ducaten, Schaustücken, Klippen und andere Gold- und Silber-Münzen: nebsteiner Vorrede von Joh. Luckii Sylloge Numismatum, 1-22, Norymberga.
Komaszyński M. 1983, Maria Kazimiera d’Arquien Sobieska królowa Polski 1641-1716, Warszawa.
Lehmkuhl J. 2008, Erasmus – Niccolò Machiavelli. Zweieiniggegen die Dummheit, Würzburg.
Lulewicz H., Rachuba A. (oprac.) 1994, Urzędnicy centralni i dygnitarze Polski XIV-XVIII wieku: spisy, Kórnik.
Matwijowski K. 1984, Czy Sobieski zamierzał przeprowadzić absolutystyczny zamach stanu?, K. Matwijowski (red.), Studia z dziejów epoki Jana III Sobieskiego, Wrocław, s. 113-116.
Meissinger K.A. 1942, Erasmus von Rotterdam, Wiedeń.
Müller-Hofstede J. 1957, Zum Werke des Otto van Veen 1590-1600, Bulletin Musées Royaux des Beaux-Arts, 6, s. 127-174.
Ossowska M. 1973, Ethos rycerski i jego odmiany, Warszawa.
Parker G. 2008, Historia sztuki wojennej. Od starożytności do czasów współczesnych, Warszawa.
Ponte G. 1981, Leon Battista Alberti: Umanista e scrittore, Tilgher, Genova.
Raczyński E. 1838, Gabinet medalów polskich oraz tych które się dziejów Polski tyczą począwszy od najważniejszych aż do końca panowania Jana III (1513-1696), I-II, Wrocław, 1838.
Rollos J.J. 2016, In Laudes Ioannis Sobiescii. Rękopiśmienny zbiór emblematów z rysunkami Johanna Jakoba Rollosa, przekł. B. Milewska-Waźbińska, przekł. B. Milewska-Waźbińska, M. Górska, Warszawa.
Rożek M. 1972, Uroczystości w barokowym Krakowie, Kraków.
Ruszczycówna J. 1982, Ikonografia Jana III Sobieskiego. Wybrane zagadnienia, Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie, XXVI, s. 309-333.
Simonis J. 1900, L’art du mèdalleur n Belgique, 1-2, Bruksela.
Stahr M. 1990, Medale Wazów w Polsce (1587-1668), Wrocław-Warszawa-Kraków.
Stahr M. 2008, Medale polskie i z Polską związane od XVI do XVIII wieku, Poznań.
Strzałkowski J. 1982, Słownik medalierów polskich i z Polską związanych (1508–1965), Warszawa.
Szwagrzyk J. 1971, Moneta, medal, order, Wrocław.
Tervarent de G. 1958, Attributs et symboles dans l’art profane 1450-1600: dictionnaire d’un langage perdu, Genewa.
Mieleszko J. (red.) 1996, Tron pamiątek ku czci „Najjaśniejszego, Niezwyciężonego Jana Sobieskiego Króla Polskiego” w trzechsetlecie śmierci 1696-1996, Warszawa.
Tung M. 1989, Towards a new Census of Alciati’s Editions, Emblematica, 4, s. 135-176.
Wardzyński M. 2014, Szwaner (Schwaner), zapewne Stefan (Stephan) (2. poł. XVII w.), rzeźbiarz, J. Daranowska-Łukaszewska (red.), Polski Słownik Biograficzny, XLIX/3, 202, s. 431-433.
Wedel Ch. 2003, Erasmus von Rotterdam. Anwalteinesneuzeitlichen Christentums, Münster.
Weir A. 2008, Mary, Queen of Scots and the Murder of Lord Darnley, Londyn.
Widacka H. 1987, Jan III Sobieski w grafice XVII i XVIII wieku, Warszawa.
Widacka H. 2002, Grafika portretowa Marii Kazimiery z XVII-XVIII wieku, Studia Wilanowskie, 13, s. 7-25.
Widacka H. 2010, Lew Lechistanu. Jan III Sobieski w grafice, Warszawa.
Wormald J. 1988, Mary Queen of Scots: politics, passion and a kingdom lost, London.
Wójcik Z. 1983, Jan III Sobieski, Warszawa.
Zaho M.A. 2004, Imago Triumphalis. The Function and Significance of Triumphal Imagery for Renaissance Italian Rulers, Nowy Jork.
Zeller S. 2006, Der Humanist Erasmus von Rotterdam (1469–1536) und sein Verhältniszum Judentum, Kirche und Israel, Neukirchenertheologische Zeitschrift, 21, 1, s. 17–28.
Zieliński J. 1900, Jan Engelhardt wileński i Jan Engelhardt wrocławski medalierzy XVII-go wieku, Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne, IV, s. 144-150.