Mots-clés
philosophy
myth
politics
Comment citer
Résumé
The purpose of this article is to present the concept of three-fold theology (theologia tńpartite) combining mythical, civil and natural aspects, a theory abundantly discussed in Greek and Roman literature, spanning sources from the first century BCE (Plutarch, Ps.-Plutarch, Dio Chrysos-tom, Varro) to the Christian authors of the fourth and fifth centuries CE (Eusebius, Augustine, Tertullian). The paper also inquires into the origin of the theological trichotomy of theology, assessing those writings in terms of stoic influences, sińce stoicism is most likely the framework within which the theory first arose. Towards the end, the paper recounts how the three types of theology fiinctioned in the culture of Greece.
Références
Teksty źródłowe
Aristotle, Metaphysics, I-II, a revised text with introduction and commentary by W.D. Ross, Oxford 1924.
Aristotle, Meteorologica, with an English trans, by H.D.P. Lee, London 1952.
Aristotelis Topica et Sophistici Elenchi, recensiut cum brevique adnotatione critica instruxit, W.D. Ross, Oxonii 1958.
Augustine, The City of the God against the Pagans, IV-VII, with English trans, by W. Green, London 1995.
Augustyn Św., Państwo Boże, przeł. W. Kubicki, wstęp J. Salij, Kęty 1998.
Cicero, De natura deorum, fasc. 45, post O. Plasberg edidit W. Ax, Stuttgard 1961.
Die Fragmente der Vorsokratiker, gesammt von H. Diels, hrgs. von. W. Kranz, I-II, Berlin 1951-1952.
Dio Chrysostom, Discources 12-30, with an Eng. trans, by J.W. Cohoon, London 1993.
Dion z Prusy, Mowa olimpijska o religii i pięknie, przeł. i wstępem opatrzył M. Wojciechowski, Kraków 2006.
Doxographi Graeci, collegit recensuit prolegomenis indicibus instruxit H. Diels, Berolini 1879.
Eusebius Caesariensis, Opera, I, recognovit G. Dindorfinus, Lipsiae 1867.
Liryka starożytnej Grecji, oprać. J. Danielewicz, Warszawa-Poznań 1996.
Plato, Republic: Books 1-5, with an English trans, by P. Shorey, London 1999.
Plutach, Dialog o miłości, przeł. Z. Abramowiczówna, wstęp i oprać. K. Korus, Kraków 1997.
Plutarch, Moralia, IX: Table-Talk, 7-9, Dialogue on Love, with an English trans, by E.L. Minar Jr., F.H. Sanbach, W.C. Helmbold, London 1993.
Tertulian, Wybór pism, 2, przeł. A.C. Guryn, W. Myszor, K. Obrycki, E. Stanula, Warszawa 1983.
Tertulianus, Opera, pars I: Opera catholica adversus Martionem, Ad martyres, Ad nationes, Turnholti 1953.
Opracowania
Boyance P., Sur la theologie de Varron, [w:] Etudes sur la religion romaine, Roma 1972, s. 253-282.
Gajda-Krynicka J., Filozofia przedplatońska, Warszawa 2007.
Gajda-Krynicka J., Teologie starożytne, [w:] J. Dec (red.), Na skrzydłach wiary i rozumu ku prawdzie, Wrocław 1999, s. 105-128.
Gigon O., Główne problemy filozofii starożytnej, przeł. P. Domański, Warszawa 1996.
Jaeger W., Humanizm i teologia, wstęp M. Plezia, przeł. S. Zalewski, Warszawa 1957.
Jaeger W., Paideia, przeł. M. Plezia i H. Bednarek, Warszawa 2001.
Jaeger W., Teologia wczesnych filozofów greckich, przeł. J. Wocial, Kraków 2007.
Kahlos M., Debate and Dialogue: Christian and Pagan Cultures c. 360-430, Aldershot 2007.
Krokiewicz A., Zarys filozofii greckiej, Warszawa 1995.
Lieberg G., Die theologia tripertita ais Formprinzip antiken Denkens, Reinisches Museum fur Philologie 125,1982, s. 25-53.
Pepin J., La theologie tripartite de Varron. Essai de reconstitution et recherche des sources, Revue des Etitudes Augustieniennes 2,1956, s. 265-294.
Ramelli I., Luchetta G., Allegoria. L’eta clssica, I, red. i wstęp R. Redice, Milano 2004.
Reale G., Historia filozofii starożytnej, II: Platon i Arystoteles, przeł. I.E Zieliński, Lublin 1996.
Riipke J., Empire and After. Religion in Republican Rome. Rationalization and Ritual Change, Philadelphia 2012.