Abstract
The aim of this article is to show the rivalry of the two pairs of variants: stryj ║ stryk and wuj ║ uj in the history of the Polish language, especially with respect to Middle Polish. Samples of these forms were taken from dictionaries which note historical Polish lexis – from Old Polish to the 20th century. Moreover, the article is an attempt at identifying the era in which this rivalry finished and which forms developed as norms in the literary language.
References
AktaKresMusz – Akta Sądu kryminalnego kresu muszyńskiego (1647–1765), wyd. F.K. Piekosiński, Kraków 1889, on-line: http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=286 [dostęp: 10.09.2017].
BartBydg – Słownik łacińsko-polski Bartłomieja z Bydgoszczy, oprac. i wyd. B. Erzepki na podst. rękopisu z 1532 r., 1900, cz. 2 (dokończenie), on-line: http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=118645&from=FBC [dostęp: 1.12.2017].
Glosy i drobne teksty polskie do 1550 roku z inkunabułów Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu, zebrał J. Wojtkowski, objaśnienia i indeks Z. Krążyńska, Poznań 1992.
KsięgaSądIwk – Księga sądowa wsi Iwkowej 1581–1809, oprac. S. Płaza, Wrocław-Warszawa-Kraków 1969.
KsięgaSądPŻyw – Księga sądowa państwa żywieckiego 1681–1773, oprac. M. Karaś i L. Łysiak, PWN, Warszawa-Kraków 1978.
KsięgaSądTrześ – Najstarsza księga sądowa wsi Trześniowa 1419–1609, oprac. H. Polaczkówna, Lwów 1923.
KsięgiSądŁąck – Księgi sądowe wiejskie klucza łąckiego, t. 1, 1526–1739, t. 2, 1744–1811, oprac. A. Vetulani, Wrocław-Warszawa-Kraków 1962–1963.
KsięgiSądWiej – Księgi sądowe wiejskie, oprac. B. Ulanowski, t. 1, Kraków 1921.
Orkan W., 1963, Nowele zebrane, t. 1, Kraków. Protokolarz miasta Woźnik, oprac. L. Musioł, S. Rospond, Wrocław-Warszawa-Kraków 1972.
RegZłocz – Regestr złoczyńców grodu sanockiego 1554–1638, oprac. O. Balzer, Lwów 1891.
Boryś W., 2005, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków.
Linde S.B., 1854–1861, Słownik języka polskiego, wyd. 2, t. 1–6, Lwów.
SJPD – Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. 1–11, Warszawa 1958–1969.
Elektroniczny słownik języka polskiego XVII i XVIII wieku (kartoteka), red. W. Gruszczyński, http://sxvii.pl/.
Murmeliusz J., (1526/1533), Dictionarius [...] variarum rerum [...] cu[m] Germanica atque Polonica interpretatione, adiecto [...] indice [...], wyd. H. Wietor, Kraków, on-line: http://www.wbc.
poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=174463&from=&dirids=1&ver_id=&lp=2&QI= [dostęp:12.12.2017].
Mymer F., (1528/1550), Dictionarius trium linguarum: Latine: Theutonice et Polonice potiora vocabula...,wyd. M. Scharffenberg, Kraków, on-line: http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=180726&from=&dirids=1&ver_id=&lp=3&QI= [dostęp: 12.12.2017].
Kuraszkiewicz W., 1963, Wyrazy polskie w Słowniku łacińsko-polskim Jana Mączyńskiego, cz. 2.P-Z, Wrocław-Warszawa-Kraków.
Słownik polszczyzny XVI wieku (kartoteka), red. M.R. Mayenowa i in. Słownik staropolski, red. S. Urbańczyk, t. 1–11, Wrocław 1953–2002.
SW – Słownik języka polskiego, red. J. Karłowicz, A.A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. 1–8, Warszawa 1900–1927.
