Is air-conditioning a human right? On the state’s responsibility to counter the effects of global warming under the Constitution of the Republic of Poland
PDF (Język Polski)

Keywords

air-conditioning
climate shelters
global warming
OSH (Occupational Safety and Health)
human rights

How to Cite

Kazimierski, D., & Wardecki, W. (2024). Is air-conditioning a human right? On the state’s responsibility to counter the effects of global warming under the Constitution of the Republic of Poland. Studia Prawa Publicznego, (3 (47), 103–129. https://doi.org/10.14746/spp.2024.3.47.5

Abstract

In the age of noticeable climate change, enduring high temperatures is becoming a serious problem and inconvenience, which can cause health problems and even lead to death. One way to counteract the negative effects of heatwaves is to use an indoor air-conditioning system – both in residential building and in workplaces. The purpose of the article is to find an answer to the question posed in the title of the publication of whether access to an air-conditioned room can be considered, on the basis of the Constitution of the Republic of Poland, to be a human right. The considerations are divided into two segments: the right  to air-conditioning in the workplace as part of the employer’s provision of safe and hygienic conditions, and the state’s responsibility for counteracting the negative effects of climate change. Indeed, it turns out that the Polish constitution makes it possible to conclude that the state has a certain obligation to provide places   of rest from the heat in a situation where it threatens health and life. The article presents selected solutions for counteracting the effects of hot weather in European cities where high temperatures are more frequently recorded than in Poland. In addition, it presents the scope of the obligation to ensure adequate comfort   at work in conditions with a high air temperature that also falls on employers. The aim is to draw attention to the important issue of how public authorities can counteract the negative effects of global warming. Indicating solutions used in other countries, it seeks an appropriate way for public authorities to act in Poland.

https://doi.org/10.14746/spp.2024.3.47.5
PDF (Język Polski)

References

Barczentewicz M., Inspiracje amerykańskie w dyskusjach wokół interpretacji konstytucji, w: Wykładnia konstytucji. Inspiracje, teorie, argumenty, pod red. T. Staweckiego, J. Winczorka, Warszawa 2014, s. 80–92.

Barczentewicz M., Oryginalizm w Polsce, czyli czy amerykańskie koncepcje wykładni konstytucji mogą nas czegoś nauczyć?, w: Teoria prawa. Między nowoczesnością a ponowoczesnością, pod red. A. Samonek, Kraków 2012, s. 11–20.

Bartosiak A., Śnieg na święta 2023. Dlaczego na Boże Narodzenie zwykle nie ma śniegu?, Wiadomości Radia Zet, 12 XII 2023, https://wiadomosci.radiozet.pl/Pogoda/dlaczego-na-boze-narodzenie-zwykle-nie-ma-sniegu-chodzi-o-pewne-zjawisko (dostęp: 4 IX 2024).

Biernat T., Władze publiczne w demokratycznym państwie prawa. Prawo – Instytucje – Zasoby, Kraków 2014.

Błażejczyk A., Baranowski J., Wpływ zmian klimatu na zmiany zachorowań i zgonów na choroby klimatozależne w Polsce w XXI wieku, „KOSMOS” 2021, nr 4(333), s. 597–610. DOI: https://doi.org/10.36921/kos.2022_2839

Calabresi S.G., On Originalism in Constitutional Interpretation, National Constitution Center, https://constitutioncenter.org/the-constitution/white-papers/on-originalism-in-constitutionalinterpretation#:~:text=On%20Originalism%20in%20Constitutional%20Interpretation (dostęp: 4 IX 2024).

Cartalis C., The Climate Shelters project, Urban Innovative Actions, 2020, https://www.uia-initiative.eu/sites/default/files/2020–05/Barcelona_GBGAS2C_Journal. pdf (dostęp: 4 IX 2024).

Dąbrowski M., Bułajewski S., Ochrona środowiska i bezpieczeństwo ekologiczne, w: Konstytucyjne wolności i prawa w Polsce, pod red. M. Chmaja, Warszawa 2023, s. 296–300.

Dworkin R., Biorąc prawa poważnie, tłum. T. Kowalski, Warszawa 1998.

Dybowski M., Ronalda Dworkina koncepcja zasad prawa, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2001, nr 63(3), s. 99–115.

Florczak-Wątor M., Art. 66, w: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. 2, pod red. P. Tulei, Warszawa 2023, s. 241–244.

Florczak-Wątor M., Art. 68, w: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. 2, pod red. P. Tulei, Warszawa 2023, s. 249–253.

Florian M.-C., Barcelona Prepares Climate Shelters to Keep Residents Cool During the Summer Months, ArchDaily, 2 VI 2022, https://www.archdaily.com/982738/barcelona-prepares-climate-shelters-to-keep-residents-cool-during-the-su-mmer-months (dostęp: 4 IX 2024).

Gizbert-Studnicki T., Zasady i reguły prawne, „Państwo i Prawo” 1988, nr 3, s. 16–26. Karp J., Prawa socjalne we współczesnym konstytucjonalizmie. Prolegomena, w: Ustroje, doktryny, instytucje polityczne. Księga jubileuszowa Profesora zw. dra hab. Mariana Grzybowskiego, pod red. J. Czajowskiego et al., Kraków 2007, s. 147–155.

