Słowa kluczowe
Constitution
Vienna Convention on the Law of Treaties
Catholic Church
Holy See
Jak cytować
Abstrakt
From time to time, there is a proposal in the public debate in Poland to break the 1993 concordat, and this has also recently been the case. However, in the current systemic and political reality of contemporary Poland, the issue of the invalidity or expiry of the Polish concordat is one purely for theoretical (academic) discussion. It is worth analyzing this through the prism of the Vienna Convention on the Law of Treaties of 1969 and the Constitution of the Republic of Poland of 1997. The only hypothetical grounds for an annulment of the 1993 Concordat would be the allegation that it was concluded in violation of Art. 46 of the Vienna Convention, i.e. in breach of the rules of national law concerning the competence to conclude a treaty of fundamental importance. The Government of the Republic of Poland did not raise this objection within a reasonable time. There are also no circumstances that could constitute obvious reasons for considering the Polish concordat of 1993 as expired. One might try to defend the position that the concordat may be terminated unilaterally, despite the fact that it does not contain an appropriate clause in this regard. It can be compared to a friendship treaty. Such contracts are, by their very nature, subject to termination. It also seems that if need be, the Polish side might be able to terminate the concordat due to a fundamental change in circumstances, e.g. by referring to the rapidly progressing secularization process of Polish society. A very serious barrier to the termination of the concordat by the Polish side is the Constitution of the Republic of Poland of 1997. In Art. 25 sec. 4 it provides for the obligation to define the relations between the state and the Catholic Church, especially in the form of an international agreement with the Holy See. The hypothetical termination of the 1993 concordat would require prior appropriate amendment of Poland’s constitution and the consent of a number of state bodies. In the current legal situation in Poland, the termination of the treaty with the Vatican is very difficult in procedural terms, and is politically unrealistic.
Bibliografia
Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009.
Bogacki P., Stolica Apostolska jako podmiot prawa międzynarodowego, Warszawa 2009.
Boniecki A., Dobry, soborowy…, „Tygodnik Powszechny” 1993, nr 32.
Borecki P., Prawo wyznaniowe w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku, Warszawa 2013.
Borecki P., Zasada niezależności i autonomii Kościoła i państwa w pracach nad Konstytucją RP z 1997 r., w: Człowiek, Państwo, Kościół. Księga jubileuszowa dedykowana księdzu profesorowi Arturowi Mezglewskiemu, pod red. P. Sobczyka, P. Steczkowskiego, Lublin 2020.
Brzozowski W., Glosa do wyroku TK z dnia 2 grudnia 2009 r., „Przegląd Sądowy” 2010, nr 4.
Czapliński W., Wyrozumska A., Prawo międzynarodowe publiczne. Zagadnienia systemowe, Warszawa 1999.
Czarny P., Art. 144, w: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, pod red. P. Tulei, Warszawa 2019.
Dziesięć lat polskiego konkordatu, pod red. C. Janika, P. Boreckiego, Warszawa 2009.
Frankowska M., Konwencja wiedeńska o prawie traktatów z perspektywy 40-lecia, w: 40 lat minęło – praktyka i perspektywy Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów, pod red. Z. Galickiego, T. Kamińskiego, K. Myszony-Kostrzewy, Warszawa 2009.
Frankowska M., Prawo traktatów, Warszawa 2007.
Garlicki L., Artykuł 25, w: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 1, pod red. L. Garlickiego, M. Zubika, Warszawa 2016.
Góralski W., Konkordat, w: Leksykon prawa wyznaniowego. 100 podstawowych pojęć, pod red. A. Mezglewskiego, Warszawa 2014.
Góralski W., Stolica Apostolska, w: Leksykon prawa wyznaniowego. 100 podstawowych pojęć, pod red. A. Mezglewskiego, Warszawa 2014.
Kamiński T., Nieważność traktatu w świetle art. 46 konwencji wiedeńskiej z 1969 r. a progresywny rozwój prawa międzynarodowego, w: 40 lat minęło – praktyka i perspektywy Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów, pod red. Z. Galickiego, T. Kamińskiego, K. Myszony-Kostrzewy, Warszawa 2009.
Karski K., Zasięg podmiotowy Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów, w: 40 lat minęło – praktyka i perspektywy Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów, pod red. Z Galickiego, T. Kamińskiego, K. Myszony-Kostrzewy, Warszawa 2009.
Konkordat polski. Wybór materiałów źródłowych z lat 1993–1996, wyb. C. Janik, pod red. B. Górowskiej, Warszawa 1997.
Krukowski J., Konkordat, w: Leksykon Prawa Kanonicznego, pod red. M. Sitarza, Lublin 2019.
Krukowski J., Konkordat polski. Znaczenie i realizacja, Lublin 1999.
Krukowski J., Konkordat polski z 1993 r. – przedmiot i formy realizacji w krajowym porządku prawnym, w: Układowe formy regulacji stosunków między państwem a związkami wyznaniowymi (art. 25 ust. 4–5 Konstytucji RP), pod red. P. Stanisza, M. Ordon, Lublin 2013.
Krukowski J., Kościelne prawo publiczne. Prawo konkordatowe, Lublin 2013.
Mezglewski A., Misztal H., Stanisz P., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2011.
Mojak R., Kształtowanie się konstytucyjnoustrojowego modelu układowego trybu regulacji stosunków między Rzecząpospolitą Polską a Kościołem katolickim oraz innymi Kościołami i związkami wyznaniowymi w pracach Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego w latach 1994–1997, w: Układowe formy regulacji stosunków między państwem a związkami wyznaniowymi (art. 25 ust. 4–5 Konstytucji RP), pod red. P. Stanisza, M. Ordon, Lublin 2013.
Mołdowa T., Konstytucje polskie, Warszawa 2008.
Olszówka M., Art. 25, w: Konstytucja RP, t. 1: Komentarz do art. 1–86, pod red. M. Safjana, L. Boska, Warszawa 2016.
Pietrzak M., Prawo wyznaniowe, Warszawa 1995; 2013.
Pietrzak M., Uwagi dotyczące ratyfikacji konkordatu, w: Państwo prawne, państwo świeckie, Warszawa 2012.
Sobczyk P., Konstytucyjna zasada konsensualnego określenia stosunków między Rzecząpospolitą Polską a Kościołem katolickim, Warszawa 2013.
Sozański J., Współczesne prawo traktatów, Warszawa–Poznań 2005.
Szymanek J., Nauczanie religii w szkole publicznej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego (wybrane kwestie), w: Obecność religii w publicznym systemie oświaty w aspekcie prawnym, pod red. T.J. Zielińskiego, Warszawa 2012.
Turowicz J., Konkordat, „Tygodnik Powszechny” 1993, nr 32.
Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, Warszawa 2008.
Wiślicki J., Konkordat. Studjum prawne, Lublin 1926.
Wyrozumska A., Umowy międzynarodowe. Teoria i praktyka, Warszawa 2006.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Paweł Borecki
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.