Instrumentalizacja i uprzedmiotowienie ludzkiej seksualności

Abstrakt

Artykuł podejmuje problematykę instrumentalizacji i uprzedmiotowienia cielesności i seksualności człowieka. Problem rozważany był w kontekście przekazów, możliwych za pomocą środków społecznego przekazu. Punktem wyjścia jest tabloidyzacja przekazu w ogóle we współczesnej kulturze, która zmienia się dzięki nowym technologiom produkcji, utrwalania i przekazywania treści. Ciało, nagość i przemoc stają się narzędziem wywoływania szoku, epatowaniem wulgarnością i przełamywaniem tabu w celu zaspokojenia potrzeb seksualnych, jak i ciekawości. Możliwość dostępu do treści wcześniej zabronionych lub treści, które wcześniej były nieosiągalne z powodu braku powszechności przekazów, powoduje, że przekazy te znajdują swoich odbiorców. Problem ten został sprowadzony do tzw. „pornografii twardej” (pornografia z użyciem i prezentacją przemocy), jednakże należy zwrócić uwagę na szerszy zakres tej problematyki czyli m.in. 1) faktycznej przemocy seksualnej, 2) faktycznych relacji seksualnych partnerów BDSM i 3) przemocy seksualnej w filmach pornograficznych. W zasadzie w każdej z wymienionych sytuacji będziemy mówić o różnych formach instrumentalizacji i uprzedmiotowienia cielesności człowieka. W tekście przedstawiono tezę, że znaczny wpływ na życie prywatne ma przestrzeń prawna związana z ius publicum, która kształtowana jest przez partycypację w sferze publicznej. Stąd dominacja poszczególnych narracji społecznych (ideologii, etyki itd.) wpływa na przestrzeń prawną, a ta ingeruje w szerokim zakresie w sferę prywatną człowieka. Należy również zwrócić uwagę na zmianę znaczenia czegoś, co określano mianem pornografii – od narzędzia wyrażania idei politycznych do przekazów mających jedynie za cel dostarczanie rozrywki i satysfakcji na różnych poziomach. Problem prawny związany z tzw. twardą pornografią (pornografia z użyciem i prezentacją przemocy) w ogólnym zarysie przedstawiono na przykładzie rozwiązań w polskim kodeksie karnym. Szczególne znaczenie ma art. 202 § 3, który określa odpowiedzialność karną za rozpowszechnianie, produkcję, utrwalanie, sprowadzanie, przechowywanie i posiadanie „twardej pornografii” (w tekście ograniczono się do analizy pornografii z użyciem i prezentacją przemocy).