Abstrakt
A few remarks on the contrastive analysis of style
The phenomenon of style, analysed from different points of view, has been presented in this article. On the one hand, connections between stylistics and pragmalinguistics with the psychological profile of the sender have been indicated. Janusz Reykowski’s distinction of the five levels of centralisation, included in his publications, has turned out to be most useful in the pragmalinguistic analysis while describing the locutionary act, including the stylistic phenomena. On the other hand, though, a question about the
possibility and limits of the reflection of style in translation has been asked, using the text example in a German-Polish pair, and working out the criteria of evaluation. In the conclusion of the article the author is postulating the formation of a German-Polish contrastive stylistics.
Bibliografia
Adamczyk-Garbowska, M. 1988. Polskie tłumaczenia angielskiej literatury dziecięcej. Problemy krytyki przekładu. Wrocław. Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Austin, J.L. 1962. How to do things with words. Cambridge: Harvard University Press.
Austin, J.L. 1972. (tłumaczenie na język niemiecki) Zur Theorie der Sprechakte. Stuttgart: Reclam.
Bilczewski, T. 2010. Komparatystyka i interpretacja. Nowoczesne badania porównawcze wobec translatologii. Kraków: Universitas.
Dąmbska-Prokop, U. 2012. O tłumaczeniu dobrze i źle. Kraków: Wydawnictwo Sztuka i Wiedza.
Engel, U. et al. 2000. Deutsch-polnische kontrastive Grammatik. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Fleischer, W., Michel, G. i G. Starke. 1993. Stilistik der deutschen Gegenwartssprache. Frankfurt am Main: Peter Lang GmbH.
Gajda, S. 2008. „Stylistyka funkcjonalna, stylistyka pragmatyczna, stylistyka kognitywna”. W: Ostaszewska, D. i R. Cudak (redakcja naukowa). Polska genologia lingwistyczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. 143-149.
Kisiel, M. 1991. „Polskie przekłady Requiem Anny Achmatowej. Uwagi wstępne”. W zbiorze: Fast, P. (red.). Przekład artystyczny. Tom 2. Zagadnienie serii translatorskich. Katowice: Wydawnictwo
Uniwersytetu Śląskiego. 31-42.
Koller, W. 1992. Einführung in die Übersetzungswissenschaft. Heidelberg-Wiesbaden: Quelle und Meyer.
Krysztofiak, M. 1998. „Wprowadzenie do analizy przekładów baśni braci Grimm”. W zbiorze: Fast, P. (red.). Przekład artystyczny a współczesne teorie translatologiczne: studia o przekładzie. Katowice: Wydawnictwo Śląsk. 165-175.
Krysztofiak, M. 2011. Translatologiczna teoria i pragmatyka przekładu artystycznego. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Kubaszczyk, J. 2016. Faktura oryginału i przekładu. O przekładzie tekstów literackich. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Legeżyńska, A. 1999. Tłumacz i jego kompetencje autorskie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Musialik, B. 1991. „Aspekt językowy i stylistyczny polskich przekładów poezji Belli Achmaduliny”. W: Fast, P. (red.). Przekład artystyczny. Tom 2. Zagadnienie serii translatorskich. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. 118-130.
Nordmann, M. 1993. „Rhythmus im Fachtext”. W: Schröder, H. (red.). Fachtextpragmatik. Tübingen: Gunter Narr Verlag. 291-306.
Osadnik, W.M. 2010. Teoria wielosystemowa i rodzaje ekwiwalencji w przekładzie. Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
Paszek, J. i G. Wilk. 1991. „Incipit Eugeniusza Oniegina po polsku (Szkic komparatystyczno-ludyczny)”. W: Fast, P. (red.). Przekład artystyczny. Tom 2. Zagadnienie serii translatorskich. Katowice:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. 17–30.
Pisarkowa, K. 1998. Pragmatyka przekładu. Przypadki poetyckie. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk.
Płusa, P. 2007. Rozwijanie kompetencji przekładu i kształcenie tłumaczy. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Prokop, I. 2011. „Archaismen in deutsch-polnischer Translation”. W: Badstübner-Kizik, C. (red.). Linguistik anwenden. Frankfurt am Main: Peter Lang. 23-40.
Prokop, I. 2016. Pragmalingwistyka antropocentryczna. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Sanders, W. 1977. Linguistische Stilistik. Göttingen: Vandenhoeck und Ruprecht.
Sandig, B. 1978. Stilistik. Sprachpragmatische Grundlegung der Stilbeschreibung. Berlin/New York: Walter de Gruyter.
Searle, J. 1969. Speech acts: an essay in the philosophy of language. Cambridge: Cambridge University Press.
Searle, J. 1971. Sprechakte. Ein sprachphilosophischer Essay. Frankfurt am Main: Surkamp. Ins Deutsche übersetzt von Rolf Wiggershaus.
Skubalanka, T. 2001. Podstawy analizy stylistycznej. Rozważania o metodzie. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Tabakowska, E. 1999. O przekładzie na przykładzie: rozprawa tłumacza z „Europą” Normana Daviesa. Kraków: ZNAK.
Wiertlewski, S. 1995. Pytania bez odpowiedzi: pytania jako pośrednie akty mowy. Poznań: Sorus.
Zarek, J. 1991. „Seria jako zbiór tłumaczeń”. W: Fast, P. (red.). Przekład artystyczny. Tom 2. Zagadnienie serii translatorskich. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. 7–16.
Zdankiewicz-Jedynak, D. 2008. Wykłady ze stylistyki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Żydek-Bednarczuk, U. 2005. Wprowadzenie do lingwistycznej analizy tekstu. Kraków: Universitas.
Analizowany fragment tekstu:
Staeck, K. 1979. „Jeder zweite Deutsche hat Übergewicht“. W: Deutschland, Deutschland. 47 Schriftsteller aus der BRD und der DDR schreiben über ihr eigenes Land. Salzburg und Wien: Residenz-Verlag. 259-266.
Tłumaczenie polskie: Prokop, I. 1993. „Co drugi Niemiec ma nadwagę”. W zbiorze: Karolak, Cz. (red.). Niemcy o sobie. Naród – państwo – charakter narodowy w oczach intelektualistów niemieckich. Poznań: Instytut Zachodni. 181-186.