Słowa kluczowe
biologia
biologiczny tryb rozkazujący
językowy tryb rozkazujący
komórka
kultura
gematon behawioralny człowieka
Jak cytować
Abstrakt
Tryb rozkazujący nie był bohaterem zbyt wielu badań językoznawczych, podczas gdy jego znaczenie w codziennej komunikacji jest niekwestionowane. Argumentuje się tutaj, że tryb rozkazujący ma dwa rozszerzenia, naturalną manifestację biologiczną: „biologiczny tryb rozkazujący” i rozszerzenie językowe: „językowy tryb rozkazujący”. Oba rozszerzenia współpracują ze sobą, wyrażając „Gematon Behawioralny Człowieka”. Ten ostatni jest odpowiedzialny za całość następujących operacji: postrzeganie, działanie, czynienie, wykonywanie, wyrażanie, komunikowanie i trwanie, a wszystko to w ramach „kondycji ludzkiej” (conditio humana). Zawarta w nim argumentacja koncentruje się na przejściu od komórki biologicznej (natury, biologii) do kultury jako ostatecznym wyniku synergicznego współistnienia dwóch rozszerzeń trybu rozkazujacego w ludzkim świecie
Bibliografia
Aikhenvald, A.Y. (2010). Imperatives and commands. Oxford: Oxford University Press.
Bejan, A. (2000). Shape and structure, from engineering to nature. Cambridge: Cambridge University Press.
Bejan, A. i J.P. Zane. (2012). Design in nature: how the constructal law governs evolution in biology, physics, technology and social organization. New York: Doubleday. DOI: https://doi.org/10.1063/1.4798429
Blaustein, M.P., J.P.Y. Kao i D.R. Matteson. (2004/2012). Cellular physiology and neurophysiology. Philadelphia, PA: Elsevier.
Campbell biology. (2008/2016). London: Pearson.
Campbell, G.L. i G. King. (1995/2011). The concise compendium of the world’s languages. London/New York: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203159064
Davies, E. (1986). The English imperative. Beckenham: Croom Helm.
Dryer, M.S. i M. Haspelmath. (red.). (2011). The world atlas of language structures online. München: Max Planck Digital Library.
Fantin, J.D. (2010). The Greek imperative mood in the New Testament: a cognitive and communicative approach. Frankfurt am Main: Peter Lang. DOI: https://doi.org/10.3726/978-1-4539-0049-9
Hőlldobler, B. i E.O. Wilson. (2009). The superorganism: the beauty, elegance, and strangeness of insect societies. New York: W.W. Norton.
Keener, J. i J. Sneyd. (2009). „Cellular homeostasis”. W: Keener, J. i J. Sneyd. (red.). Mathematical physiology. Interdisciplinary Applied Mathematics 8.1. 49-119. Berlin/New York: Springer Verlag. DOI: https://doi.org/10.1007/978-0-387-75847-3_2
Konieczny, L., I. Rotermani i P. Spólnik. (2017). Biologia systemów. Strategia działania organizmu żywego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Xrakovski, V.S. (red.). (2001). Typology of imperative constructions. München: Lincom Europa.
Lackie, J.M. (red.). (2007). The dictionary of cell and molecular biology. San Diego: Academic Press.
Nuyts, J. i J. Van der Auwera. (red.). (2016). The Oxford handbook of modality and mood. Oxford: Oxford University Press. DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199591435.013.4
O’Connor, C.M. i J.U. Adams. (2010). Essentials of cell biology. Cambridge, Mass.: NPG Education.
Palmer, R.L. (2001). Mood and modality. Cambridge: Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9781139167178
Puppel, J. (2022). „Gestural minds unfolding: on becoming fully equipped and fully licensed gestural signers”. Scripta Neophilologica Posnaniensia XXII, 153-156. DOI: https://doi.org/10.14746/snp2022.22.08
Puppel, S. (2022). „O zjawisku uścisku imperatywnego i życiu człowieka w dwóch ‚domach’ i dwóch podwójnych helisach w kontekście ‚języka panstwowego’”. Scripta Neophilologica Posnaniensia XXII, 157-168. DOI: https://doi.org/10.14746/snp2022.22.09
Ruyer, R. (2018). „The philosophy of morphogenesis”. Parrhesia 29, 1-25. Sperelakis, N. (red.). (2012). Cell physiology sourcebook. San Diego: Academic Press.
Thompson D’Arcy. (1917). On growth and form. Cambridge: Cambridge University Press. Turing, A.M. (1952). „The chemical basis of morphogenesis”. Philosophical Transactions of the Royal Society of London Series B 237, 37-72. DOI: https://doi.org/10.1098/rstb.1952.0012
Wilson, E.O. (2012). The social conquest of the earth. New York: W.W. Norton.
Zhang, Shi. (1990). The status of imperatives in theories of grammar. Unpublished doctoral dissertation. Tucson: The University of Arizona.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Stanisław Puppel
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.