Kjellstrom T. et al., The direct impact of climate change on regional labour productivity, „Archives of Environmental & Occupational Health” 2009, nr 64(4), s. 217–227. DOI: https://doi.org/10.1080/19338240903352776

Morawska E., Prawa i wolności socjalne w Konstytucji RP: zagadnienia systemowe, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2006, nr 6(2), s. 229–252.

Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2010.

Myers K.F. et al., Consensus revisited: quantifying scientific agreement on climate change and climate expertise among Earth scientists 10 years later, „Environmental Research Letters” 2021, nr 16(10), s. 1–10. DOI: https://doi.org/10.1088/1748-9326/ac2774

Nandkeolyar K., Dubai is getting over 700 new air-conditioned bus stops and they’re going to look so cool, Time Out Dubai, 26 XII 2023, https://www.timeoutdubai.com/news/dubai-bus-stops (dostęp: 4 IX 2024).

Okoniewska M., Uciążliwość warunków odczuwalnych podczas dni upalnych przy różnej intensywności aktywności fizycznej (na przykładzie północno-zachodniej Polski), „Prace Geograficzne” 2017, nr 150, s. 95–117.

Opińska G., Hiszpańskie miasta tworzą „schrony klimatyczne” przeciw upałom, Polska Agencja Prasowa, 8 VIII 2022, https://www.pap.pl/aktualnosci/new-s%2C1393547%2Chiszpanskie-miasta-tworza-schrony-klimatyczne-prze-ciw-upalom.html (dostęp: 4 IX 2024).

Passive cooling, Building Performance, 9 VIII 2023, https://www.building.govt.nz/getting-started/smarter-homes-guides/design/passive-cooling (dostęp: 5 X 2024).

Raczkowski M., Bezpieczne i higieniczne warunki pracy w zatrudnieniu cywilnoprawnym, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2019, nr 1, s. 66–70. DOI: https://doi.org/10.33226/0032-6186.2019.1.8

Rakoczy B., Art. 68 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w: Z. Bukowski, E.K. Czech,

K. Karpus, B. Rakoczy, Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Warszawa 2013, s. 28–30.

Riggs D.W. et al., Heat exposure may increase inflammation and impair the immune system, American Heart Association, 19 III 2024, https://newsroom.heart.org/news/heat-exposure-may-increase-inflammation-and-impair-the-immune-system (dostęp: 4 IX 2024).

Równy K., Cele Szczytu Zrównoważonego Rozwoju ONZ 2015 – reformy życia społeczno-gospodarczego dla zapobiegania degradacji środowiska, zmiany klimatu oraz utrzymania wewnętrznego i międzynarodowego pokoju oraz bezpieczeństwa, w: Polityka gospodarcza Polski w integrującej się Europie 2015–2016, pod red. J. Kotyńskiego, Warszawa 2016, s. 115–143.

Sherwood S.C., Huber M., An adaptability limit to climate change due to heat stress, „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America” 2010, nr 107(21), s. 649–656. DOI: https://doi.org/10.1073/pnas.0913352107

Stawecki T., Dyskusje wokół aktywizmu i pasywizmu sądów konstytucyjnych jako spór o wykładnię prawa, w: Wykładnia konstytucji. Inspiracje, teorie, argumenty, pod red. T. Staweckiego, J. Winczorka, Warszawa 2014, s. 350–384.

Strauss D.A., The Living Constitution, The University of Chicago The Law School, 27 IX 2010, https://www.law.uchicago.edu/news/living-constitution (dostęp: 4 IX 2024).

Ura E., Komentarz do rozporządzenia w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy, w: Prawo zatrudnienia. Komentarz do rozporządzeń, pod red. K.W. Barana, Warszawa 2024, s. 649–682.

Vilà A., ¿Qué es un refugio climático?, CREAF, 10 X 2022, https://ddd.uab.cat/pub/bolcre/bolcre_a2022m11n104iSPA/index.html.9 (dostęp: 4 IX 2024).

Wielgosz A., Stare, sprawdzone sposoby wracają do łask. W śląskich miastach pojawiły się koksowniki! W jakich miastach mieszkańcymogą się ogrzać?, Dziennik Zachodni, 10 I 2024, https://dziennikzachodni.pl/stare-sprawdzone-sposoby-wracaja-do-lask-w-slaskich-miastach-pojawily-sie-koksowniki-w-jakich-miastach-mieszkancy-moga-sie/ar/c1–18223719 (dostęp: 4 IX 2024).

Wojciechowski J., Białe święta poza zasięgiem? Śnieg utrzyma się tylko w jednym regionie, Interia Wydarzenia, 22 XII 2023, https://wydarzenia.interia.pl/kraj/news-biale-swieta-poza-zasiegiem-snieg-utrzyma-sie-tylko-w-jednym,-nId,7225386 (dostęp: 4 IX 2024).

Wujczyk M., Komentarz do rozporządzenia w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, w: Prawo zatrudnienia. Komentarz do rozporządzeń, pod red. K.W. Barana, Warszawa 2024, s. 615–648.