Krytyczna analiza propozycji dekryminalizacji przestępstwa zniesławienia
PDF

Słowa kluczowe

decriminalization
dignity
freedom of expression
honour – good name

Jak cytować

Sikora, M. (2024). Krytyczna analiza propozycji dekryminalizacji przestępstwa zniesławienia. Studia Prawa Publicznego, (4 (48), 99–134. https://doi.org/10.14746/spp.2024.4.48.5

Abstrakt

There is a noticeable view in the social space about the need to decriminalise the offence of defamation. Such a position is unfounded and is not based on factual and scientific grounds and, in particular, does not take into account the constitutional principle of proportionality. The historical and comparative legal analysis also does not give grounds to admit that the proponents of decriminalisation of defamation are right, as the criminal law protection of honour and good name has a long tradition, firm foundations, which are also taken into account and continued by most European states in the present times. The removal of Articles 212–215 of the Criminal Code from the legal system would violate the positive obligation of the state to ensure adequate protection of honour and good name. Advocates of the decriminalisation of defamation refer their demands primarily to the value of freedom of expression, while the right to maintain honour and good name is often overlooked. Freedom of speech does not represent a higher value than honour and good name. The current civil law system is incapable of adequately protecting the values listed in Article 47 of the Polish Constitution against groundless slander, in particular because of the low effectiveness of    the enforcement of monetary claims and the lack of adequate and enforceable non-monetary sanctions. In the longer term, essentially uncontrolled freedom  of speech would become a source of much damage to legally protected goods and would initiate another discussion on the proper protection of honour and reputation. A certain category of defamation is so socially dangerous that the criminal law protection of the value of honour, good name and the right to privacy should continue. Persons in the professions of public trust, entrepreneurs are particularly exposed to the negative consequences of defamation, and the social harm increases in the case of defamation carried out in the Internet space, where it is difficult to mount a substantive defence and the content of the defamation is visible to a large audience.

https://doi.org/10.14746/spp.2024.4.48.5
PDF

Bibliografia

Bafia J., Art. 178, w: Kodeks karny. Komentarz, pod red. J. Bafi, K. Mioduskiego, M. Siewierskiego, Warszawa 1971, s. 405–409.

Balcerzak M., Podstawy międzynarodowej ochrony praw człowieka. Zarys wykładu z materiałami źródłowymi, Toruń 2017.

Bardach J., Historia państwa i prawa Polski, t. 1: Do połowy XV wieku, Warszawa 1964. Bardach J., Prawo sądowe Rzeczypospolitej Polskiej, w: Historia ustroju i prawa polskiego, pod red. J. Bardacha, B. Leśnodorskiego, M. Pietrzak, Warszawa 2009, s. 292.

Bereza A., Przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej w dawnej Polsce, w: Przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej, pod red. M. Mozgawy, Warszawa 2013, s. 35–37.

Chauvin T., Stawecki T., Winczorek P., Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2016. Długosz J., Art. 212, w: Kodeks karny. Część szczególna, t. 1: Komentarz art. 117–221, pod red. M. Królikowskiego, R. Zawłockiego, s. 887–895.

Dziurda M., Art. 1050, w: Kodeks postępowania cywilnego. Praktyczny komentarz do nowelizacji z 2023 roku, pod red. M. Dziurdy, Warszawa 2023, LEX/el.

Eichstaedt E., Art. 425–673, w: Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 2, pod red. D. Świeckiego, Warszawa 2024, LEX/el.

Gaberle A., Kwalifikowana postać przestępstwa zniesławienia a Prawo prasowe, „Państwo i Prawo” 2007, nr 11, s. 20–34.

Gardocki L., Zagadnienia teorii kryminalizacji, Warszawa 1990.

Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2016.

Hypś S., Art. 212, w: Kodeks karny. Komentarz, pod red. A. Grześkowiak, K. Wiaka, Warszawa 2024, s. 1457–1467.

Kodeks karny. Komentarz, pod red. J. Bafi, K. Mioduskiego, M. Siewierskiego, Warszawa 1971.

Kotas J., Karać czy zasądzać – dylematy towarzyszące odpowiedzialności karnej za zniesławienie, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego”, t. 56, s. 13–38. DOI: https://doi.org/10.19195/2084-5065.56.2

Królikowski M., Dwa paradygmaty zasady proporcjonalności w prawie karnym, w: Zasada proporcjonalności w prawie karnym, pod red. T. Dukiet-Nagórskiej, Warszawa 2010, s. 37–38.

Kućka M., Pałka K., Granice testu proporcjonalności na przykładzie wybranych orzeczeń dotyczących przepisów art. 212 i 213 kodeksu karnego, w: Zasada proporcjonalności w prawie karnym, pod red. T. Dukiet-Nagórskiej, Warszawa 2010, s. 288–290.

Kulesza J., Problemy teorii kryminalizacji. Studium z zakresu prawa karnego i konstytucyjnego, Łódź 2017.

Kulesza W., Opinia o propozycji nowego brzmienia art. 212 i 213 § 2 Kodeksu karnego, z punktu widzenia ich wartości materialnej, Łódź 2009.

Kulesza W., Przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej, w: System prawa karnego,

t. 10: Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym, pod red. J. Warylewskiego, Warszawa 2012, s. 1004–1080.

Kulik M., Przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej w wybranych państwach europejskich, w: Przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej, pod red. M. Mozgawy, Warszawa 2013, s. 66.

Maciejewski T., Historia powszechna ustroju i prawa, Warszawa 2000.

Marczewski M., Obraz statystyczny przestępstw przeciwko czci i nietykalności cielesnej, w: Przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej, pod red. M. Mozgawy, Warszawa 2013, s. 348.

Mizerski R., Wolność ekspresji, w: Prawa człowieka i ich ochrona, pod red. B. Gronowskiej et al., Toruń 2010, s. 385–386.

Mozgawa M., Art. 212, w: Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, pod red. M. Mozgawy, LEX/el. 2024.

Ostaszewski P., Efektywność egzekucji komorniczej – obraz statystyczny, Warszawa 2015. Panowicz-Lipska J., Art. 23, w: Kodeks cywilny, t. 1: Komentarz. Art. 1–44911, pod red. M. Gutowskiego, Warszawa 2016, s. 113.

Parafianowicz J., Art. 131, w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Art. 1– 50539, t. 1, pod red. O.M. Piaskowskiej, Warszawa 2024, LEX/el.

Piórkowska-Flieger J., Odpowiedzialność karna za przestępstwo zniesławienia (art. 212 k.k.), w: Przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej, pod. red. M. Mozgawy, Warszawa 2013, s. 121–129.

Raglewski J., Art. 212, w: Kodeks karny. Część Szczególna, t. 2: Komentarz do art. 212– 277d, pod red. W. Wróbla, A. Zolla, Warszawa 2017, LEX/el.

Siwicki M., Przestępstwo zniesławienia w ujęciu prawnoporównawczym, „Europejski Przegląd Sądowy” 2012, nr 6, s. 12–17.

Sobczak J., Art. 212, w: Kodeks karny. Komentarz, pod red. R.A. Stefańskiego, Warszawa 2023, s. 1490–1491.

Zgoliński I., Art. 212, w: Kodeks karny. Komentarz, pod red. V. Konarskiej-Wrzosek, Warszawa 2018, s. 1014–1025.

Zgoliński I., Zniesławienie w polskim prawie karnym. Zagadnienia teorii i praktyki, Warszawa 2013.