Abstract
Posing the question of the position of zoological gardens within the systematics of administrative law allows for a deeper analysis and an attempt to classify them within the administrative legal system, focusing on their qualification as administrative establishments. Zoological gardens, which have been operating for over two hundred years, have undergone functional transformations, and today operate within the framework of nature conservation. Administrative law distinguishes nature protection as a core task of local and regional governments, with the administrative establishments they create serving to fulfill these tasks. The literature discusses issues related to defining administrative establishments and the difficulties involved in qualifying certain activities as public establishments. The blending of private and public law causes additional legal challenges. A particular difficulty for the doctrine lies in classifying or at least recognizing the existence of atypical administrative entities, whose essence is the performance of public tasks by non-public entities, under a specific concept developed within administrative law. The analysis conducted concludes that contemporary zoological gardens operate in several legal forms, the most common being the classical administrative establishment. Other legal forms, such as enterprises, foundations, and institutions, are also used. The most interesting and atypical form is what is termed a private-law public service establishment, which, as mentioned earlier, poses a challenge to the science of administrative law. The article concludes that the current state of affairs necessitates the introduction of new concepts. The analysis here facilitates conclusions regarding the doctrinal reform of the definition and typology of administrative establishments understood in the broad sense
References
Bielecki L., Władztwo administracyjne jako istotna cecha definicyjna administracji publicznej, w: O prawie administracyjnym i administracji. Refleksje. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Małgorzacie Stahl, pod red. B. Jaworskiej-Dębskiej et al., Łódź 2017, s. 27–36.
Biernat S., Prywatyzacja zadań publicznych. Problematyka prawna, Warszawa–Kraków 1994.
Bigo T., Związki publiczno-prawne w świetle ustawodawstwa polskiego, Warszawa 1928. Boć J., Zakłady administracyjne, w: Prawo administracyjne, pod red. J. Bocia, Wrocław 2007, s. 161–165.
Czarnik Z., Posłuszny J., Zakład publiczny, w: System Prawa Administracyjnego, t. 6, Podmioty administrujące, pod red. R. Hausera, Z. Niewiadomskiego, A. Wróbla, Warszawa 2011, s. 415–499.
Elżanowski M., Zakład państwowy w polskim prawie administracyjnym, Warszawa 1970. Filipek J., Prawo administracyjne. Instytucje ogólne, cz. 1, Kraków 1995.
Garlicki L., Derlatka M., Art. 74, pkt 6, w: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komen- tarz, t. 2, pod red. M. Zubika, Warszawa 2016, LEX/el.
Gruszecki K., Ustawa o ochronie przyrody. Komentarz, Warszawa 2021.
Hadel M., Koncepcje zakładu publicznego w nauce prawa administracyjnego (rozprawa doktorska, Uniwersytet Jagielloński), Kraków 2019.
Hadel M., Zakład publiczny w ujęciu Stanisława Kasznicy – refleksje ogólne oraz w zakresie jurysdykcji administracyjnej nad aktami zakładowymi z perspektywy trzeciej dekady XXI w., w: Profesor Stanisław Kasznica – skazany na zapomnienie i odkrywany na nowo dla nauki polskiej, pod red. M. Błachuckiego, L. Staniszewskiej, Warszawa 2024, s. 385–395.
Jagielski J., Wierzbowski M., Wiktorowska A., Nietypowe podmioty administrujące – kilka refleksji na tle organizacyjnych form wykonywania zadań publicznych, w: Podmioty administracji publicznej i prawne formy ich działania. Studia i materiały z konferencji naukowej poświęconej jubileuszowi 80-tych urodzin Profesora Eugeniusza Ochendowskiego. Toruń, 15–16 listopada 2005, Toruń 2005, s. 203–222.
Jakóbczyk-Gola A., Ogrody zwierząt. Staropolskie zwierzyńce i menażerie, Warszawa 2021. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323552130
Jakubowski A., Kontrola sądowoadministracyjna odmowy dopuszczenia do usług zakładu administracyjnego, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2020, nr 4, s. 9–28.
Jakubowski A., W kwestii aktualności koncepcji zakładu administracyjnego (zakładu publicznego), w: Prawo administracyjne dziś i jutro, pod red. J. Jagielskiego, M. Wierzbowskiego, Warszawa 2018, s. 527–541.
Kasznica S., Polskie prawo administracyjne. Pojęcia i instytucje zasadnicze, Poznań 1947. Lipowicz I., Podmioty administrujące. Zakład administracyjny, w: Prawo administracyjne, pod red. Z. Niewiadomskiego, Warszawa 2013, s. 202–205.
Łukaszewicz K., Ogrody zoologiczne. Wczoraj – dziś – jutro, Warszawa 1975. Ochendowski E., Prawo administracyjne – część ogólna, Toruń 2013.
Ochendowski E., Zakład administracyjny jako podmiot administracji państwowej, Poznań 1969.
System Prawa Administracyjnego, t. 6, Podmioty administrujące, pod red. R. Hausera, Z. Niewiadomskiego, A. Wróbla, Warszawa 2011.
Wierzbowski M., Wiktorowska M., Zakład administracyjny, w: Prawo administracyjne, pod red. J. Jagielskiego, M. Wierzbowskiego, Warszawa 2022, s. 196–198.
Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2018.
License
Copyright (c) 2025 Mateusz Duba

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
