Abstrakt
Institutional discrimination against women in Poland is a social problem that persists despite constitutional guarantees of gender equality and legislation providing for compensatory measures. The article analyzes the possibility of using M. Marody’s concept of the “brave victim” as a means of designing compensatory actions in legislation and enforcement that will help eliminate institutional discrimination. Institutional discrimination is defined in legal doctrine as discrimination that occurs at the level of a given institution, organization, or even society as a whole.
The article also analyzes cultural and social factors that condition or contribute to the deepening of legal and social inequality for women. The article identifies areas of institutional discrimination in Poland, including: the labor market, parental rights, social rights, access to political functions, and increasing women’s participation in public life.
The analysis of national legal regulations and regulations implemented from EU law indicates the heterogeneity of protection against discrimination. The article proposes conditions and principles for the application of special legal solutions that establish anti-discrimination standards applicable in the current social conditions in Poland.
The concept of the “brave victim” is a social fact that the legislator should take into account when designing policy law to avoid social tensions and develop effective legal solutions to counter discrimination.
Bibliografia
Andrian K., Równość rodzicielska na urlopie, Fundacja Share The Care, 7 I 2022, https://sharethecare.pl/rownosc-rodzicielska-na-urlopie/ (dostęp: 21 II 2023).
Barcz J., Górka M., Wyrozumska A., Instytucje i prawo Unii Europejskiej, Warszawa 2020.
Biblia Tysiąclecia, https://wbiblii.pl/szukaj/Rdz+2%2C18-24 (dostęp: 28 IV 2023).
Bień-Kacała A., Kapelańska-Pręgowska J., Niższy wiek emerytalny kobiet: przywilej czy dyskryminacja? Perspektywa prawnomiędzynarodowa i konstytucyjna, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2022, nr 1, s. 12–22, https://www.pwe.com.pl/czasopisma/praca-i-zabezpieczenie-spoleczne/nizszy-wiek-emerytalny-kobiet-przywilej-czy-dyskryminacja-perspektywa-prawnomiedzynarodowa-i-konstytucyjna,a507111704 (dostęp: 21 II 2023). DOI: https://doi.org/10.33226/0032-6186.2022.1.2
Branka M., Dunaj V., Dyskryminacja ze względu na płeć i wiek, w: Równość szans kobiet i mężczyzn a rynek pracy. Poradnik dla Instytucji Rynku Pracy, pod red. M. Borowskiej, M. Branki, Warszawa 2010, s. 9–24.
Centrum Badania Opinii Społecznej, Polacy o prawach kobiet, „czarnych protestach” i prawie aborcyjnym, „Komunikat z Badań” 2016, nr 165, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2016/K_165_16.PDF (dostęp: 28 IV 2023).
Chrzczonowicz M., Jestem Polką i obowiązki mam inne? Bo jest 2022 (w Polsce), OKO.
press, 25 IX 2022, https://oko.press/15-mezczyzn-i-jedna-kobieta-20-mezczyzn-i-jedna-kobieta-bo-jest-2022-w-polsce (dostęp: 19 II 2023).
Danillof V., Why Poland Is Afraid of Feminism. Author Agnieszka Graff on women’s rights, BU Today, 24 IV 2008, https://www.bu.edu/articles/2008/why-poland-is-afraid-of-feminism/ (dostęp: 19 II 2023).
Garlicki L., Zubik M., Art. 32, w: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 2, pod red. L. Garlickiego, M. Zubika, wyd. II, Warszawa 2016, https://sip.lex.pl/#/commentary/587744242/541682/garlicki-leszek-red-zubik-marek-red-konstytucja-rzeczypospolitej-polskiej-komentarz-tom-ii-wyd-ii?cm=URELATIONS (dostęp: 21 II 2023).
Główny Urząd Statystyczny, Trwanie życia w 2021 r., Warszawa 2022, https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5470/2/16/1/trwanie_zycia_w_2021_roku.pdf (dostęp: 21 II 2023).
Helios J., Jedlecka W., Wpływ feminizmu na sytuację społeczno-prawną kobiet, Wrocław 2016, https://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/78289/PDF/Wplyw_feminizmu_na_sytuacje_spoleczno-prawna_kobiet.pdf?fbclid=IwAR0VK_bNvUAobCagbgSM0wxsIQvY1pUd6ieFSZ1GmvaOzSbsZFBYOT-gpN8 (dostęp: 19 II 2023).
Kędziora K., Mazurczak A., Śmiszek K., Implementacja unijnego standardu równości do prawa polskiego. Deficyty, w: Unijny zakaz dyskryminacji a prawo polskie. Analiza funkcjonowania przepisów antydyskryminacyjnych w praktyce polskich sądów, pod red. K. Śmiszka, Warszawa 2018, s. 20–47.
Kędziora K., Mazurczak A., Śmiszek K., Standardy prawa unijnego w zakresie zakazu dyskryminacji, w: Unijny zakaz dyskryminacji a prawo polskie. Analiza funkcjonowania przepisów antydyskryminacyjnych w praktyce polskich sądów, pod red. K. Śmiszka, Warszawa 2018, s. 9–19.
Kędziora K., Mazurczak A., Śmiszek K., Wstęp, w: Unijny zakaz dyskryminacji a prawo polskie. Analiza funkcjonowania przepisów antydyskryminacyjnych w praktyce polskich sądów, pod red. K. Śmiszka, Warszawa 2018, s. 6–8.
Maliszewska-Nienartowicz J., Geneza i rozwój prawa antydyskryminacyjnego Unii Europejskiej, w: Prawo antydyskryminacyjne Unii Europejskiej, pod red. A. Zawidzkiej-Łojek, A. Szczerby-Zawady, Warszawa 2015, s. 32–40.
Mandes S., The Gender Gap in the Religiosity of Polish Society, „Polish Sociological Review” 2021, nr 214(2), s. 221–240.
Marody M., Od „dzielnej ofiary” do podmiotu moralnego: procesy kształtowania tożsamości społecznej, w: Wartości w działaniu, pod red. M. Marody, Warszawa 2021, s. 241–270.
Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, Liczba urlopów rodzicielskich w górę, 19 XII 2017, https://www.gov.pl/web/rodzina/liczba-urlopow-rodzicielskich-w-gore (dostęp: 21 II 2023).
Nalot policji na organizacje pomagające kobietom, LibertiesEU, 11 XI 2017, https://www.liberties.eu/pl/stories/nalot-policji-na-organizacje-pomagajace-kobietom-sn-20313/38923 (dostęp: 19 IV 2023).
Overmier J.B., Seligman M.E.P., Effects of inescapable shock subsequent and avoidance learning, „Journal of Comparative Physiological Psychology” 1967, nr 63(1), s. 28–33. DOI: https://doi.org/10.1037/h0024166
Sękowska-Kozłowska K., Między obowiązkiem a przyzwoleniem. Środki wyrównawcze na rzecz kobiet jako instrument realizacji praw człowieka, Warszawa 2021.
Stomma L., Historie niedocenione, Warszawa 2011.
Sztompka P., Socjologia. Wykłady o społeczeństwie, Kraków 2021.
Tabernacka M., Negocjacje i mediacje w sferze publicznej, Warszawa 2018.
Wilkinson R., Pickett K., Duch równości. Tam gdzie panuje równość, wszystkim żyje się lepiej, przeł. P. Listwan, Warszawa 2011.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.