SWil – Słownik języka polskiego, red. A. Zdanowicz, Wilno 1861; edycja elektroniczna, kierownik projektu M.B. Majewska, http://eswil.ijp-pan.krakow.pl.
STJ – Słownik terminologii językoznawczej, red. Z. Gołąb, A. Heinz, K. Polański, Warszawa 1968.
Narodowy Korpus Języka Polskiego, http://nkjp.pl/ [dostęp: 12.12.2017].
Bujnicki T., 1990, Wstęp, w: H. Sienkiewicz, Krzyżacy, t. 1–2, Wrocław.
Cybulski M., 1992, Norma języka literackiego wobec rękopiśmiennych tekstów urzędowych z XVII wieku, w: Odmiany polszczyzny XVII wieku, red. H. Wiśniewska, Cz. Kosyl, Lublin, s. 17–27.
Florczak Z., 1967, Udział regionów w kształtowaniu się piśmiennictwa polskiego XVI wieku. Studium z zakresu socjologii pisarstwa, Wrocław-Warszawa-Kraków.
Handke K., 1986–1987, O regionalizmie frekwencyjnym, „Studia Polonistyczne” XIV–XV, s. 71–76.
Kawecka-Gryczowa A., 1975, Z dziejów polskiej książki w okresie Renesansu. Studia i materiały, Wrocław.
Kawecka-Gryczowa A. i in., 1983, Drukarze dawnej Polski. Od XV do XVIII wieku, t. 1, Małopolska, cz. 1, Wiek XV–XVI, Wrocław.
Kość J., 1992, Księgi miejskie jako źródło do historii odmian polszczyzny, w: Odmiany polszczyzny XVII wieku, red. H. Wiśniewska, Cz. Kosyl, Lublin, s. 39–48.
Kość J., 2005, Studia diachroniczne nad terytorialnym zróżnicowaniem języka polskiego, w: Rozprawy o historii języka polskiego, red. S. Borawski, Zielona Góra, s. 291–338.
Kuraszkiewicz W., 1986, Z różnic języka potocznego i literackiego w XVI wieku, w: idem, Polski język literacki. Studia nad historią i strukturą, Warszawa-Poznań, s. 329–364.
Lisowski T., 2010, Sola scriptura. Leksyka Nowego Testamentu „Biblii gdańskiej” (1632) na tle porównawczym. Ujęcie kwantytatywno-dystrybucyjne, Poznań.
Matuszczyk B., 1992, Dialektyzmy Biblii Leopolity (1561) na tle polszczyzny literackiej 2. poł. XVI wieku, w: Biblia a kultura Europy, t. 1, red. M. Kamińska, E. Małek, Łódź, s. 160–166.
Michalska P., 2013, Status staropolskich oboczności wyrazowych w polszczyźnie doby średniopolskiej, Poznań.
Obrębska A., 1929, Stryj, wuj, swak w dialektach i historji języka polskiego, Kraków.
Osiewicz M., 2013, Wariantywność graficzna „Ksiąg o gospodarstwie” Piotra Krescentyna z 1549 roku. Studium przypadku, Poznań.
Taszycki W., 1965, Uprawa języka polskiego w dobie Odrodzenia, w: W. Taszycki, Rozprawy i studia polonistyczne, t. 3, Historia języka polskiego, Wrocław, s. 262–281.
Wronicz J., 1992, Słownictwo pisarzy cieszyńskich XVIII wieku, Kraków.
Zajda A., 2001, Dwadzieścia dwa rzadkie wyrazy prawnicze z ksiąg sądowych wiejskich, w: Studia językoznawcze. Dar przyjaciół i uczniów dla Zofii Kurzowej, red. Z. Cygal-Krupa, Kraków,s. 421–430.
Zwoliński P., 1960, Uwagi o języku Marcina Bielskiego, w: Odrodzenie w Polsce, t. 3, cz. 1, red.M.R. Mayenowa, Z. Klemensiewicz, Warszawa, s. 61–110.